Ngân hàng Nhà nước muốn 'luật hóa' xử lý nợ xấu

	Ngân hàng tăng mạnh “bộ đệm” cho xử lý nợ xấu
	"Nâng tầm” thành luật xử lý nợ xấu
	Nợ xấu tăng, nhưng xử lý không dễ

Theo NHNN đến cuối tháng 5/2021, tỷ lệ nợ xấu nội bảng ở mức 1,77%. Ảnh: ST

Hơn 6.000 tỷ đồng nợ xấu được xử lý mỗi tháng

Trong báo cáo đánh giá tác động của chính sách đề nghị xây dựng Luật Xử lý nợ xấu, NHNN đánh giá, việc xử lý nợ xấu theo Nghị quyết số 42/2017/QH14 về thí điểm xử lý nợ xấu của các TCTD (Nghị quyết 42) đã đạt kết quả tích cực.

Tổng nợ xấu xác định theo Nghị quyết 42 của toàn hệ thống các TCTD đến 31/5/2021 là 425,4 nghìn tỷ đồng, giảm 3,4% so với cuối năm 2020.

Lũy kế từ 15/08/2017 đến 31/5/2021, các TCTD đã xử lý được 353,81 nghìn tỷ đồng nợ xấu xác định theo Nghị quyết số 42 (không bao gồm nợ xấu xử lý bằng sử dụng dự phòng rủi ro). Trung bình mỗi tháng, toàn hệ thống xử lý được hơn 6 nghìn tỷ đồng nợ xấu, cao hơn nhiều mức 3,52 nghìn tỷ đồng/tháng so với điểm chưa có Nghị quyết 42.

Đặc biệt, theo báo cáo của NHNN, trước khi có Nghị quyết 42, nợ xấu của hệ thống TCTD chủ yếu được xử lý bằng dự phòng rủi ro, các biện pháp xử lý nợ xấu thông qua xử lý tài sản đảm bảo và khách hàng trả nợ còn chưa cao. Nhưng khi có Nghị quyết 42, xử lý nợ xấu bằng hình thức khách hàng tự nguyện trả nợ tăng mạnh, phản ánh ý thức trả nợ của khách hàng đã cải thiện mạnh mẽ, chiếm 39,28% tổng nợ theo Nghị quyết số 42 đã xử lý, cao hơn nhiều so với mức 22,8% giai đoạn 5 năm trước đó, khi chưa có Nghị quyết.

Nợ xấu sẽ tăng mà “gậy thần” sắp hết hiệu lực

Tuy nhiên, cơ quan quản lý tiền tệ nhìn nhận, trong bối cảnh dịch Covid-19 búng phát mạnh sẽ dẫn đến khả năng trả nợ của khách hàng vay suy giảm, nợ xấu của các TCTD có khả năng tiếp tục tăng mạnh trong thời gian tới.

NHNN cho hay, đến cuối tháng 5/2021, tỷ lệ nợ xấu nội bảng ở mức 1,77%, tăng so với mức 1,69% vào cuối năm 2020.

Bên cạnh đó, mô hình tăng trưởng của Việt Nam là mô hình phụ thuộc vào quy mô vốn đầu tư; trong đó chủ yếu dựa vào tín dụng từ khu vực ngân hàng. Nếu các khó khăn, vướng mắc trong khuôn khổ pháp lý liên quan đến xử lý nợ xấu chưa được tháo gỡ thì sẽ không thể khơi thông được nguồn vốn.

Hơn nữa, NHNN cũng nhận định, trong quá trình triển khai Nghị quyết vẫn còn tồn tại các khó khăn, vướng mắc liên quan đến cơ sở pháp lý, đến quá trình thực thi. Vì thế, việc chỉ dừng lại ở Nghị quyết thí điểm đã dẫn đến tâm lý ưu tiên áp dụng pháp luật chuyên ngành tại một số cơ quan hữu quan.

Đặc biệt, Nghị quyết 42 chỉ có hiệu lực trong vòng 5 năm, nghĩa là sẽ hết hiệu lực vào ngày 15/8/2022. Lúc đó, toàn bộ cơ chế xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 sẽ chấm dứt. TCTD và VAMC sẽ phải thực hiện việc xử lý nợ theo các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Vì thế, cơ quan này lo ngại, việc chấm dứt cơ chế xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 sẽ tác động làm giảm ý thức tự trả nợ của khách hàng. Ngoài ra, việc chấm dứt quyền thu giữ tài sản theo Nghị quyết 42, không áp dụng thủ tục tố tụng rút gọn tại Tòa sẽ làm phát sinh chi phí cho Tòa án do bên xử lý tài sản không có lựa chọn nào khác ngoài Tòa án. Việc ngừng chính sách áp dụng điều kiện chuyển nhượng tài sản bảo đảm là dự án bất động sản sẽ dẫn đến việc chuyển nhượng tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu là dự án bất động sản khó khăn…

Hơn nữa, nếu TCTD thực hiện thoái lãi dự thu, phân bổ ngay chênh lệch giá trị khoản nợ và giá khoản nợ thì ảnh hưởng xấu đến tình hình tài chính, khiến TCTD có thể lâm vào tình trạng đổ vỡ khi số lãi dự thu phải thoái và phần chênh lệch giá trị khoản nợ, giá khoản nợ lớn, gây ảnh hưởng đến an toàn hệ thống…

Vì thế, với những tác động như trên, NHNN đề nghị cần Luật hóa các quy định của Nghị quyết 42 dưới hình thức trình Quốc hội xây dựng “Luật về xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của TCTD, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập” để xử lý nợ của các TCTD.

Theo đó, các quy định thí điểm tại Nghị quyết 42 sẽ được quy định trong Luật về xử lý nợ xấu của các TCTD, tạo hành lang pháp lý lâu dài, ổn định cho các TCTD xử lý nợ xấu, giảm sự xung đột giữa quy định tại Luật này với các luật chuyên ngành khác khi Luật này được ưu tiên áp dụng.

Về mặt xã hội, việc ban hành một bộ luật về xử lý nợ xấu không chỉ đơn thuần giúp các TCTD thu hồi nợ mà còn bảo đảm quyền lợi của người gửi tiền và giữ vững sự ổn định, an toàn của hệ thống ngân hàng, hệ thống tài chính quốc gia.