Nhận dạng gian lận hoàn thuế GTGT qua XK tiểu ngạch

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: DQ.

Thông tin trên được Vụ Thanh tra - Tổng cục Thuế cho biết tại Hội nghị Tăng cường các giải pháp quản lý hoàn thuế Giá trị gia tăng (GTGT) đối với hoạt động XNK tiểu ngạch qua biên giới, diễn ra ngày 2-8, tại An Giang.

Các doanh nghiệp chủ yếu lợi dụng hình thức XK tiểu ngạch qua biên giới đất liền; chính sách thanh toán biên mậu Việt Nam - Campuchia; cơ chế miễn kiểm tra hải quan hoặc kiểm tra theo tỉ lệ (phân luồng Xanh) đối với hàng hóa XK tiểu ngạch; cơ chế thông thoáng trong việc thành lập mới DN; cơ chế tự in hóa đơn hợp thức hóa đầu vào để lập hồ sơ XK khống một phần hoặc toàn bộ hàng hóa nhằm chiếm đoạt tiền hoàn thuế từ ngân sách Nhà nước.

Theo thống kê của Tổng cục Thuế, số tiền thuế đã hoàn cho hàng hóa XK tiểu ngạch qua biên giới Campuchia cũng tăng lên nhanh chóng. Năm 2011 tăng 194,6% so với 2010, năm 2012 tăng lên 190%, trong khi đó số thuế nộp ngân sách Nhà nước hàng năm của các DN XK tiểu ngạch sang Campuchia chỉ bằng khoảng 1 – 2% số tiền thuế đã hoàn.

Cụ thể một số biểu hiện của việc lợi dụng cơ chế là người kinh doanh từ Campuchia mang tiền Việt từ Campuchia vào Việt Nam để nộp vào tài khoản vãng lai của ngân hàng thương mại thanh toán tiền hàng NK. Đặc biệt có trường hợp một khách hàng nước ngoài mang tiền vào Việt Nam từ 5 đến 7 lần/ngày, mỗi lần khoảng 2,5 – 3,5 tỷ đồng. Rủi ro từ việc mang một số lượng lớn tiền Việt qua biên giới và mang nhiều lần trong ngày là rất lớn vì có thể đây chính là tiền của DN Việt Nam XK được tuồn sang Campuchia và sử dụng quay vòng để hợp thức hóa việc XK nhằm được hoàn thuế GTGT.

Cơ quan quản lý cũng nghi ngờ về lượng hàng hóa XK đột biến của DN. Chẳng hạn, chỉ 10 DN ở An Giang nhưng XK mặt hàng điện thoại di động trong 1 năm tương đương dân số của Campuchia.

Cơ quan Thuế cũng phát hiện một số DN sử dụng hóa đơn của các DN đã bỏ trốn nhằm hợp thức hóa hàng hóa mua vào để lập hồ sơ XK khống một phần hoặc toàn bộ hàng hóa nhằm chiếm đoạt tiền hoàn thuế.

Vụ Thanh tra - Tổng cục Thuế cho biết những dấu hiệu nhận dạng rủi ro đối với gian lận hoàn thuế XK tiểu ngạch qua biên giới như: DN mới thành lập từ năm 2010 trở lại đây nhưng xin hoàn thuế đều qua các tháng với số tiền thuế hoàn lớn, ngược lại số thuế phát sinh nộp ngân sách rất nhỏ, DN có vốn đăng kí kinh doanh thấp (khoảng từ 1/2 - 1/3) so với số tiền hoàn thuế trong 1 năm, tất cả các mặt hàng XK đều có giá mua bằng với giá bán XK, không có hợp đồng mua hàng, hợp đồng vận chuyển hàng hóa mua vào, hàng hóa XK, một khách hàng Campuchia bao tiêu hàng hóa XK của nhiều DN XK Việt Nam…

Về phía Cục Hải quan An Giang, Phó Cục trưởng Nguyễn Tấn Bình cho biết, thời gian qua Hải quan An Giang cũng đã nhận biết được các hành vi DN lợi dụng chính sách XK tiểu ngạch sang Campuchia để chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT và có nhiều biện pháp ngăn chặn như: Tạm dừng việc xác nhận hải quan đối với các khoản tiền đồng lớn bất thường do người Campuchia mang vào để thanh toán tiền hàng và yêu cầu họ phải có đầy đủ hóa đơn chứng từ XNK; kiểm tra 100% đối với lô hàng XK tiểu ngạch có dấu hiệu rủi ro; thực hiện kiểm tra sau thông quan các DN bất thường (đa số trường hợp khi cơ quan hải quan thông báo kiểm tra thì DN đều nhanh chóng làm thủ tục giải thể tại Sở KHĐT…

Tuy nhiên, ông Nguyễn Tấn Bình cũng cho biết những khó khăn của cơ quan Hải quan như: Thiếu nhân lực kiểm tra hàng hóa, cả 5 cửa khẩu của tỉnh An Giang đều chưa được bố trí khu vực bến bãi kiểm hóa đủ tiêu chuẩn; chính sách hải quan mới dựa trên cơ sở tự khai tự tính của DN; việc triển khai thủ tục hải quan điện tử nhằm giúp DN nhanh chóng thông quan hàng hóa; chế tài xử phạt hành vi khai khống khai thiếu hàng XK chỉ từ 5 đến 10% tổng giá trị lô hàng chưa đủ răn đe …

Trước thực trạng này, ông Bùi Văn Nam – Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, Tổng cục Thuế đang kiến nghị một số chính sách với Bộ Tài chính như: Nghiên cứu sửa đổi quy định tại Thông tư 06/2012/TT - BTC theo hướng bỏ quy định hoàn thuế hàng hóa XK tiểu ngạch qua biên giới thanh toán bằng cách nộp tiền mặt vào tài khoản vãng lai của tổ chức, cá nhân nước ngoài mở tại ngân hàng Việt Nam, bổ sung quy định về hợp đồng mua hàng vào hồ sơ hoàn thuế đối với DN XK hàng hóa qua biên giới đất liền, bổ sung quy định về kiểm tra hải quan 100% hàng hóa XK qua biên giới đất liền đối với DN có rủi ro cao…

“Các cơ quan liên quan như Thuế, Hải quan, Ngân hàng, Công an, Sở KHĐT, Ban chỉ đạo 127, UBND các tỉnh miền Tây Nam Bộ cần có sự phối hợp và đề xuất giải pháp ngăn chặn, đẩy lùi hành vi thủ đoạn gian lận tiền hoàn thuế nhằm đảm bảo sự lành mạnh đối với hoạt động XK hàng hóa qua biên giới, tránh thất thoát ngân sách Nhà nước”, ông Bùi Văn Nam nhấn mạnh.

Duy Quang