Khơi thông nguồn lực phát triển nhà ở xã hội

	Phát triển nhà ở xã hội, nhà giá rẻ nhằm hạn chế rủi ro khi thị trường biến động
	Thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, góp phần thực hiện 3 đột phá chiến lược
	Đề xuất gói tín dụng 65.000 tỷ đồng phát triển nhà ở xã hội

Một dự án nhà ở xã hội tại Bình Dương. Ảnh: Becamex

Nhu cầu rất lớn

Nhu cầu nhà ở xã hội tại các đô thị, trong đó có các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam tập trung đông người lao động nhập cư, công nhân đang rất lớn. Thông tin từ ông Phạm Thanh Trực, Phó Trưởng Ban Quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp (KCX-KCN) TPHCM cho biết, thời gian qua có 16 nhà lưu trú công nhân đưa vào sử dụng tạo chỗ ở cho 21.000 người lao động, chiếm 15% lao động trong các KCN-KCX. Qua khảo sát 96.000 người lao động ở 212 doanh nghiệp có đến 64.000 lao động ở nhà trọ, trong đó 54.000 lao động có nhu cầu thuê, mua nhà ở xã hội.

Theo dự báo, bình quân TPHCM tăng khoảng 200.000 người/năm và 1 triệu người/5 năm. Do đó, nhiệm vụ đặt ra cho địa phương là đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội để cải thiện chất lượng nhà ở cho người dân, đảm bảo an sinh - xã hội của một đô thị lớn với quy mô dân số khoảng 9 triệu người. Trước nhu cầu đó, trong chương trình phát triển nhà ở TPHCM giai đoạn 2021-2030, TPHCM dự kiến đến năm 2023, thành phố phát triển khoảng 6,58 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, tương ứng khoảng 93.000 căn nhà.

Tương tự, Đồng Nai với đặc thù là tỉnh công nghiệp có 32 KCN được thành lập, với khoảng 600.000 công nhân. Do đó, nhu cầu về nhà ở xã hội, nhà ở công nhân là rất lớn. Đồng Nai đặt mục tiêu tới năm 2025 sẽ xây dựng 10.000 căn nhà ở xã hội, nhà ở công nhân. Tuy nhiên, đến nay mới hoàn thành khoảng 3.500 căn nhà ở xã hội, trong đó có 1.581 căn dành cho công nhân. Hiện 9 dự án đầu tư xây dựng nhà ở công nhân, nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh Đồng Nai vẫn đang được triển khai, nhưng so với nhu cầu thì chỉ đáp ứng được rất ít. Đặc biệt, ở các địa phương có đông công nhân như TP Biên Hoà, huyện Nhơn Trạch, huyện Long Thành, huyện Trảng Bom… hiện nay rất ít dự án nhà ở cho công nhân được xây dựng.

Sự phát triển của các khu, cụm công nghiệp kéo theo người lao động đến sinh sống và làm việc tại Bình Dương ngày càng tăng. Chính vì vậy, trong giai đoạn 2011-2015, có 23 dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân hoàn thành và đưa vào sử dụng với 9.618 căn, đáp ứng nhu cầu cho 37.500 người. Giai đoạn 2016-2020 và năm 2021, có 17 dự án và một đề án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân đã được đầu tư với diện tích đất khoảng 132ha, với 33.246 căn, đáp ứng nhu cầu cho khoảng 101.077 người. Ngoài ra, có hàng trăm doanh nghiệp cũng đã đầu tư xây dựng nhà ở cho người lao động với tổng diện tích sàn là 269.982m2, đáp ứng cho khoảng 46.974 người. Chưa kể trên 600.000 phòng trọ do dân tự xây, đáp ứng chỗ ở cho gần 544.000 người là đối tượng công nhân lao động, sinh viên và người thu nhập thấp ở thuê.

Tuy nhiên, so với nhu cầu về nhà ở của công nhân, người có thu nhập thấp đang sinh sống, học tập, lao động trên địa bàn tỉnh Bình Dương thì kết quả đạt được, chỉ đáp ứng được phần nào nhu cầu của người dân. Ghi nhận thực tế, trong năm 2022, nhu cầu về nhà ở xã hội của người lao động tại Bình Dương là rất lớn. Các khu vực đông công nhân lao động như thành phố Thuận An, Dĩ An, Tân Uyên, Bến Cát khan hiếm nhà ở xã hội. Theo số liệu tổng hợp về kết quả phát triển nhà ở năm 2022, toàn tỉnh Bình Dương xây dựng được gần 112.500 m2 loại nhà ở xã hội và nhà tái định cư, trong khi kế hoạch phát triển là 680.000 m2 sàn.

Tháo gỡ nút thắt

Qua chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2016-2020, TPHCM đã phát triển khoảng 53,7 triệu m2 sàn nhà ở, vượt chỉ tiêu 34%. Tuy nhiên, địa phương vẫn thiếu nguồn cung nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê và nhà ở phù hợp với khả năng chi trả. Giai đoạn 2016-2020, nhà ở xã hội chỉ đạt 69,2% chỉ tiêu. Lý giải về điều này, ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TPHCM cho biết, nhà ở xã hội hiện nay gặp nhiều vướng mắc về thủ tục đầu tư xây dựng, việc thẩm định giá bán, thuê mua và xác định đối tượng. Một dự án thương mại bình thường đã kéo dài, nhà ở xã hội còn có nhiều thủ tục hơn và khó hơn khiến tiến độ kéo dài thêm. Về nguồn vốn đầu tư xây dựng trong giai đoạn 2016-2020, vốn ngân sách đã đầu tư 620 căn hộ chỉ chiếm 4,15%, trong khi vốn doanh nghiệp đã đầu tư 14.334 căn hộ (chiếm 95,85%).

Là doanh nghiệp rất tâm huyết trong việc phát triển nhà ở cho công nhân, người thu nhập thấp, ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng - Thương mại Lê Thành cho biết, hầu hết dự án khởi công xong để đó là do pháp lý chưa hoàn chỉnh, chủ yếu là “khởi công để lấy ngày”, sau đó sẽ hoàn thiện thủ tục để thi công. Theo ông Nghĩa, từ đầu năm 2022 đến nay, chính quyền TPHCM đã tạo điều kiện để dự án có thể triển khai, song trên thực tế vẫn còn vướng ở một số sở, ngành. Ngoài ra, những rào cản về cơ chế vốn, quỹ đất cũng đang là nguyên nhân khiến doanh nghiệp không mặn mà với đầu tư phát triển dự án nhà ở xã hội.

Trước tình hình đó, các địa phương đang nỗ lực tháo gỡ vướng mắc cho loại hình này. Bộ Xây dựng cho biết, một trong những nhiệm vụ của năm 2023 mà Bộ đề ra là thúc đẩy loại hình nhà ở này, nhằm hướng đến mục tiêu đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 – 2023, dần dần khắc phục tình trạng mất cân đối cơ cấu về sản phẩm nhà ở như hiện nay. Vì vậy, Bộ sẽ tập trung, chú trọng vào việc xây dựng, triển khai chính sách, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, mới đây Chính phủ đưa ra trong Nghị quyết số 33 về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững. Chính phủ giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì triển khai chương trình tín dụng (gói tín dụng) khoảng 120.000 tỉ đồng, chỉ đạo các ngân hàng thương mại, trong đó chủ lực là bốn ngân hàng Agribank, BIDV, Vietcombank, VietinBank cho chủ đầu tư và người mua nhà của các dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ vay với lãi suất ưu đãi thấp hơn 1,5-2% so với lãi suất bình quân trung, dài hạn của các ngân hàng thương mại nhà nước trên thị trường. Đồng thời phối hợp với Bộ Xây dựng và các bộ, ngành, cơ quan có liên quan xác định danh mục dự án, đối tượng, điều kiện, tiêu chí được thụ hưởng chương trình vay ưu đãi.