Nhiều thách thức xuất khẩu nửa cuối năm

Công chức Hải quan cảng Sài Gòn khu vực 1 làm thủ tục xuất khẩu chuối cho doanh nghiệp. Ảnh: T.H

Đơn hàng xuất khẩu chững lại

Theo báo cáo của Công ty CP chứng kháon MBS, hoạt động thương mại diễn ra sôi động trong tháng 6, tuy nhiên chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) giảm về mức 48,9 khi số lượng đơn hàng xuất khẩu mới giảm mạnh.

Ngày 3/7, Việt Nam trở thành quốc gia Đông Nam Á đầu tiên đạt được thỏa thuận

thuế quan với Mỹ với mức thuế suất 20% cho hàng hóa Việt Nam và 40% cho hàng hóa trung chuyển, có hiệu từ ngày 1/8/2025.

Tuy đây là tín hiệu tích cực khi mức thuế này thấp hơn hầu hết mức thuế áp lên các nước xuất khẩu cạnh tranh với Việt Nam, các chuyên gia cho rằng tăng trưởng xuất khẩu sẽ chậm lại trong 6 tháng cuối năm do nhu cầu của các doanh nghiệp giảm sau khi đã đẩy mạnh tích trữ hàng hóa trong thời gian hoãn thuế.

Ngoài ra, các nhà nhập khẩu cũng sẽ cần thêm thời gian để chờ thêm thông tin về định nghĩa cụ thể của các loại hàng hóa, đặc biệt là quy định về nguồn gốc xuất xứ cho “hàng hóa trung chuyển”.

Theo phân tích của chuyên gia, mức thuế suất trên cơ bản thấp hơn so với mức được công bố vào ngày 2/4, đồng thời đây là tín hiệu tích cực khi các nước xuất khẩu cạnh trạnh với Việt Nam hiện đều có mức thuế cao hơn.

Ngược lại, Việt Nam sẽ giảm thuế về 0% cho hầu hết các mặt hàng nhập từ Mỹ. Tuy nhiên, đây mới chỉ là những tín hiệu tích cực ban đầu, đi kèm theo đó vẫn còn những rủi ro nhất định đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam khi các quy định cụ thể về hàng hóa thế nào được coi là “hàng hóa trung chuyển” và “hàng xuất khẩu từ Việt Nam” vẫn chưa được công bố.

Theo đó, sẽ cần thêm thời gian và thông tin để xác định được mức độ ảnh hưởng của thuế quan lên kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ.

Theo phân tích, xuất khẩu sẽ chậm lại trong 6 tháng cuối năm do: nhu cầu của các doanh nghiệp giảm sau khi đã đẩy mạnh tích trữ hàng hóa trong thời gian hoãn thuế; các doanh nghiệp cần thời gian để có định nghĩa cụ thể về các loại hàng hóa, chẳng hạn như quy định về nguồn gốc xuất xứ cho “hàng hóa trung chuyển”.

Tuy nhiên, về mặt tích cực, đây cũng sẽ là động lực để các doanh nghiệp Việt Nam gia tăng tỷ lệ nội địa hóa nguồn cung ứng linh kiện và nguyên liệu, thúc đẩy ngành công nghiệp phụ trợ trong nước phát triển, và tham gia sâu vào chuỗi cung ứng.

Ở chiều ngược lại, với việc giảm thuế 0% và tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ nhằm thu hẹp thặng dư thương mại Việt–Mỹ, sẽ là yếu tố gây gia tăng áp lực lên tỷ giá USD/VND trong thời gian tới.

Khó khăn vẫn chưa qua đối với ngành sản xuất

Tuy nhiên, việc hoạt động xuất khẩu chậm lại được kỳ vọng sẽ được bù đắp bởi chính sách tài khóa nới lỏng, lãi suất thấp sẽ hỗ trợ cho tiêu dùng nội địa phục hồi.

Ngoài ra, tốc độ giải ngân đầu tư công được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng tốc đến cuối năm, qua đó là yếu tố quan trọng đóng góp vào tăng trưởng GDP. Dựa trên những yếu tố trên, chuyên gia của MBS dự báo tăng trưởng GDP 2025 ở mức 7,9% - 8,1%.

Nhiều doanh nghiệp chú trọng sản phẩm GTGT trong xuất khẩu

Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 6 tăng 4,1% so với tháng trước và tăng 10,8% so với cùng kỳ, với đóng góp lớn đến từ ngành công nghiệp chế biến, chế tạo.

Một điểm tích cực của khảo sát chỉ số PMI tháng này là các doanh nghiệp vẫn tiếp tục tăng sản lượng, nhưng điều này sẽ khó có thể duy trì mà không có sự cải thiện của nhu cầu. Nhìn chung, ngành sản xuất trong 6 tháng đầu năm khá trầm lắng khi có tới 5 trên 6 tháng chỉ số PMI ở dưới ngưỡng 50 điểm

MBS dự ước tăng trưởng xuất khẩu trong năm nay sẽ ở mức 9% - 10% với lý do, nhu cầu sẽ giảm sau khi các nhà nhập khẩu Mỹ đẩy mạnh tích trữ hàng hóa trước hạn thuế quan vào đầu tháng 7.

Trên thực tế, theo báo cáo PMI của S&P trong tháng 6, đơn hàng xuất khẩu đã giảm liên tục trong 8 tháng liên tiếp. Các nhà nhập khẩu cũng sẽ cần thêm thời gian để chờ thêm thông tin về định nghĩa cụ thể của các loại hàng hóa, đặc biệt là quy định về nguồn gốc xuất xứ cho “hàng hóa trung chuyển”.

Về phía nhập khẩu, hàng hóa từ Trung Quốc, chiếm 40% kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam sẽ chậm lại, do thắt chặt về xuất xứ nguồn gốc cũng như khả năng sẽ chịu mức thuế cao hơn.

Tuy nhiên, điều này có thể được bù đắp bởi việc gia tăng nhập khẩu từ Mỹ (trong 6 tháng đấu năm 2025 tăng 22% so với cùng kỳ) khi Việt Nam sẽ có xu hướng tăng nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ với thuế suất gần 0% để thể hiện thiện chí trong việc thu hẹp thặng dư thương mại với quốc gia này.