 |
| Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành và các diễn giả tham gia phiên 2 Tọa đàm. Ảnh: Hồng Vân |
Hướng cải cách của ngành Hải quan
Chia sẻ về những vấn đề đặt ra đối với ngành Hải quan trong bối cảnh nền kinh tế đất nước ngày càng phát triển và hội nhập quốc tế mạnh mẽ, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Mai Xuân Thành cho biết, thách thức đặt ra đối với cơ quan Hải quan đó là tạo sự cân bằng giữa tạo thuận lợi thương mại và đảm bảo quản lý nhà nước về hải quan. Cơ quan Hải quan đã có nhiều giải pháp cải cách hiện đại hóa trong nội tại, đồng thời kiến nghị với các bộ, ngành liên tục cải cách để giảm chi phí, giảm thời gian thông quan cho DN.
Khi đã tạo thuận lợi thì vấn đề đặt ra là quản lý thế nào? Theo Phó Tổng cục trưởng, ngành Hải quan những năm qua vẫn tiếp tục duy trì hệ thống kiểm soát mạnh với các lực lượng chủ chốt như: Chống buôn lậu, kiểm tra sau thông quan, quản lý rủi ro cùng các nghiệp vụ khác. Với việc triển khai đồng bộ các giải pháp sẽ cân bằng hai yếu tố quan trọng tạo thuận lợi và đảm bảo quản lý, qua đó càng thúc đẩy hoạt động thương mại phát triển.
Định hướng mục tiêu cải cách của ngành Hải quan trong thời gian tới, Phó Tổng cục trưởng Mai Xuân Thành cho biết, trong chiến lược 10 năm qua ngành Hải quan đã đặt ra những mục tiêu nhất định trong khối ASEAN. Trên thực tiễn trong 10 năm qua, đã có chỉ tiêu đứng top 1, 2, có chỉ tiêu top giữa, có chỉ tiêu còn thấp. Tuy nhiên trong chiến lược 10 năm tới, vấn đề nằm trong top mấy của khu vực không phải là vấn đề đặt ra đối với ngành Hải quan mà phải tính tới thông lệ, chuẩn mực tốt nhất trên thế giới để Hải quan Việt Nam tiến tới.
Chia sẻ cụ thể về dấu ấn nổi bật trong suốt quá trình cải cách hiện đại hóa nhiều năm qua của ngành Hải quan, Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin và Thống kê hải quan Nguyễn Mạnh Tùng cho biết, chủ trương cải cách hiện đại hóa, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK, XNC là chủ trương lớn xuyên suốt, nhất quán của ngành Hải quan trong suốt 25 năm qua. Qua đó thể hiện sự quan tâm của Chính phủ, Bộ Tài chính, lãnh đạo Tổng cục Hải quan qua các thời kỳ đối với cải cách hiện đại hóa. Đây là động lực quan trọng giúp Hải quan thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
“Điều thú vị trong các chiến lược cải cách hiện đại hóa đều xuyên suốt các nội dung từ cải cách thể chế, quy trình nghiệp vụ, công nghệ, tổ chức bộ máy…, trong đó công nghệ thông tin là lĩnh vực luôn được quan tâm” - ông Nguyễn Mạnh Tùng nhấn mạnh.
Những dấu ấn khẳng định vị thế
Theo ông Nguyễn Mạnh Tùng, trong các dấu ấn của quá trình cải cách hiện đại hóa hải quan thì dấu ấn sâu sắc nhất, lan tỏa nhất có tác dụng tốt nhất chính là thời điểm đưa hệ thống VNACCS/VCIS vào triển khai. Đây là bước chuyển quan trọng ở cả phương diện quản lý cũng như hệ thống công nghệ và tính lan tỏa toàn xã hội. Trên cơ sở thực hiện thành công hệ thống góp phần giúp ngành Hải quan đẩy nhanh tiến độ cải cách. Thực hiện thành công Hệ thống VNACCS/VCIS với vai trò cơ quan thường trực Ủy ban 1988, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã trình Chính phủ phối hợp với các bộ ngành triển khai mở rộng Cơ chế một cửa quốc gia, với dấu ấn là năm 2015 triển khai chính thức
Sau triển khai thành công VNACCS/VCIS, dấu ấn thành công nữa của ngành Hải quan là triển khai hệ thống VASSCM. Đây là sự nỗ lực của đội ngũ CBCC hải quan, xuất phát từ thực tiễn cơ sở, kế thừa kinh nghiệm quốc tế để thực hiện trong bối cảnh Việt Nam. Những dấu ấn cải cách đó mang lại giá trị rất lớn, thể hiện sự sáng tạo của đội ngũ CBCC hải quan, và đã lan tỏa ra các lĩnh vực khác.
“Trước đây việc triển khai kết nối giữa cơ quan Hải quan với DN kinh doanh kho bãi cảng còn hạn chế thì với việc triển khai VASSCM đã đẩy mạnh hơn rất nhiều. Điều đó cũng phản ánh xu thế tất yếu trong giai đoạn sắp tới khi ngành Hải quan triển khai cải cách hiện đại hóa công tác quản lý hải quan, đó chính là chia sẻ - kết nối”- ông Nguyễn Mạnh Tùng bày tỏ.
Liên quan đến vấn đề xây dựng thể chế, chính sách lĩnh vực hải quan góp phần vào việc cải cách hiện đại hóa, tạo thuận lợi thương mại, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan Âu Anh Tuấn cho biết, thời gian qua, Tổng cục Hải quan đã tham mưu trình Bộ Tài chính trình Chính phủ, Quốc hội ban hành rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến thủ tục hải quan theo tinh thần tạo thuận lợi thương mại, bên cạnh đó đảm bảo yêu cầu quản lý, kiểm soát hoạt động XNK, chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Đặc biệt Luật Hải quan năm 2014 tạo cơ sở pháp lý quan trọng trong xây dựng hoàn thiện hệ thống pháp luật về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan. Trên cơ sở 19 nội dung được Quốc hội giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính quy định chi tiết tại Luật Hải quan, từ 2015 đến nay Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan trình Chính phủ ban hành 3 Nghị định, Thủ tướng Chính phủ ban hành 3 Quyết định và Bộ Tài chính ban hành 13 Thông tư.
Các văn bản trên đều được xây dựng theo nguyên tắc phù hợp với yêu cầu mục tiêu chung của cải cách nền hành chính quốc gia; bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật quốc gia và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; các quy định đều hướng tới mục tiêu minh bạch, đơn giản hóa thủ tục về hải quan tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu; bảo đảm tính thống nhất, tạo cơ sở pháp lý đầy đủ cho hoạt động quản lý hải quan.
Tinh thần cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại đã thể hiện rõ nét trong nội dung của các văn bản được ban hành như giảm giấy tờ trong hồ sơ hải quan, giảm bớt các giấy tờ không cần thiết, điện tử hóa việc khai và nộp hồ sơ hải quan, sắp xếp lại các khâu trong quy trình thủ tục hải quan để loại bỏ các khâu trung gian, áp dụng quản lý rủi ro để kiểm tra hồ sơ và hàng hoá, giảm thời gian thông quan.
Qua đó cơ quan Hải quan đã giảm tỉ lệ luồng Vàng, Đỏ, tăng luồng Xanh, và tập trung vào kiểm soát các lô hàng trọng điểm. Bên cạnh đó tinh thần cải cách còn thể hiện rất rõ việc cơ quan Hải quan đưa ra các quy định để ứng dụng tối đa thành tựu khoa học công nghệ vào quy trình nghiệp vụ.
Cũng theo ông Âu Anh Tuấn, có thể khẳng định thời gian qua khi sửa đổi, ban hành các văn bản quy phạm phạm luật về hải quan, rõ ràng các khía cạnh về tạo thuận lợi thương mại tại các công ước quốc tế, chuẩn mực thông lệ đã được ghi nhận và ban hành rõ nét tại các hệ thống văn bản.
Bên cạnh đó cơ quan Hải quan còn thực hiện rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác của các bộ, ngành liên quan đến hàng hóa XNK, cụ thể quy định về quản lý chuyên ngành. Quá trình thực hiện, cơ quan Hải quan đã phát hiện nhiều vướng mắc bất cập, gây kéo dài thời gian thông quan, qua đó kiến nghị các bộ, ngành hoàn thiện cơ chế chính sách theo hướng tạo thuận lợi hơn và cắt giảm thủ tục không cần thiết.
Trong khuôn khổ buổi tọa đàm, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Hải Phòng khu vực 3 (Cục Hải quan Hải Phòng) Đàm Minh Nghiệp và Trưởng phòng Giám sát quản lý về hải quan (Cục Hải quan Quảng Ninh) Phùng Thị Nguyên Hạnh đã có những chia sẻ về kinh nghiệm triển khai các kế hoạch cải cách hiện đại hóa thực tế tại địa phương, những vấn đề khó khăn gặp phải.
Ngọc Linh
