Giải ngân vốn đầu tư qua Kho bạc Nhà nước: Rất cần sự chủ động từ chủ đầu tư

	Thủ tướng: Giải ngân thấp là căn bệnh trầm kha cần tiếp tục tháo gỡ
	Tháo nút thắt “điểm mờ” giải ngân vốn đầu tư công
	“Nước rút” giải ngân vốn đầu tư nước ngoài cuối giai đoạn
	Tiếp tục đốc thúc giải ngân vốn đầu tư công

Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi giải ngân đạt 3,6% kế hoạch Ảnh: S.T.

Tỷ lệ giải ngân đạt 41,5%

Theo số liệu mới nhất từ KBNN, lũy kế vốn đầu tư giải ngân thuộc kế hoạch năm 2019 tính đến ngày 31/8/2019 qua KBNN là 153.817,7 tỷ đồng, đạt 41,5% kế hoạch. Cụ thể, nguồn Chính phủ giao giải ngân là 152,7 nghìn tỷ đồng, đạt 41,5% kế hoạch. Trong đó: vốn xây dựng cơ bản giải ngân là 124,4 nghìn tỷ đồng (đạt 42,3% kế hoạch); vốn trái phiếu Chính phủ giải ngân 8.298 tỷ đồng (đạt 23,7% kế hoạch); vốn chương trình mục tiêu và chương trình mục tiêu quốc gia giải ngân 20 nghìn đồng (đạt 51,6% kế hoạch). Bên cạnh đó, nguồn thu để lại giải ngân là 1.033 tỷ đồng (đạt 38% kế hoạch KBNN nhận được).

Theo KBNN, ngay từ đầu năm, toàn hệ thống KBNN đã thực hiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tư, đảm bảo việc kiểm soát thanh toán theo đúng danh mục dự án và kế hoạch vốn được cấp có thẩm quyền giao hàng năm, phù hợp với kế hoạch vốn đầu tư công trung hạn theo quy định tại Luật Đầu tư công; kịp thời nắm bắt, xử lý các khó khăn, vướng mắc thuộc thẩm quyền hoặc tổng hợp báo cáo cấp có thẩm quyền để xem xét xử lý. Đồng thời, triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm góp phần đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư năm 2019 theo chỉ đạo tại Chỉ thị số 09/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Thông báo số 179/TB-VPCP ngày 8/5/2019 của Văn phòng Chính phủ về kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ tại cuộc họp về giải pháp thúc đẩy giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2019 và các Nghị quyết phiên họp Chính phủ thường kỳ hàng tháng.

Riêng đối với các dự án ODA và vốn vay ưu đãi, KBNN tỉnh, thành phố đã phối hợp với các Chủ dự án đẩy nhanh tiến độ thực hiện, kiểm soát xác nhận và đôn đốc các Chủ đầu tư đề nghị hạch toán ghi thu ghi chi khi đã đủ thủ tục; đảm bảo hạch toán kịp thời vào ngân sách nhà nước.

Theo thông tin ghi nhận được tại các địa phương, hiện tiến độ giải ngân vốn đầu tư tại nhiều KBNN tỉnh, thành phố đạt khá tốt. Tại KBNN Hải Dương, tính đến hết tháng 9/2019 đã giải ngân được trên 2.806 tỷ đồng, đạt 65,86% so với tổng số vốn được giao. Đây là tỷ lệ giải ngân cao so với mặt bằng chung của cả nước hiện nay. Để có kết quả này, KBNN Hải Dương đã liên tục đôn đốc các chủ đầu tư trên địa bàn. Ngay khi có kế hoạch vốn, KBNN đã thông báo cho các chủ đầu tư, ban quản lý dự án đôn đốc phải triển khai, đẩy nhanh tiến độ thi công và khi có khối lượng hoàn thành phải khẩn trương nghiệm thu để gửi hồ sơ đến KBNN làm thủ tục thanh toán. Đồng thời, KBNN Hải Dương đã chủ động trao đổi, thảo luận và hướng dẫn chủ đầu tư làm các thủ tục chính xác và đầy đủ theo các yêu cầu quy định ngay từ đầu. Do đó, khi hồ sơ gửi sang Kho bạc đã chuẩn chỉnh và được Kho bạc tiếp nhận, xử lý ngay trong ngày nên nguồn vốn được giải ngân nhanh, kịp thời.

KBNN Hải Phòng cũng là một đơn vị có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư cao trên cả nước. Đến hết ngày 15/9/2019, KBNN Hải Phòng đã thực hiện giải ngân vốn đầu tư công kế hoạch năm 2019 đạt trên 5.230 tỷ đồng, bằng 66% kế hoạch trung ương giao. Bên cạnh việc đôn đốc các chủ đầu tư, KBNN Hải Phòng đã tăng cường công tác quản lý, kiểm tra quy trình nghiệp vụ trong công tác kiểm soát chi để kịp thời đôn đốc, chấn chỉnh các đơn vị trong hệ thống thực hiện; tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong công tác kiểm soát chi ngân sách nhà nước. Đồng thời, quán triệt công chức thực hiện nhiệm vụ kiểm soát chi tuyệt đối không gây sách nhiễu, phiền hà cho đơn vị sử dụng ngân sách, không được để tồn đọng bất kỳ hồ sơ thanh toán nào tại KBNN mà không rõ lý do. Cùng với đó, thực hiện công tác kiểm soát chi vốn đầu tư, đảm bảo việc kiểm soát thanh toán theo đúng danh mục dự án, kế hoạch vốn được cấp có thẩm quyền giao.

Bên cạnh một số đơn vị có tỷ lệ giải ngân cao, vẫn còn một số địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư qua KBNN đạt thấp. Đơn cử như tại KBNN Hoà Bình, tính đến ngày 23/9/2019, vốn đầu tư công giải ngân qua KBNN Hòa Bình mới đạt 29% kế hoạch vốn giao. Theo KBNN Hòa Bình, nguyên nhân của việc giải ngân vốn đầu tư trên địa bàn còn chậm là do các chủ đầu tư, ban quản lý dự án đang gặp phải vướng mắc ở khâu thiết kế, thi công công trình, và đặc biệt là bất cập trong công tác giải phóng mặt bằng. Do vậy, KBNN Hòa Bình đã yêu cầu chủ đầu tư phối hợp chặt chẽ hơn với các cơ quan chức năng và địa phương- nơi thực hiện dự án kịp thời tháo gỡ các vướng mắc trong công tác đền bù giải phóng mặt bằng, tạo điều kiện để các nhà thầu có mặt bằng thi công thuận lợi nhất.

Giải phóng mặt bằng vẫn là “nút thắt”

Lý giải nguyên nhân của việc giải ngân chậm 9 tháng đầu năm 2019, KBNN cho rằng, nguyên nhân đầu tiên phải kể đến là việc giao kế hoạch vốn còn chậm. Đến 31/8/2019, còn hơn 35.682 tỷ đồng đã được Quốc hội phân bổ nhưng chưa được cấp có thẩm quyền giao; trong đó 31.182 tỷ đồng chưa giao kế hoạch năm 2019 do chưa đủ điều kiện.

Còn đối với các dự án khởi công mới, sau khi được giao kế hoạch vốn, các chủ đầu tư mới đang đấu thầu lựa chọn nhà thầu thiết kế hoặc hoàn thiện các thủ tục trình phê duyệt thiết kế dự toán hoặc lập phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng, chưa tổ chức lựa chọn nhà thầu các gói thầu xây lắp nên chưa có khối lượng để giải ngân. Một số dự án đang trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh thiết kế, điều chỉnh dự án đầu tư dẫn đến chưa hoàn thiện thủ tục để thanh toán.

Đáng chú ý, đến nay, vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng vẫn là “nút thắt” trong công tác giải ngân vốn đầu tư. Công tác giải phóng mặt bằng tại các tỉnh, thành phố còn gặp nhiều khó khăn và chậm (như TPHCM, Hà Tĩnh, Nghệ An,...). Điển hình như: Dự án phát triển cơ sở giao thông Đồng bằng sông Cửu Long (WB5) chưa thực hiện giải ngân qua KBNN; Dự án tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi giải ngân mới chỉ đạt 1,5% kế hoạch; Tiểu dự án giải phóng mặt bằng đoạn qua Quảng Nam – Dự án đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi giải ngân đạt 3,6% kế hoạch,… Đây là nút thắt lớn đối với việc triển khai thực hiện các dự án đầu tư công, chưa kể đến là các dự án liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng có tính đặc thù.

Riêng đối với nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, các dự án bố trí bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ năm 2019 đa số là các dự án khởi công mới nên sau khi được giao kế hoạch vốn các chủ đầu tư mới bắt đầu tiến hành chuẩn bị làm các thủ tục giải phóng mặt bằng, tổ chức đấu thầu. Mặt khác, với dự án vốn ODA, một số dự án như dự án tuyến đường sắt đô thị TPHà Nội, TPHCM đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục để điều chỉnh dự án và nguồn vốn của dự án. Việc giao vốn, điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công chậm, nhiều trường hợp dự án đến khi được điều chỉnh thì đã hết thời hạn giải ngân và lại phải xin gia hạn dự án.

Cần sự chủ động!

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2019, KBNN đề nghị KBNN tỉnh, thành phố chủ động đôn đốc các chủ đầu tư trong thời hạn 4 ngày làm việc kể từ ngày có khối lượng nghiệm thu làm thủ tục thanh toán ngay với KBNN, không dồn khối lượng hoàn thành để thanh toán vào những ngày cuối năm.

KBNN tỉnh, thành phố cũng phải có trách nhiệm đôn đốc các chủ đầu tư thực hiện đúng quy định về việc thu hồi vốn tạm ứng, phối hợp với chủ đầu tư thực hiện kiểm tra vốn đã tạm ứng để thu hồi những khoản tồn đọng chưa sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích. Đồng thời phải thực hiện nghiêm túc các quy định về công khai quy trình, hồ sơ và thời gian kiểm soát thanh toán; hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho các chủ đầu tư khi đến giao dịch tại KBNN. Nghiêm cấm các hành vi sách nhiễu, gây chậm chễ, khó khăn cho các chủ đầu tư trong quá trình thực hiện giải ngân vốn đầu tư. KBNN sẽ nghiêm túc kiểm điểm rõ trách nhiệm, xử lý kỷ luật đối với các cá nhân cố tình vi phạm, gây chậm trễ trong triển khai thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công.

KBNN cũng phải thực hiện đối chiếu, xác nhận đầy đủ, báo cáo kịp thời, đúng quy định về tình hình giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản cho dự án, phục vụ cho công tác quản lý của chủ đầu tư, công tác điều hòa, điều chỉnh kế hoạch vốn của dự án và công tác khóa sổ, quyết toán theo niên độ ngân sách năm của Chính phủ và Bộ Tài chính. Nghiêm túc thực hiện việc công khai tình hình giải ngân vốn đầu tư công của các đơn vị được giao quản lý trên địa bàn. Đồng thời, đảm bảo đầy đủ nguồn thanh toán cho các dự án đầu tư công.