Hải quan các tỉnh Tây Nguyên xoay xở trước nguồn thu ngân sách

	Hải quan Bà Rịa – Vũng Tàu: Áp lực thu ngân sách các tháng cuối năm
	Hải quan các tỉnh Tây Nguyên: Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp để ổn định nguồn thu
	Ngành Hải quan quyết liệt các nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước

Công chức Hải quan làm thủ tục cho nông sản nhập khẩu tại cửa khẩu Lệ Thanh, tỉnh Gia Lai. Ảnh: N.H

Nhiều nguồn thu chính có xu hướng sụt giảm

Tại địa bàn quản lý của Cục Hải quan Gia Lai – Kon Tum, hàng hóa nhập khẩu bao gồm nông sản, trái cây, cao su tự nhiên, máy móc thiết bị, điện năng; hàng hóa xuất khẩu bao gồm hàng bách hóa tổng hợp, vật tư nông nghiệp, sắt thép, phân bón… Trong đó, hàng hóa nhập khẩu hầu hết được hưởng mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi đặc biệt 0%, còn hàng hóa xuất khẩu phần lớn là mặt hàng không có thuế xuất khẩu, một số mặt hàng xuất khẩu có thuế nhưng phát sinh không đáng kể.

Những năm qua, số thu của Cục Hải quan Gia Lai – Kon Tum chủ yếu tập trung từ nguồn thu của 5 mặt hàng nhập khẩu là điện năng, cao su, đường ăn, máy móc thiết bị và gỗ nguyên liệu. Trong đó, 2 mặt hàng gỗ nguyên liệu và máy móc thiết bị của các dự án đầu tư những năm trước đây đóng góp lớn nguồn thu của đơn vị, nhưng trong thời gian gần đây ngày càng giảm. Cụ thể, mặt hàng máy móc thiết bị nhập khẩu giảm là do các dư án đầu tư tại địa bàn phát sinh ít, công suất nhỏ, còn các dự án lớn cơ bản đã hoàn thành. Đối với gỗ nguyên liệu vốn đóng góp tới 70% số thu của đơn vị trong những năm trước, nhưng hiện nay Chính phủ Lào và Campuchia thực hiện lệnh cấm xuất khẩu cho nên nguồn thu từ mặt hàng này đến nay phát sinh rất ít.

Trong khi đó, mặt hàng điện năng nhập khẩu tuy có kim ngạch tương đối ổn định, số thu tăng dần qua các năm và đang đóng góp 50% số thu toàn đơn vị, nhưng lại phụ thuộc vào thời tiết và công suất phát điện của nhà máy tại Lào. Mặt hàng mủ cao su và đường ăn dù có xu hướng tăng nhưng mức độ tăng chưa đáng kể, phụ thuộc vào thị trường và giá cả. Những yếu tố này đã khiến cho số thu tại Cục Hải quan Gia Lai – Kon Tum có xu hướng giảm dần qua các năm từ 2016 đến nay, trừ năm 2017 đạt cao do có yếu tố đột biến thu từ gỗ nguyên liệu nhập khẩu qua cửa khẩu phụ, lối mở.

Tại Cục Hải quan Đắk Lắk, những năm qua mặc dù các tiêu chí về số DN, tờ khai, kim ngạch, số thu NSNN đều có sự tăng trưởng qua các năm, song số kim ngạch chịu thuế lại phát sinh không nhiều (chỉ chiếm khoảng 40 - 45% tổng kim ngạch XNK), do phụ thuộc nhiều vào một số mặt hàng có thuế như: sản phẩm Alumin xuất khẩu; máy móc, thiết bị nhập khẩu để tạo tài sản cố định của dự án đầu tư phục vụ kinh doanh, sản xuất. Do đó, số thu NSNN tại đơn vị đạt chưa cao.

Theo Cục Hải quan Đắk Lắk, thời gian tới, số thu NSNN từ nguồn Alumin xuất khẩu sẽ tiếp tục gặp khó khăn do sản lượng và giá xuất khẩu đều giảm. Một số nguồn thu thường xuyên phát sinh tại đơn vị trong những năm qua đang tiếp tục có xu hướng giảm như mặt hàng gỗ nguyên liệu, rượu nguyên liệu, nhà kính, vật tư khác phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Nỗ lực xoay xở

Theo báo cáo của Cục Hải quan Đắk Lắk, tính đến ngày 24/8, số thu NSNN tại đơn vị mới chỉ đạt 353 tỷ đồng, giảm 27% so với cùng kỳ năm 2019 và hoàn thành 48% chỉ tiêu dự toán được giao. Tại Cục Hải quan Gia Lai – Kon Tum, tổng số thu NSNN đã đạt là 156 tỷ đồng, giảm 5% so với cùng kỳ năm trước và hoàn thành 52% chỉ tiêu dự toán được giao.

Trong các tháng cuối năm, dự báo kim ngạch XNK của nhiều mặt hàng chính tại Cục Hải quan Gia Lai – Kon Tum như cao su, điện năng, đường... tiếp tục suy giảm. Theo đó, dự kiến tổng số thu NSNN năm 2020 tại đơn vị chỉ đạt 254,4 tỷ đồng, tương đương 85% chỉ tiêu được giao.

Trong khi đó, tại Cục Hải quan Đắk Lắk tình hình có phần khả quan hơn nhờ phát sinh nhập khẩu thiết bị cho các dự án điện mặt trời Xuân Thiện và một số DN khác tại tỉnh Đắk Lắk. Theo đó, dự kiến số thu cả năm đạt khoảng 744 tỷ đồng, tương đương 102% dự toán. Tuy nhiên, theo kế hoạch, các dự án đầu tư này đều sẽ hoàn thành nhập khẩu ngày trong năm 2020. Qua rà soát, năm 2021 chưa có các dự án lớn triển khai, các dự án đang hoạt động chưa có nhu cầu mở rộng, đổi mới công nghệ, nên dự kiến số thu NSNN từ thuế GTGT máy móc, thiết bị sẽ giảm mạnh. Trong khi đó, số thu từ mặt hàng Alumin xuất khẩu cũng giảm do tác động của giá cả của thị trường thế giới và sản lượng sụt giảm; các mặt hàng khác không có nhiều biến động.

Trước xu hướng sụt giảm của các nguồn thu chính, các đơn vị Hải quan trên địa bàn Tây Nguyên đã triển khai quyết liệt các giải pháp thu NSNN theo chỉ đạo của ngành và địa phương. Trong đó đặc biệt chú trọng các giải pháp tạo điều kiện thuận lợi cho DN XNK trên địa bàn, chủ động hướng dẫn, hỗ trợ DN xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Thường xuyên trao đổi thông tin với các Sở Công Thương, Sở Kế hoạch và Đầu tư các tỉnh để kịp thời nắm bắt tình hình hàng hoá XNK của DN, tình hình đăng ký thực hiện các dự án đầu tư… để kịp thời triển khai các giải pháp hỗ trợ.

Các đơn vị cũng tăng cường rà soát, nắm chắc nguồn thu, đặc biệt là tình hình XNK với các quốc gia bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Nga và các nước khối châu Âu liên quan đến nguồn thu của từng chi cục. Cùng với đó, tăng cường công tác kiểm tra, rà soát chống thất thu về phân loại hàng hóa, trị giá tính thuế, C/O, thuế suất, số lượng, đối tượng miễn thuế, chính sách quản lý chuyên ngành… đảm bảo số thu đạt cao nhất.