Góp phần nâng tầm hợp tác quốc tế về hải quan

	Nhật Bản tăng cường hợp tác quốc tế nghiên cứu và mua chung vaccine Covid-19
	Tổng cục Hải quan sẵn sàng lắng nghe, tiếp thu góp ý dự thảo thông tư về thủ tục hải quan
	Báo chí góp phần vào kết quả chung của ngành Hải quan

Hội nghị Tổng cục trưởng Hải quan ASEM lần thứ 13 đã khẳng định vai trò chủ động và tham gia tích cực của Hải quan Việt Nam trong hợp tác hội nhập quốc tế. Ảnh: Hồng Nụ

Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hải quan rất cần thiết bởi cơ quan Hải quan là một chủ thể quan trọng trong thương mại quốc tế. Ở góc độ tiếp cận về quản lý nhà nước, Hải quan là cơ quan thực thi pháp luật của Chính phủ nhằm đảm bảo các quy định của pháp luật hải quan được thực thi đầy đủ và đúng đắn để bảo vệ lợi ích chủ quyền quốc gia trong các hoạt động ngoại thương.

Do đó, hợp tác quốc tế về hải quan có vai trò quan trọng trong việc trao đổi, chia sẻ thông tin và hỗ trợ hành chính lẫn nhau giữa các cơ quan Hải quan, nhằm đảm bảo thông tin mà Hải quan tiếp nhận là chính xác và đầy đủ, từ đó giúp cho việc xử lý hàng hóa và phương tiện được nhanh chóng và tuân thủ theo các quy định của pháp luật. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, hợp tác quốc tế có ý nghĩa quan trọng trong việc thuận lợi hóa thương mại, trong công tác đấu tranh ngăn chặn các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và nhất là ngăn chặn vận chuyển bất hợp pháp các chất ma túy, vũ khí, chất nổ cũng như các vi phạm pháp luật hải quan khác.

Không chỉ vậy, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực hải quan còn là các hoạt động phối hợp chung giữa các cơ quan Hải quan với nhau nhằm nghiên cứu triển khai các kỹ thuật nghiệp vụ mới, trao đổi kinh nghiệm quản lý, biện pháp triển khai, định hướng phát triển. Cùng với đó, sự phối hợp, liên kết giữa các cơ quan Hải quan có ý nghĩa trong việc đẩy nhanh quá trình cải cách, phát triển và hiện đại hóa hải quan theo các chuẩn mực chung và tiên tiến của thế giới.

Để các hoạt động hợp tác quốc tế có thể được triển khai và thực hiện, điều kiện cần và đủ là phải có cơ sở pháp lý cần thiết, đầy đủ và phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Hải quan, tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật về hợp tác và hội nhập quốc tế và theo đúng chủ trương đường lối, chính sách đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Xác định rõ yêu cầu đó, trong những năm qua, Vụ Hợp tác quốc tế đã tích cực xây dựng cơ sở pháp lý cần thiết cho triển khai các hoạt động hợp tác và hội nhập quốc tế. Trong đó, nhiều giải pháp đã được triển khai như thường xuyên tổng hợp nhu cầu về nội dung, biện pháp, cách thức, phương thức hợp tác nghiệp vụ từ các đơn vị chuyên môn. Song song nghiên cứu đánh giá các xu hướng quan hệ thương mại, đầu tư, du lịch giữa Việt Nam với các đối tác chiến lược, đối tác hợp tác từ đó xác định thứ tự ưu tiên trong hợp tác.

Trên cơ sở định hướng đối ngoại của Đảng và Nhà nước, căn cứ vào thực tế và xu hướng, thông tin về phát triển xuất nhập khẩu, đầu tư, du lịch, Vụ Hợp tác quốc tế đã xác định rõ các nước mà Việt Nam đặt trọng tâm ưu tiên trong quan hệ kinh tế thương mại; từ đó phân tích đánh giá lập danh sách thứ tự ưu tiên trong hợp tác hải quan, xây dựng lộ trình đàm phán, triển khai các hoạt động hợp tác cho cả giai đoạn.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng tổ chức nghiên cứu thế mạnh của từng cơ quan Hải quan cần dự kiến hợp tác để xác định lĩnh vực hợp tác chủ yếu đối với từng đối tác; nghiên cứu các hình mẫu các khuyến nghị của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO), các cơ chế hợp tác, các thông lệ tiên tiến… trên cơ sở đó lựa chọn những chuẩn mực phù hợp với từng đối tác hợp tác, tập hợp một số điều ước quốc tế trên thực tiễn đã áp dụng tại một số nước đề tham khảo. Đơn vị đã tổ chức nghiên cứu xây dựng mô hình mẫu làm chuẩn để tiến hành xây dựng xác phương án cụ thể cho từng đối tác. Ngoài ra, cơ sở dữ liệu cam kết quốc tế về hải quan và thực hiện của Hải quan Việt Nam cũng được cập nhật, theo dõi, quản lý và đánh giá.

Nhờ những giải pháp trên đã thiết lập được các cơ sở pháp lý cần thiết cho hợp tác hải quan song phương, là tiền đề để Hải quan Việt Nam tham mưu cho Bộ Tài chính và Chính phủ ký nhiều thỏa thuận và điều ước quốc tế. Cụ thể, đã đàm phán và ký kết 5 điều ước quốc tế về hợp tác hải quan song phương trong đó 1 điều ước cấp Nhà nước và 4 điều ước cấp Chính phủ; 11 thỏa thuận quốc tế đã được ký kết; đồng thời nhiều điều ước và thỏa thuận quốc tế đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương đang tiếp tục đàm phán.

Có thể thấy, đây là giai đoạn Hải quan Việt Nam tham mưu cho Bộ Tài chính và Chính phủ ký được số lượng nhiều nhất các thỏa thuận và điều ước quốc tế có chất lượng, với sự đóng góp trực tiếp của Vụ Hợp tác quốc tế trong việc đề xuất xây dựng phương án, tổ chức thực hiện đàm phán và thực hiện các thủ tục theo quy định của pháp luật. Kết quả là các thỏa thuận, điều ước quốc tế tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho các hoạt động hợp tác và trợ giúp lẫn nhau với các đối tác thương mại quan trọng của Việt Nam góp phần vào việc nâng cao hiệu quả và hiệu lực của quản lý nhà nước về hải quan.

Trong các kết quả đó, nổi bật phải kể đến là Hiệp định hợp tác và trợ giúp lẫn nhau trong lĩnh vực hải quan giữa nước Việt Nam và Vương quốc Hà Lan. Đây là điều ước quốc tế cấp nhà nước đầu tiên trong lĩnh vực hải quan được ký kết song phương giữa Việt Nam với nước khác trên thế giới. Hay Hiệp định hỗ trợ lẫn nhau trong lĩnh vực hải quan giữa Việt Nam và Hoa Kỳ- là một trong những Hiệp định cấp Chính phủ đầu tiên trong lĩnh vực nghiệp vụ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ được ký kết, là dấu mốc quan trọng của cả hai bên nhằm giải quyết các vấn đề về kinh tế thương mại phát sinh từ cuộc căng thẳng thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc.