Nâng mức giảm trừ gia cảnh: Việc cần làm để tạo động lực sản xuất, kinh doanh cho người lao động

	Vì sao Bộ Tài chính chỉ đề xuất nâng giảm trừ gia cảnh mà không xin sửa Luật?
	Nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ giảm bớt khó khăn cho người nộp thuế
	Mức điều chỉnh giảm trừ gia cảnh phù hợp với biến động giá cả
	Điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân

Theo đề xuất mới, người có thu nhập đến 15 triệu đồng/tháng (có 1 người phụ thuộc) không phải nộp thuế. Ảnh: T. Linh.

Áp dụng ngay cho kỳ tính thuế 2020

Luật thuế Thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12 được Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá XII, kỳ họp thứ 2 thông qua ngày 21/11/2007, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2009. Theo đó, từ ngày 1/7/2013, mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế là 9 triệu đồng/tháng (108 triệu đồng/năm) và mức giảm trừ đối với mỗi người phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/tháng. Cũng trong Luật này có quy định, trường hợp Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực thi hành hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh quy định tại khoản này phù hợp với biến động của giá cả để áp dụng cho kỳ tính thuế tiếp theo.

Mới đây, Bộ Tài chính đã đưa ra đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh, với lý do sự biến động của nền kinh tế, chỉ số CPI tính từ thời điểm 1/7/2013 đến hết tháng 12/2019 là 123,2% (tăng 23,2%). Để đảm bảo phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội, sự biến động về chỉ số giá thì việc điều chỉnh vào thời điểm hiện tại là cần thiết. Trong phương án đưa ra, Bộ Tài chính nêu rõ: Điều chỉnh nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế lên mức 11 triệu đồng/tháng, tức là lấy mức giảm trừ hiện tại là 9 triệu đồng nhân với mức tăng CPI 1,232%. Tương ứng với đó, mỗi người phụ thuộc sẽ được đề nghị giảm trừ 4,4 triệu đồng/tháng thay vì 3,6 triệu đồng như hiện hành. Với phương án này, mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ làm giảm mức điều tiết thuế Thu nhập cá nhân phải nộp đối với tất cả đối tượng nộp thuế, đảm bảo phù hợp với biến động về chỉ số giá tiêu dùng.

Chia sẻ về đề xuất này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, tất cả các cơ quan và mọi người dân đều phải thực hiện tuân thủ pháp luật về thuế. Luật thuế Thu nhập cá nhân số 26/2012/QH13 đã quy định phải điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh nếu CPI biến động trên 20% nên trong quá trình thực hiện quản lý thuế, Bộ Tài chính thường xuyên chỉ đạo các đơn vị chức năng cập nhật CPI. Do đó, ngay khi Tổng cục Thống kê cung cấp chỉ số CPI tại thời điểm đến hết tháng 6/2019 tăng 18,11% và đến hết tháng 12/2019 tăng 23,2%, Bộ Tài chính đã bắt tay ngay vào xây dựng dự thảo này để kịp thời trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét.

Nếu được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua, mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ được áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2020. Các trường hợp đã tạm nộp thuế theo mức giảm trừ gia cảnh 9 triệu đồng/tháng đối với đối tượng nộp thuế và 3,6 triệu đồng/tháng đối với mỗi người phụ thuộc sẽ được xác định số thuế Thu nhập cá nhân phải nộp theo mức giảm trừ gia cảnh mới khi quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2020 vào cuối tháng 3/2021.

Ngân sách hụt thu 10.300 tỷ đồng

Việc điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh sẽ góp phần giảm bớt khó khăn cho người nộp thuế trong bối cảnh giá cả, lạm phát tăng so với thời điểm năm 2013. Số thuế phải nộp sẽ được giảm cho mọi đối tượng nộp thuế, trong đó mức độ giảm số thuế phải nộp của nhóm người nộp thuế ở bậc thuế thấp sẽ cao hơn so với những người nộp thuế ở bậc thuế cao. Tính toán có thể thấy, theo quy định hiện hành, người có thu nhập đến 15 triệu đồng/tháng (có 1 người phụ thuộc) phải nộp thuế ở mức 120.000 đồng/tháng (0,8% thu nhập) thì theo mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ không phải nộp thuế. Người nộp thuế có thu nhập đến 20 triệu đồng/tháng (có 1 người phụ thuộc) theo quy định hiện hành nộp thuế thu nhập cá nhân là 490.000 đồng/tháng (tương đương 2,5% thu nhập) thì theo mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ nộp thuế thu nhập cá nhân là 230.000 đồng/tháng (1,2% thu nhập), sẽ giảm hơn 48% số thuế phải nộp so với hiện hành. Đối với những người nộp thuế ở bậc cao, ví dụ người có thu nhập 70 triệu đồng/tháng (có 1 người phụ thuộc), hiện đang nộp thuế ở mức 11.370.000 đồng/tháng (16,2% thu nhập), khi chuyển sang thực hiện mức giảm trừ gia cảnh mới, số thuế phải nộp là 10.530.000 đồng (15% thu nhập), giảm khoảng 7% số thuế phải nộp so với hiện hành. Đây có thể nói là một tin vui đối với cá nhân người lao động.

Đối với xã hội, việc điều chỉnh tăng mức giảm trừ gia cảnh sẽ đảm bảo thực hiện mục tiêu chính sách động viên hợp lý, công bằng, góp phần nâng cao đời sống của người nộp thuế, tạo động lực khuyến khích mọi cá nhân ra sức lao động, sản xuất kinh doanh, gia tăng thu nhập làm giàu chính đáng; đảm bảo chính sách đơn giản, rõ ràng, minh bạch, thúc đẩy cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu thuế, tính tuân thủ pháp luật về thuế. Việc nâng mức giảm trừ gia cảnh cũng góp phần điều tiết hợp lý thu nhập, góp phần thực hiện công bằng xã hội, hạn chế chênh lệch giàu nghèo. Điều này được đánh giá sẽ mang lại hiệu ứng kinh tế tích cực bởi việc điều chỉnh nâng mức giảm trừ gia cảnh dẫn đến giảm nghĩa vụ thuế Thu nhập cá nhân hay gia tăng thu nhập khả dụng (thu nhập sau khi nộp thuế) của các cá nhân, từ đó kích thích tăng mức chi tiêu hộ gia đình, tăng tiêu dùng của xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, mức độ tác động đến tăng trưởng kinh tế còn liên quan đến việc giảm chi tiêu của Chính phủ do giảm thu ngân sách từ thuế Thu nhập cá nhân.

Việc điều chỉnh này tích cực với cá nhân và xã hội nhưng sẽ gia tăng gánh nặng cho cơ quan quản lý. Theo dữ liệu trên hệ thống tập trung của ngành Thuế trong năm 2019, số lượng người nộp thuế Thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công đạt khoảng 6,89 triệu người với tổng số thu ngân sách nhà nước đạt trên 79.219 tỷ đồng. Nếu áp dụng mức giảm trừ theo mức dự kiến là 11 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc thì một phần lớn số người nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang diện không phải nộp thuế, tương tự những người nộp thuế ở các bậc thuế còn lại đều được giảm số thuế phải nộp, qua đó dự kiến giảm thu ngân sách xuống còn khoảng 68.921 tỷ đồng. Như vậy, với đề xuất nâng mức giảm trừ gia cảnh nêu trên thì số thu về thuế thu nhập cá nhân 1 năm giảm khoảng 10.300 tỷ đồng (tương đương giảm khoảng 13% số thu ngân sách từ thuế Thu nhập cá nhân năm 2019).

Bộ Tài chính vẫn đang tiếp tục lắng nghe ý kiến đóng góp của các cá nhân, tổ chức để hoàn thành dự thảo chính thức trình Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.