Sửa đổi mô hình quản lý hải quan tập trung ở Móng Cái để nâng cao hiệu quả quản lý

Lãnh đạo UBND TP Móng Cái, lãnh đạo Cục Hải quan Quảng Ninh thực hiện bấm nút triển khai Đề án sửa đổi, bổ sung “Mô hình thực hiện thủ tục và quản lý hải quan tập trung tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái”.

Ngày 28/12/2023, Cục Hải quan Quảng Ninh tổ chức Lễ Công bố triển khai Đề án sửa đổi, bổ sung “Mô hình thực hiện thủ tục và quản lý hải quan tập trung sau 5 năm triển khai tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái”.

Hiệu quả mô hình “3 trong 1”

Cách đây hơn 5 năm, kể từ ngày 13/3/2018, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái (Cục Hải quan Quảng Ninh) đã chính thức triển khai Mô hình thực hiện thủ tục và quản lý hải quan tập trung, tạo đột phá trong cải cách, hiện đại hóa Hải quan. Đây là mô hình được thực hiện theo nguyên tắc một đầu mối tập trung thực hiện thủ tục, quản lý hải quan trên cơ sở ứng dụng công nghệ, trang thiết bị kỹ thuật hiện đại kết hợp với triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, dịch vụ công trực tuyến và lần đầu tiên việc cải cách thủ tục hành chính đã được thực hiện toàn diện tại một chi cục.

Thay vì thủ tục hải quan được thực hiện tại 3 dây chuyền gồm 3 đội thủ tục do 3 lãnh đạo chi cục phụ trách ở mô hình cũ, việc triển khai mô hình mới chỉ có 1 đội thủ tục và 1 đồng chí lãnh đạo chi cục phụ trách; mã đơn vị hải quan giảm xuống còn 1 mã duy nhất.

Thực hiện thủ tục và quản lý hải quan tập trung ở 1 dây chuyền đặt tại trụ sở chi cục giúp cho doanh nghiệp không phải đi lại nhiều nơi, nhiều lần để giải quyết công việc, đồng thời tiết kiệm được chi phí, giảm thời gian thông quan, mọi khó khăn của doanh nghiệp được tháo gỡ kịp thời do được tập trung xử lý ngay tại 1 đầu mối.

Trong quá trình triển khai, Cục Hải quan Quảng Ninh đã tổ chức sơ kết, đánh giá kết quả 1 năm và 5 năm triển khai mô hình có sự tham dự của đại diện Cục Giám sát quản lý Tổng cục Hải quan, UBND TP Móng Cái, Cục Hải quan Quảng Ninh và đại diện các doanh nghiệp XNK, kinh doanh kho bãi cảng.

Hoạt động nghiệp vụ tại Đội Thủ tục hàng hóa XNK, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái. Ảnh: T.Bình

Tại các hội nghị, các bên đã phân tích, đánh giá và khẳng định Đề án đã bám sát yêu cầu của ngành Hải quan trong Kế hoạch thực hiện cải cách hiện đại hóa hải quan giai đoạn 2016-2020; tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK của doanh nghiệp; đáp ứng được yêu cầu quy hoạch tổng thể phát triển hoạt động thương mại, dịch vụ logistics trên địa bàn TP Móng Cái.

Trong quá trình triển khai thực hiện Đề án, Chi cục đã bám sát thực tiễn để xử lý, giải quyết các phát sinh liên quan đến nhiều lĩnh vực nghiệp vụ hải quan.

Việc tiếp nhận, kiểm tra chi tiết hồ sơ được thực hiện tập trung tại Đội Thủ tục hàng hóa XNK tạo điều kiện cho công tác quản lý tập trung, chuyên sâu - chuyên trách, thống nhất một đầu mối nâng cao hiệu quả, minh bạch trong thực hiện thủ tục hải quan.

Doanh nghiệp dễ dàng, thuận tiện khi được tiếp cận thông tin, văn bản quy phạm pháp luật và nhận được sự hướng dẫn, hỗ trợ (hỗ trợ từ xa, hỗ trợ tại chỗ) của cơ quan Hải quan trong quá trình thực hiện thủ tục hải quan…

Ngoài ra, công tác kiểm tra, giám sát hàng hóa được chuyên môn hóa tại Đội Kiểm tra giám sát hải quan sau khi tách bộ phận thủ tục hải quan về Đội Thủ tục hàng hóa XNK. Việc áp dụng công nghệ thông tin, cùng hệ thống trang thiết bị kiểm tra, giám sát giúp rút ngắn thời gian thông quan, giải phóng hàng.

Đối với tờ khai luồng Xanh, doanh nghiệp chỉ cần xuất trình hàng hóa tại cửa khẩu, lối mở, điểm xuất hàng cho cán bộ, công chức thực hiện kiểm tra, giám sát… Bên cạnh đó, tinh gọn tổ chức bộ máy cấp đội (tổ), đảm bảo cơ cấu theo mô hình quản lý chung của Ngành.

Thay đổi để phù hợp với thực tiễn

Tại hội nghị sơ kết 5 năm triển khai mô hình, các đại biểu đã thảo luận về một số tồn tại, vướng mắc trong quá trình triển khai liên quan đến hạ tầng kỹ thuật, công nghệ, quy hoạch. Đồng thời, kiến nghị các giải pháp hoàn thiện Đề án để báo cáo đề nghị Tổng cục Hải quan, UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt.

Phạm vi hoạt động trong giai đoạn đầu thuộc 2 Đội Kiểm tra - Giám sát là Hải quan số 1 và số 2. Tuy nhiên, do địa bàn quản lý mở rộng, khối lượng công việc tăng (trong khi quy định cấp phó không quá 2 người tại các đội/tổ thuộc Chi cục), tiềm ẩn nguy cơ rủi ro cao, khó quản lý kiểm soát được tình hình, địa bàn, đối tượng, nhất là tại Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 1 hiện nay quân số đã tăng lên gần 60 biên chế dẫn đến mục tiêu về tổ chức bộ máy của Đề án không còn phù hợp.

Hiện Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái về cơ bản đã bố trí số biên chế tiệm cận biên chế của Đề án. Tuy nhiên, khối lượng công việc đang tăng lên từng ngày do hoạt động xuất nhập khẩu phục hồi rõ rệt sau đại dịch Covid-19. Do vậy, nhu cầu tăng cường, bổ sung biên chế công chức cho Chi cục cảng trở nên cấp bách trong bối cảnh biên chế được giao không tăng trong nhiều năm gần đây.

Sau 5 năm triển khai Đề án, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái tiếp tục duy trì 5 mô hình tổ/đội như hiện tại và thay đổi chức năng, nhiệm vụ. Đó là, chuyển nhiệm vụ thực hiện tiếp nhận, phê duyệt tờ khai vận chuyển độc lập từ Đội Thủ tục hàng hóa XNK sang cho 2 Đội (Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 1 và Đội Kiểm tra - Giám sát hải quan số 2) thực hiện.

Chuyển địa bàn khu vực cửa khẩu Ka Long, các kho ngoại quan, các địa điểm kiểm tra hàng xuất khẩu do Đội Kiểm tra - Giám sát Hải quan số 1 quản lý sang cho Đội Kiếm tra - Giám sát Hải quan số 2 quản lý.

Cân đối điều chỉnh biên chế công chức, người lao động của các các đội/tổ công tác cho phù hợp chức năng, nhiệm vụ, yêu cầu quản lý sau khi điều chuyển nhiệm vụ, địa bàn quản lý; chuyển nhiệm vụ kiểm tra sau hoàn thuế từ Đội Tổng hợp sang cho Đội Thủ tục hàng hóa XNK.

Ngoài ra, việc luân chuyển chứng từ thuộc hồ sơ hải quan liên quan đối với tờ khai hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu luồng Đỏ cho đầu mối là Đội Thủ tục hàng hóa XNK để thực hiện quản lý, hoàn chỉnh, lưu trữ hồ sơ theo quy định thay vì chuyển trực tiếp cho Đội Tổng hợp.