Thị trường chứng khoán phái sinh: Thêm sản phẩm, thêm hấp dẫn

	Chính thức khai trương sản phẩm mới trên thị trường chứng khoán phái sinh
	HNX: Thị trường chứng khoán phái sinh tháng 3/2021 giảm mạnh
	Thị trường chứng khoán phái sinh tăng trưởng ngoạn mục sau 3 năm hoạt động

Thị trường CKPS vừa ghi nhận thêm sản phẩm mới sau 4 năm đi vào hoạt động. Ảnh: ST

Tăng trưởng ấn tượng

Thị trường chứng khoán phái sinh (CKPS) Việt Nam chính thức khai trương vào ngày 10/8/2017 với sản phẩm đầu tiên là Hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số cổ phiếu VN30. 2 năm sau đó, tháng 7/2019, nhà đầu tư tiếp tục được đón nhận thêm một sản phẩm phái sinh mới là HĐTL trái phiếu Chính phủ (TPCP) kỳ hạn 5 năm. Sản phẩm này chỉ dành riêng cho các nhà đầu tư tổ chức. Và 2 năm tiếp theo, tháng 6/2021, thị trường có thêm một sản phẩm nữa để ra mắt nhà đầu tư, đó là HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm.

Việc phát triển sản phẩm mới trên nhằm cụ thể hóa mục tiêu đặt ra cho năm 2021 của Sở GDCK Hà Nội (HNX) là đa dạng hóa sản phẩm, gia tăng thanh khoản cho thị trường CKPS. Như vậy, trên thị trường chứng khoán phái sinh đã có 3 sản phẩm với 10 mã hợp đồng đang được giao dịch. Điều này cho thấy thị trường chứng khoán phái sinh đang ngày càng phát triển, từng bước đáp ứng tốt hơn nhu cầu của nhà đầu tư đối với các sản phẩm phái sinh.

Trước khi có sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm, thị trường CKPS đã chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc với hai sản phẩm HĐTL chỉ số cổ phiếu VN30 và HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm (với tổng số 7 mã hợp đồng). Theo số liệu của HNX, chỉ trong 2 năm đầu sau khi thị trường chính thức vận hành, đã có hơn 36 triệu hợp đồng được giao dịch. Sau gần 4 năm đi vào hoạt động thị trường đã có sự tăng trưởng vượt bậc về quy mô thị trường và quy mô thanh khoản. Khối lượng giao dịch trung bình từ 10.954 hợp đồng/phiên (năm 2017) lên 158.390 hợp đồng/phiên (năm 2020), thu hút sự quan tâm mạnh mẽ của nhà đầu tư cá nhân và tổ chức. Đặc biệt, trong năm 2020, thị trường CKPS có sự tăng trưởng rõ rệt và phát huy tốt vai trò là công cụ phòng ngừa rủi ro hiệu quả, góp phần tích cực vào ổn định thị trường cơ sở. Khối lượng giao dịch đạt 356.033 hợp đồng - mức cao nhất kể của thị trường vào ngày 29/7/2020 và khối lượng mở (open interest - OI) cao nhất lên tới 52.767 hợp đồng vào ngày 10/11/2020. Hợp đồng tương lai VN30 có khối lượng giao dịch bình quân đạt hơn 163 nghìn hợp đồng/phiên, tăng 84,27% so với bình quân năm 2019, khối lượng OI tiếp tục duy trì xu hướng tăng, khối lượng OI của toàn thị trường tại thời điểm 15/11/2020 đạt 49.440 hợp đồng, tăng gấp 3 lần so với thời điểm cuối năm 2019.

Như vậy, các sản phẩm của thị trường CKPS đã được công chúng đầu tư đón nhận và có bước phát triển ấn tượng, qua đó, thể hiện tốt vai trò là công cụ phòng ngừa rủi ro, góp phần tích cực vào việc giữ chân dòng vốn trên thị trường cơ sở, đồng thời thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trong nước cũng như nước ngoài.

Tăng sức hút cho thị trường chứng khoán

Liên quan đến các giải pháp tiếp tục cải thiện sức hấp dẫn cho thị trường chứng khoán, mới đây, HNX đã cho ra đời sản phẩm mới là HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm. Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Giám đốc Phòng Thị trường CKPS (HNX) cho biết, ngày 28/6, HNX chính thức khai trương sản phẩm HĐTL TPCP 10 năm trên thị trường phái sinh. Trong ngày đầu tiên ra mắt sản phẩm mới, đã có 210 hợp đồng được giao dịch. Về lý do cho ra đời sản phẩm mới này, đại diện HNX cho biết, theo quan sát, theo dõi, việc phát hành trên thị trường sơ cấp và giao dịch trên thị trường thứ cấp của TPCP ngày càng dịch chuyển về kỳ hạn dài hơn khiến cho các sản phẩm kỳ hạn ngắn không còn hấp dẫn như trước nữa. Do đó, sau một thời gian nghiên cứu, đề xuất và được chấp thuận, HNX đã đưa ra sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm để đáp ứng nhu cầu phòng vệ rủi ro của nhà đầu tư. So với hai sản phẩm phái sinh được giao dịch trước đây, HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm hấp dẫn nhà đầu tư hơn. Đối tượng được mua sản phẩm này có sự thay đổi so với sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm trước đó là bổ sung thêm đối tượng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp. Sản phẩm trước đó chỉ cho phép nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp tham gia.

Chia sẻ thêm về thông tin này, bà Tạ Thị Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm hướng tới nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, có tiềm lực tài chính và chấp nhận rủi ro cao hơn, qua đó làm cho sản phẩm mới này hấp dẫn hơn so với các sản phẩm 5 năm trước đây.

“Sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 5 năm phù hợp với nhà đầu tư tổ chức, tuy nhiên lại không có tính thanh khoản cao vì nhà đầu tư tổ chức thường có xu hướng nắm giữ, không tạo ra thanh khoản sôi động trên thị trường. Sản phẩm mới này có tính hấp dẫn hơn so với HĐTL TPCP có kỳ hạn 5 năm vì thanh khoản tốt hơn, kỳ vọng các nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp sẽ tạo ra điểm mới, hấp dẫn hơn, và sản phẩm HĐTL TPCP kỳ hạn 10 năm sẽ được rộng rãi các nhà đầu tư biết đến, tạo ra thanh khoản sôi động và sự thú vị cho thị trường”, bà Tạ Thị Thanh Bình chia sẻ. Thông tin thêm về các sản phẩm mới đã và đang được HNX nghiên cứu, bà Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, cùng với việc đã chạy thử hệ thống cho giao dịch các sản phẩm phái sinh dựa trên chỉ số mới VNX200, HNX cũng đang nghiên cứu tiền khả thi sản phẩm quyền chọn, là sản phẩm phức tạp hơn.

Theo HNX, việc lựa chọn TPCP kỳ hạn 10 năm làm tài sản cơ sở cho HĐTL TPCP đã được cân nhắc, tính toán dựa trên tính thanh khoản cũng như tỷ trọng của loại kỳ hạn này trong cơ cấu kỳ hạn phát hành trên thị trường giao ngay. Theo thống kê của HNX, TPCP kỳ hạn 10 năm chiếm tỷ trọng lớn không chỉ về mặt khối lượng phát hành (trong các trái phiếu kỳ hạn phát hành dài) trên thị trường sơ cấp mà còn về khối lượng giao dịch trên thị trường thứ cấp. Việc nghiên cứu xây dựng và bổ sung sản phẩm mới cho thị trường là nỗ lực của HNX, Trung tâm Lưu ký chứng khoán, các thành viên thị trường để phát triển thị trường theo lộ trình và đáp ứng nhu cầu của công chúng đầu tư.