“Dòng chảy” công nghệ -Lợi và hại

Như một dòng sông, “dòng chảy” công nghệ mang đến cho đời sống con người một lượng “phù sa” khổng lồ. Công nghệ hiện đại đã rút ngắn không gian, thời gian trên mọi phương diện. Công nghệ hiện đại tạo điều kiện để con người tiếp cận dễ dàng hơn kho tri thức của nhân loại. Công nghệ hiện đại đã thay thế đáng kể sức lao động bằng chân tay, và trí tuệ nhân tạo đang ngày càng gia tăng tỷ lệ trong các ngành, lĩnh vực. Công nghệ cũng là điều kiện nền tảng để tăng năng suất lao động, tạo ra nhiều của cải hơn cho xã hội, khiến con người được hưởng thụ nhiều hơn về vật chất và tinh thần... Với nước ta, từ khóa “cách mạng 4.0” đã được đề cập một cách đậm đặc thời gian qua cũng chính là việc tận dụng tối đa những gì mà dòng chảy công nghệ đang mang lại.

Tuy nhiên, cũng như một dòng sông, bên cạnh “phù sa”, “dòng chảy” công nghệ cũng mang trong nó những độc tố, vật chất độc hại gây sát thương cho con người cả về nghĩa đen và nghĩa bóng, thậm chí là đảo lộn một số chuẩn mực xã hội. Báo chí quốc tế đã từng đưa tin một thiếu niên đã tự chế tạo được súng sau khi tìm kiếm cách làm từ internet. Nếu như trước đây, để có được cách làm đó, cậu bé phải tìm tòi qua các tài liệu, qua những người am hiểu- con đường không dễ dàng để có, hoặc qua đó sẽ bị phát hiện, chặn lại bởi những người xung quanh- thì qua internet cậu ta đã làm được. Hay hiện tượng đối tượng Khá Bảnh ở xã hội ta những ngày qua cũng có nguyên nhân từ công nghệ. Qua kênh YouTube người ta đưa lên đó đủ thứ của các cá nhân một cách dễ dàng. Nhiều clip mà đối tượng Khá Bảnh đưa lên rất thiếu văn hóa, phản cảm, thô tục nhưng lại được truyền tải đến cả triệu người theo dõi. Kênh YouTube này lại được cộng hưởng bởi chính sách hưởng lợi qua lượng view khiến những clip càng có độ phát tán mạnh hơn. Hậu quả là không ít học sinh, thanh thiếu niên đã “thần tượng” một người có nhiều hành vi vi phạm pháp luật, có lối sống phản cảm. Hay một tác hại không dễ nhận ra khi chúng ta đang âm thầm sa vào việc lạm dụng các thiết bị nghe, nhìn di động hiện đại khiến con người ít vận động hơn, ít giao lưu hơn và sống cô độc, ích kỷ hơn dù đời sống vật chất có tốt hơn... Những hệ lụy có thể là rất lớn mà không dễ đong đếm.

Nhìn thẳng thực tế, phần đông chúng ta chưa nhìn nhận sâu sắc về những tác hại mà dòng chảy công nghệ đang tác động. Nhìn nhận đầy đủ, sâu sắc không phải để hạn chế mặt tích cực mà để có nhiều biện pháp hữu hiệu hơn hạn chế những mặt trái của nó. Do đó, các cơ quan quản lý về công nghệ, văn hóa, giáo dục cần nhiều biện pháp hơn để định hướng “dòng chảy” rất mạnh mẽ này, gạn lọc những gì gây hại với các cá nhân và với cộng đồng. Có những chế tài mạnh mẽ hơn để các hãng công nghệ có trách nhiệm hơn với những sản phẩm mà mình cung cấp cho cộng đồng. Một điều quan trọng, mỗi cá nhân chúng ta cũng cần tự trang bị cho mình những những kiến thức để tránh những tác hại do mặt trái của công nghệ hiện đại gây ra, biến nó thành những đề kháng để chúng ta có thể “sống khỏe” trong “dòng chảy” công nghệ đang ngày càng mạnh mẽ.