COP28 - lời chia tay với nhiên liệu hóa thạch

Chủ tịch COP28 Sultan al-Jaber

Sau thời gian thảo luận căng thẳng, một thoả thuận cuối cùng đã được đưa ra, cụm từ “từ bỏ năng lượng hóa thạch” đã không được sử dụng mà thay vào đó là cụm từ uyển chuyển hơn, “giã từ dần dần” việc sử dụng các năng lượng hoá thạch “một cách đúng đắn, có tổ chức và công bằng”. Dự thảo đã nhanh chóng nhận được sự ủng hộ của 200 quốc gia chỉ ít giờ sau khi được đưa ra. Theo AFP, một trong những bí quyết khiến tiếng nói của Chủ tịch COP28 được lắng nghe là ông Sultan al-Jaber đã rất chú trọng đến khâu truyền thông và nỗ lực thiết lập quan hệ với giới bảo vệ môi trường khí hậu.

Theo ông Harjeet Singh, phát ngôn viên của mạng lưới quốc tế Climate Action Network-CAN (quy tụ khoảng 1.900 hiệp hội), từ nhiều tháng trước COP28, Chủ tịch tập đoàn Adnoc đã thường xuyên lắng nghe CAN. Vào tháng 6, đại gia dầu khí này thừa nhận rằng việc giảm dần năng lượng hóa thạch là điều “không thể tránh khỏi”. Động thái này của Chủ tịch COP28 là vừa để các tiếng nói phản đối chấm dứt sử dụng năng lượng hóa thạch được bày tỏ đầy đủ, vừa lắng nghe và tiếp thu quan điểm của giới bảo vệ khí hậu.

Thông điệp về mục tiêu giữ nhiệt độ Trái Đất tăng ở ngưỡng 1,5°C được Chủ tịch COP28 nhiều lần khẳng định là “kim chỉ nam” cho hành động của ông, trước và trong hội nghị. Theo ông Yves Marignac, chuyên gia về năng lượng hạt nhân và hoá thạch thuộc Viện Institut NégaWatt, điều này đã mang lại “lực đẩy tích cực”cho tiến trình đàm phán.

Trên thực tế, thế giới chỉ còn ít năm nữa để duy trì mục tiêu giữ nhiệt độ tăng dưới 1,5°C (nhiệt độ Trái Đất hiện đã tăng hơn 1,4°C). Để làm được điều này, trước mắt nhân loại phải cắt giảm ít nhất đến 43% khí thải (chủ yếu) do năng lượng hoá thạch (so với năm 2019) ngay trước năm 2030, tức phải nỗ lực gấp 20 lần so với hiện nay. Do đó, việc tăng tốc giã từ năng lượng hoá thạch phải được quyết định ngay tại COP28. Đối với không ít chính trị gia, nhà quan sát, thỏa thuận khí hậu COP28, mở đầu kỷ nguyên “giã từ năng lượng hóa thạch”, được cho là mang tính “lịch sử”. Trên thực tế, đây có thể là “cơ hội cuối cùng” với cộng đồng quốc tế, để tránh các đại thảm họa do biến đổi khí hậu và lãnh đạo tập đoàn Adnoc, ông al-Jaber dường như rất hiểu điều này.

Đóng góp lớn nhất của Chủ tịch COP28 có lẽ nằm ở chỗ ông chia sẻ nhận thức chung của cộng đồng khoa học, của giới bảo vệ môi trường, của đông đảo các quốc gia trên thế giới, mong muốn kịp thời bảo vệ Trái Đất khỏi nhiệt độ gia tăng, với các hậu quả vượt tầm kiểm soát. Vấn đề tiếp theo là việc đưa ra các hành động “hiệu quả” để thực thi mục tiêu này.