Nhận diện những khó khăn, thách thức trong thu hồi tài sản tham nhũng

Theo Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực TPHCM, công tác thu hồi tài sản tham nhũng tại TPHCM đã có chuyến biến tích cực. Ảnh: Việt Dũng

Thu hồi thành công tài sản nhiều vụ án nghiêm trọng

Đó là thông tin được các cơ quan chức năng đưa ra tại Tọa đàm “Giải pháp thu hồi tài sản bị tham nhũng trên địa bàn TPHCM” do Ban Nội chính Thành ủy - Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực TPHCM phối hợp với Báo Sài Gòn Giải Phóng tổ chức ngày 11/10.

Thông tin tại tọa đàm, ông Ngô Minh Châu, Trưởng ban Nội chính Thành ủy TPHCM, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực TPHCM cho biết, trong thời gian qua, công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án kinh tế, tham nhũng tại TPHCM đã có những bước tiến quan trọng.

Việc kê biên, phong tỏa và thu giữ tài sản từ nhiều vụ án nghiêm trọng được thực hiện thành công. Tiêu biểu là các vụ án xảy ra tại Cục Đăng Kiểm Việt Nam và các Trung tâm đăng kiểm ở nhiều địa phương; vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát...

Trong một số vụ án lớn, các bị can đã tự nguyện nộp lại tài sản để khắc phục hậu quả ngay trước và trong quá trình xét xử.

Tài sản được thu hồi không chỉ đóng góp trực tiếp vào ngân sách Nhà nước mà còn góp phần củng cố lòng tin của người dân vào công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.

Đây là kết quà đáng khích lệ, phản ánh sự phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan chức năng và những biện pháp truy vết tài sản chặt chẽ, kịp thời.

Song bên cạnh những chuyên biến tích cực, công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án kinh tế, tham nhũng trong những năm qua tại TPHCM còn gặp nhiều khó khăn và thách thức.

Toàn cảnh toạ đàm. Ảnh: Việt Dũng

Ngăn chặn tẩu tán tài sản

Chánh Thanh tra TPHCM Trần Văn Bảy cho biết, việc thu hồi tài sản qua công tác thanh tra gặp phải khó khăn chủ yếu do các quy định về thu hồi tài sản trong các vụ việc tham nhũng, kinh tế còn mang tính nguyên tắc, chưa cụ thể, thiếu quy định về các biện pháp cưỡng chế, chế tài xử lý đối với trường hợp các đối tượng thanh tra trây ỳ, cố tình né tránh, trốn tránh trách nhiệm.

Cơ chế chính sách về đất đai, bất động sản, trái phiếu, chứng khoán chưa đồng bộ và còn lỏng lẻo, gây khó khăn cho việc xử lý, thu hồi khi thi hành án và xử lý sau thanh tra.

Tài sản bị thu hồi khi phát hiện đối tượng thanh tra có hành vi chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng trái pháp luật hoặc làm thất thoát tài sản của Nhà nước trong quá trình thanh tra là tài sản liên quan trực tiếp đến sai phạm.

Trong khi trên thực tế, tài sản có được do sai phạm trong các vụ việc kinh tế, tham nhũng thường được cất giấu, che đậy, chuyển hình thức sở hữu ngay trong quá trình phạm tội, trước khi thanh, kiểm tra và trước khi có quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can…

Theo đó, Chánh Thanh tra TPHCM đề xuất, về lâu dài, cần sớm xây dựng hoàn thiện hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập; cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai; quy định của pháp luật về thanh toán không dùng tiền mặt; cơ sở dữ liệu trong các lĩnh vực bất động sản, ngân hàng, chuyển nhượng vốn góp, cổ phần…

Đặc biệt, cần có quy định về quyền thanh tra, kiểm tra theo dõi biến động của mọi tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong quá trình thanh tra (kể cả việc tăng, giảm tài sản, thu nhập), nhằm tạo cơ sở quan trọng cho việc minh bạch hóa thu nhập và tài sản, góp phần phòng ngừa và phát hiện tham nhũng cũng như góp phần nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản cho nhà nước.

Để nâng cao hiệu quả trong thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, ông Ngô Phạm Việt, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân TPHCM cho rằng, trong quá trình giải quyết vụ án, tội phạm tham nhũng tẩu tán tài sản mà không có ý chí khắc phục, Viện kiểm sát sẽ đề xuất khởi tố tội “rửa tiền”.