Hải quan TPHCM: Nhiều khó khăn trong thu hồi nợ thuế

Hoạt động nghiệp vụ tại Phòng Thuế XNK- Cục Hải quan TPHCM. Ảnh: T.H

Lần đầu tiên thu hồi nợ gần đạt chỉ tiêu

Theo Cục Hải quan TPHCM, năm 2024, đơn vị được Tổng cục Hải quan giao chỉ tiêu thu hồi và xử lý nợ thuế quá hạn tối thiểu đạt hơn 234.900 tỷ đồng.

Để thực hiện thu hồi nợ thuế hiệu quả, Cục Hải quan TPHCM đã ban hành Kế hoạch số 409/KH-HQTPHCM ngày 26/2/2024 thực hiện công tác thu hồi và xử lý nợ thuế năm 2024, đồng thời ban hành quyết định giao chỉ tiêu thu hồi và xử lý nợ thuế quá hạn cho từng đơn vị.

Tại các chi cục hải quan cửa khẩu trực thuộc Cục Hải quan TPHCM, công tác thu hồi nợ đọng thuế được thực hiện quyết liệt, với những biện pháp cứng rắn để hoàn thành chỉ tiêu thu hồi thuế cho ngân sách nhà nước.

Chia sẻ với chúng tôi, Đội trưởng Đội quản lý thuế, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 Trần Anh Khoa cho biết, từ đầu năm 2024 đến ngày 15/8/2024, để thu hồi nợ thuế, chi cục đã thực hiện nhiều biện pháp đốc thu nợ thuế, như: xác minh gần 200 tài khoản ngân hàng của doanh nghiệp nợ thuế; gửi trên 450 văn bản xác minh thông tin doanh nghiệp nợ thuế tại cơ quan Thuế, Công an, Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM, Văn phòng đăng ký đất đai...

Đồng thời, phối hợp gửi cơ quan Thuế áp dụng biện pháp ngừng sử dụng hóa đơn đối với 62 trường hợp; thu hồi giấy phép đăng ký kinh doanh đối với 130 trường hợp; cưỡng chế dừng làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu; tạm hoãn xuất cảnh giám đốc doanh nghiệp nợ thuế đối với 37 trường hợp…

Bằng các biện pháp trên, Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 đã thu hồi cho NSNN trên 8,7 tỷ đồng nợ thuế, đạt trên 97% chỉ tiêu thu hồi nợ năm 2024.

Tương tự, tại Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư, trong gần 8 tháng năm 2024, đơn vị đã thu vượt chỉ tiêu thu hồi nợ được giao năm 2024, với hơn 600 triệu đồng.

Nhờ đồng bộ giải pháp thu hồi nợ từ cấp cục đến chi cục, kết quả thu hồi và xử lý nợ thuế của Cục Hải quan TPHCM từ đầu năm đến nay đạt khá cao. Tổng số nợ chuyên thu quá hạn phát sinh trước năm 2024 được thu hồi và xử lý lũy kế từ đầu năm đến 15/8/2024 trên 186 tỷ đồng. Trong đó, nhóm nợ có khả năng thu trên 162 tỷ đồng; các nhóm nợ khác trên 24 tỷ đồng. Đây là kết quả thu hồi và xử lý nợ thuế cao nhất trong những năm gần đây mà Cục Hải quan TPHCM đạt được.

Vẫn còn nhiều khó khăn

Mặc dù kết quả thu hồi nợ thuế đạt cao, nhưng Cục Hải quan TPHCM cho biết, công tác thu hồi, xử lý nợ thuế cũng gặp rất nhiều khó khăn, nhất là đối với nhóm nợ khó thu; nợ của doanh nghiệp không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh...

Trong đó, việc áp dụng biệp pháp tạm dừng xuất cảnh đối với người đại diện pháp luật của doanh nghiệp nợ thuế đối với một số trường hợp không hiệu quả.

Cụ thể, trên thực tế, khi áp dụng biện páp này, Cục Hải quan TPHCM đã phát hiện người đại diện pháp luật của người nộp thuế là người làm thuê (không có quyền quyết định việc kinh doanh) hoặc bị sử dụng giấy tờ cá nhân để đăng ký là người đại diện pháp luật mà không biết.

Từ thực tế trên, Cục Hải quan TPHCM đề xuất bổ sung các đối tượng gồm: Thành viên Hội đồng quản trị công ty cổ phần, thành viên Hội đồng thành viên công ty trách nhiệm hữu hạn, chủ sở hữu công ty, chủ doanh nghiệp tư nhân, giám đốc hoặc tổng giám đốc, thành viên hợp danh vào diện tạm hoãn xuất cảnh giống với người đại diện pháp luật, cùng chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ của doanh nghiệp. Đối với Điều 19 Luật Quản lý thuế, đề xuất bổ sung quyền hạn của cơ quan quản lý thuế: Yêu cầu cơ quan đăng ký kinh doanh không thực hiện việc đăng ký, thay đổi nội dung đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp trong thời gian cơ quan quản lý thuế đang tiến hành xử lý các hành vi vi phạm của doanh nghiệp về pháp luật về thuế, pháp luật về hải quan.

Bên cạnh đó, các chi cục hải quan cửa khẩu mặc dù đã chủ động phối hợp với Cục Thuế địa phương tạm ngưng sử dụng hóa đơn) nhưng đều không hiệu quả, do hầu hết doanh nghiệp nợ thuế chây ỳ đều không còn hoạt động, đã bỏ trốn khỏi địa chỉ đăng ký kinh doanh. Thậm chí có nhiều trường hợp, chi cục đã lập hồ sơ nợ thuế, chuyển cho cơ quan Công an để phối hợp truy tìm giám đốc doanh nghiệp, yêu cầu nộp thuế, nhưng đã ngưng hoạt động, giám đốc thuê mướn đứng tên nên cũng không thu hồi được nợ.

Ngoài khó khăn trong việc thu hồi nợ thuế của những doanh nghiệp nhập khẩu hàng hóa, Cục Hải quan TPHCM cũng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện thông báo thuế đối với trường hợp doanh nghiệp gia công, sản xuất xuất khẩu không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký kinh doanh, không nộp báo cáo quyết toán, nên không ban hành được thông báo thuế, ấn định thuế.

Do không ban hành thông báo thuế hoặc quyết định ấn định thuế nên cơ quan Hải quan chỉ gửi văn bản xác minh, phối hợp đến các cơ quan chức năng (cơ quan Thuế, cơ quan Quản lý xuất nhập cảnh...) với lý do “doanh nghiệp không nộp báo cáo quyết toán”; không có thông báo hành chính về nợ thuế của doanh nghiệp để phối hợp thực hiện các biện pháp cưỡng chế, xử lý.