Hải quan TP Hồ Chí Minh: Tiên phong chuyển đổi số, đón đầu kinh tế số

Tập thể lãnh đạo Cục Hải quan TPHCM cam kết trước lãnh đạo UBND TPHCM và lãnh đạo Tổng cục Hải quan quyết tâm thực hiện thành công chuyển đổi số hải quan. Ảnh: T.H

Giảm hơn 50% chi phí cho doanh nghiệp

Là một trong những doanh nghiệp đầu tư nước ngoài có lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu (XNK) lớn nhất TPHCM, ông Lương Minh Trí, Trưởng phòng XNK Công ty TNHH PouYuen Việt Nam cho biết, việc nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp mỗi năm một tăng, tương ứng với quy mô mở rộng hoạt động tại Việt Nam. Tính trung bình mỗi ngày, các doanh nghiệp thuộc Tập đoàn PouYuen Việt Nam làm thủ tục cho trên 100 tờ khai XNK hàng hóa. “Nhờ các phần mềm ứng dụng do Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư - Cục Hải quan TPHCM triển khai đã giúp doanh nghiệp thực hiện thông quan hàng hóa rất nhanh, giảm chi phí logistics rất nhiều, ước tính hơn 50%”- ông Trí thông tin.

Chia sẻ với chúng tôi về những ứng dụng trên, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan quản lý hàng đầu tư Nguyễn Đức Giang cho biết, hiện nay tại Chi cục có khoảng 4.000 doanh nghiệp FDI thường xuyên làm thủ tục XNK. Trung bình một ngày, Chi cục thực hiện thông quan trên 3.000 tờ khai với kim ngạch XNK trên 100 triệu USD. Nhờ sự hướng dẫn, cập nhật thông tin kịp thời cho doanh nghiệp, phần lớn các doanh nghiệp FDI đều nắm chắc các quy định, chấp hành tốt pháp luật hải quan. Qua đó, hàng hóa XNK của các doanh nghiệp phần nhiều được miễn kiểm tra thực tế.

Không chỉ doanh nghiệp FDI, các doanh nghiệp trong nước cũng đánh giá rất tích cực về hiệu quả từ những chương trình ứng dụng của Cục Hải quan TPHCM. Ông Vũ Văn Cường, Giám đốc Công ty TNHH TMDV XNK Thế Giới Xanh cho hay, doanh nghiệp thường xuyên làm thủ tục XNK qua cảng Cát Lái. Các khâu khai báo hải quan, thông quan hàng hóa, nộp thuế 24/7, tra cứu luồng đi của tờ khai… đều được thực hiện số hóa, trên hệ thống điện tử của Hải quan TPHCM. “Nếu hệ thống đường truyền của cơ quan được cải thiện đồng bộ, việc thông quan hàng hóa chắc chắn sẽ nhanh hơn rất nhiều, tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp”- ông Vũ Văn Cường chia sẻ.

Ông Lê Khắc Sáu, Phó Giám đốc Công ty CP Logistics Hoàng Hà chia sẻ, công ty làm đại lý thủ tục hải quan cho khoảng trên 100 doanh nghiệp, lượng hàng hóa XNK rất lớn. Các chương trình ứng dụng trong thông quan hàng hóa tại Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện khá thuận lợi. Đặc biệt, với thủ tục ngày càng đơn giản, thực hiện thông quan trên môi trường điện tử đã giúp doanh nghiệp tiết kiệm tối đa thời gian, chi phí…

Có thể thấy với vai trò là đơn vị đầu tàu của ngành Hải quan, với tổng kim ngạch XNK đứng thứ hai toàn ngành, số thuế thu nộp ngân sách đứng thứ nhất, chiếm khoảng gần 1/3 số thu toàn ngành, Cục Hải quan TPHCM đã đầu tư mạnh mẽ vào việc áp dụng công nghệ tiên tiến, nhất là triển khai Hệ thống thông quan tự động VNACCS/VCIS; Hệ thống Quản lý hàng hóa tại cảng biển (VASSCM) đã kết nối dữ liệu giữa Hải quan và các doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho bãi, hỗ trợ theo dõi và giám sát luồng hàng hóa ra vào cổng, giảm thiểu đáng kể khối lượng thủ tục giấy tờ; Hệ thống E-Manifest…

Đi trước, đón đầu kinh tế số

Theo Cục Hải quan TPHCM, xác định ứng dụng CNTT và chuyển đổi số là một quá trình tất yếu, nhằm chuyển đổi các hoạt động quản lý nhà nước về hải quan trên môi trường số hiện đại, an ninh, an toàn. Trong thời gian vừa qua, bám sát các yêu cầu và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và Tổng cục Hải quan về Kế hoạch chuyển đổi số, Cục Hải quan TPHCM đã ban hành kế hoạch và thành lập Ban chỉ đạo đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả và chất lượng hoạt động, đưa ra chiến lược, kế hoạch và định hướng trong các hoạt động chuyển đổi số.

Phó Cục trưởng Cục Hải quan TPHCM Đỗ Thanh Quang cho biết, Cục Hải quan TPHCM đã chủ động xây dựng và triển khai các ứng dụng CNTT trong công tác quản lý, cũng như nghiệp vụ nhằm hỗ trợ công tác đặc thù của đơn vị. Chuyển đổi số để thay đổi phương thức lãnh đạo, quản lý, cải cách thủ tục hành chính nhằm thực hiện hóa quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Kỷ nguyên phát triển mới- kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”; Cục Hải quan TPHCM cũng đã thực hiện các phân hệ ứng dụng tích hợp trên Hệ thống quản trị nội bộ HCAS trong việc số hóa, điện tử hóa quy trình các lĩnh vực công tác; hỗ trợ nghiệp vụ cho cán bộ, công chức về các lĩnh vực: lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; văn thư lưu trữ; tổ chức cán bộ; thanh tra kiểm tra; quản lý thuế; thống kê; xử lý vi phạm; sau thông quan; chính sách mặt hàng; phân tích phân loại; quản lý rủi ro; mang hàng về bảo quản; báo cáo quyết toán; theo dõi trạng thái tờ khai tại các khâu trong quy trình nghiệp vụ…

Cùng với đó, đơn vị đã triển khai thành công một số đề án mang tính đột phá, kể đến như: Đề án tạo thuận lợi thương mại: thủ tục hải quan trong hoạt động logistics và chống ùn tắc hàng hóa XNK tại cảng Cát Lái; Đề án ứng dụng công nghệ 4.0 trong công tác đánh giá, xếp loại chất lượng công chức, người lao động và tự soi, tự sửa tại Cục Hải quan TPHCM; Đề án đào tạo phân tích hình ảnh máy soi cho cán bộ, công chức làm nhiệm vụ kiểm tra hàng hóa, hành lý bằng máy soi; Đề án ứng dụng CNTT trong việc nâng cao công tác quản lý, theo dõi giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo; Đề án quản lý các doanh nghiệp đại lý thủ tục hải quan…

Ông Đỗ Thanh Quang cũng cho biết, mặc dù đạt được nhiều thành tựu, quá trình chuyển đổi số của Cục Hải quan TPHCM vẫn đối mặt với không ít thách thức, như: Hạ tầng công nghệ; nguồn nhân lực; tích hợp dữ liệu... Để giải quyết các vấn đề này, Cục Hải quan TPHCM đã đề ra nhiều giải pháp chiến lược, như: Đầu tư hạ tầng hệ thống CNTT hiện đại; đào tạo nhân lực chuyên sâu, khuyến khích công chức nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới; hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm và áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến.

Xác định yếu tố con người làm trọng tâm của tiến trình chuyển đổi số trong lĩnh vực hải quan, Cục Hải quan TPHCM sẽ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để khai thác sức mạnh của công nghệ, đối phó với các thách thức mới nổi của thương mại toàn cầu; đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực kế nhiệm yêu nghề, ứng dụng hiệu quả công nghệ vào công tác soi chiếu, camera quan sát, phân tích hình ảnh, phân loại hàng hóa, quản lý rủi ro, kiểm tra, giám sát, kiểm soát chống buôn lậu, chống hàng gian hàng giả, phát hiện ma túy, vũ khí...

Với quyết tâm đổi mới và ứng dụng công nghệ hiện đại, Cục Hải quan TPHCM đang không ngừng cải thiện chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp và người dân. Chuyển đổi số giúp Hải quan TPHCM giải quyết thách thức kép là vừa đơn giản hóa thủ tục, vừa tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại. Đồng thời hướng đến mục tiêu kép là vừa tạo thuận lợi thương mại ở mức tối đa, vừa bảo đảm an ninh quốc gia, chống thất thu ở mức cao nhất. Những nỗ lực này không chỉ đón đầu kinh tế số, thúc đẩy sự phát triển kinh tế của TPHCM mà còn góp phần xây dựng hình ảnh Hải quan Việt Nam hiện đại, minh bạch và chuyên nghiệp.