Thay đổi thói quen của người tham gia giao thông là một cuộc cách mạng

Ông Vũ Văn Viện, Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội

Theo ông Vũ Văn Viện (ảnh), Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội, việc hạn chế xe máy sẽ được thực hiện từng bước theo tuyến, theo khu vực.

Liên quan đến Đề án Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ của Hà Nội, nhiều ý kiến cho rằng, thay vì hạn chế và tiến tới là dừng hoạt động xe máy sao Hà Nội tập trung vào việc nâng cấp hạ tầng giao thông để phục vụ tốt hơn việc đi lại của người dân. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

Như đã biết thì Hội đồng nhân dân (HĐND) TP Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐND thông qua đề án “Tăng cường quản lý phương tiện giao thông đường bộ nhằm giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường giai đoạn 2017-2020 và tầm nhìn đến năm 2030”. Trong đề án này có nhiều nội dung nhằm quản lý và phát triển vận tải hành khách công cộng và giảm dần giao thông cá nhân để góp phần giảm ùn tắc giao thông và giảm ô nhiễm môi trường.

Trong nhiều giải pháp mà Nghị quyết HĐND TP Hà Nội đã đưa ra có một giải pháp là sẽ phân vùng và hạn chế dần hoạt động của phương tiện xe máy, tiến tới dừng hoạt động xe máy tại các quận nội thành vào năm 2030. Như vậy có nghĩa không phải là bây giờ chúng ta mới đặt ra vấn đề này.

Để triển khai thực hiện Nghị quyết 04, UBND TP Hà Nội đã có Kế hoạch số 212 ngày 29/8/2017 và các nhiệm vụ, giải pháp đề ra. Một trong những nhiệm vụ đó là phải phát triển, đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng giao thông quy hoạch, đây là một nhiệm vụ có tính chất cơ bản để nâng cao năng lực vận tải trên địa bàn thành phố. Bên cạnh đó là mở rộng và phát triển vận tải hành khách giao thông công cộng trong đó có đề án về phát triển và nâng cao chất lượng của hệ thống xe bus.

Theo tôi, tất cả các giải pháp phải tiến hành đồng thời, trong đó có những giải pháp lâu dài và có những giải pháp trước mắt. Hiện nay, chúng tôi đang triển khai đồng bộ 6 nhóm giải pháp chứ không chỉ tập trung vào việc dừng hoạt động xe máy. Và phải khẳng định lại rằng chúng ta chỉ dừng hoạt động xe máy trong điều kiện chúng ta phải đáp ứng được nhu cầu đi lại của nhân dân. Trong Nghị quyết 04 xác định rất rõ, chỉ dừng hoạt động xe máy tại các quận khi có đủ các điều kiện cần thiết. Quy hoạch, đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông cũng phải phát triển tương ứng, vận tải hành khách đảm bảo được việc đi lại của nhân dân, môi trường sống được cải thiện.

Được biết, Sở Giao thông vận tải TPHCM vừa trình UBND TP đề án “Tăng cường vận tải giao thông công cộng kết hợp kiểm soát phương tiện cơ giới giao thông ở TPHCM”, trong đó đề xuất hạn chế và tiến tới cấm xe máy tại một số quận trung tâm vào năm 2030. Có vẻ Hà Nội quyết tâm thực hiện trước, thưa ông?

Trong quá trình thực hiện đề án, ngay từ khi thực hiện nghiên cứu xây dựng đề án chúng tôi cũng thường xuyên trao đổi với Sở Giao thông vận tải TPHCM, đồng thời việc xây dựng đề án này cũng nằm trong Nghị quyết của Chính phủ về việc tiếp tục phát triển vận tải công cộng, giảm phương tiện giao thông cá nhân để phục vụ cho việc giảm ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường ở những khu vực đô thị đã phát triển cao. Tuy nhiên, TP Hà Nội triển khai trước và cũng đã được HĐND TP Hà Nội thông qua với mức độ thống nhất cao.

Xây dựng được Nghị quyết đã khó, triển khai thực hiện còn khó hơn vì vậy để triển khai được, chúng tôi cũng đã chuẩn bị rất kỹ các bước trong đó đã tổng kết kinh nghiệm quản lý đô thị của các nước, khảo sát tình hình thực hiện và đưa ra thảo luận ở các nhóm chuyên gia, nhóm đối tượng bị tác động. Việc dừng hoạt động xe máy vào năm 2030 là mục tiêu và để đảm bảo thực hiện được chúng ta phải làm rất nhiều việc. Chúng tôi sẽ xây dựng lộ trình triển khai dần từng bước, theo tuyến, theo khu vực và các mốc thời gian xác định. Những khu vực nào, tuyến đường nào đủ điều kiện phát triển cơ sở hạ tầng, đặc biệt là phương tiện vận tải hành khách công cộng đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của nhân dân thì sẽ dừng hoạt động xe máy.

Việc thay đổi được thói quen của người dân từ dùng phương tiện giao thông cá nhân sang phương tiện giao thông công cộng là một cuộc cách mạng, là một việc không hề đơn giản. Vì vậy, chúng ta phải thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong đó.

Ông cho biết ý kiến về tính khả thi của đề án?

Để thực hiện được mục tiêu trên thì đến năm 2030, các chỉ tiêu của phương tiện vận tải công cộng sẽ phải đáp ứng từ 35-50% nhu cầu đi lại của nhân dân ở khu vực. Trong lộ trình để tiến tới dừng hoạt động xe máy thì ở các tuyến, các khu vực cũng sẽ phải đảm bảo việc tiếp cận đối với phương tiện vận tải hành khách công cộng. Cụ thể 80% người dân sẽ phải tiếp cận được phương tiện công cộng trong phạm vi 500m, 20% còn lại có thể kết nối được bằng các phương tiện giao thông khác như là đi bộ, xe đạp, hoặc thậm chí là taxi để đảm bảo kết nối phục vụ nhân dân đi lại tốt hơn.

Trên thực tế hiện nay ở các quận, các phương tiện vận tải công cộng về cơ bản đã đáp ứng được yêu cầu của nhân dân, tuy nhiên với thói quen sử dụng phương tiện giao thông cá nhân như hiện nay thì người tham gia giao thông chưa lựa chọn phương tiện giao thông công cộng chứ không phải phương tiện vận tải công cộng chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân.

Trong năm 2019 và những năm tiếp theo chúng tôi vẫn tiếp tục phát triển vận tải hành khách công cộng, trong đó chú trọng phát triển vận tải hành khách công mang tính kết nối gần hơn với nhu cầu của nhân dân, phục vụ nhân dân tốt hơn. Cụ thể chúng tôi sẽ tập trung phát triển xe bus nhỏ ở các tuyến phố nhỏ để phục vụ được mọi đối tượng. Theo đó, trong năm 2019, theo kế hoạch chúng tôi sẽ triển khai từ 15-20 tuyến xe bus mới, đa phần là những xe bus nhỏ để có thể di chuyển vào những phố có mặt cắt ngang đường nhỏ.

Về lộ trình, do hạ tầng đã khá hoàn thiện, đặc biệt ngoài xe buýt tại khu vực này còn có đường sắt đô thị hoạt động từ quý II năm nay nên ban soạn thảo đang lên phương án sẽ chọn một trong 2 tuyến đường Lê Văn Lương hoặc Nguyễn Trãi để thí điểm cấm xe máy. Điều này còn tạo điều kiện phát huy năng lực vận tải của xe buýt nhanh và tàu điện của TP Hà Nội. Lộ trình chung của đề án là từ năm 2030 nhưng một trong hai tuyến đường này sẽ được thực hiện sớm hơn từ 2 đến 3 năm.

Chúng tôi cũng đang nghiên cứu để đến một thời điểm nhất định trước 3-5 năm sẽ dừng đăng ký mới đối với các khu vực dự kiến dừng hoạt động xe máy dể người dân có sự thay đổi dần.

Xin cảm ơn ông!