Chấm dứt lồng ghép chính sách ưu đãi thuế trong các luật chuyên ngành

Toàn cảnh phiên họp sáng 12/5. Ảnh: QH.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa được ưu đãi thuế 15% hoặc 17%

Một trong những nội dung quan trọng của dự thảo Luật Thuế TNDN sửa đổi đó là mức thuế suất áp dụng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đảm bảo tính thống nhất với Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế TNDN (sửa đổi), tại phiên họp ngày 12/5, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, dự thảo Luật Thuế TNDN đưa ra các mức thuế ưu đãi cho doanh nghiệp có quy mô nhỏ (mức 15%, 17%) về cơ bản dựa trên mức ưu đãi của Luật hiện hành áp dụng đối với doanh nghiệp thực hiện dự án đầu tư tại địa bàn có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn hoặc thuộc lĩnh vực khuyến khích đầu tư.

Cùng với việc được hưởng thuế suất ưu đãi, các doanh nghiệp có quy mô nhỏ nếu đáp ứng các điều kiện về ưu đãi thuế theo địa bàn, lĩnh vực thì cũng thuộc diện được áp dụng các chính sách ưu đãi này theo quy định của dự thảo Luật với các mức độ ưu đãi cao hơn.

Về tiêu chí doanh nghiệp được áp dụng thuế suất 15% hoặc 17%, báo cáo nhấn mạnh, theo Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, có nhiều tiêu chí để xác định loại hình doanh nghiệp và được phân chia theo lĩnh vực hoạt động.

Theo các tiêu chí này, số lượng doanh nghiệp có quy mô nhỏ chiếm tới gần 94% tổng số doanh nghiệp hiện nay. Nếu sử dụng các tiêu chí này để xác định đối tượng được hưởng ưu đãi thuế, dẫn đến tình trạng ưu đãi dàn trải, không hiệu quả.

Vì vậy, dự thảo Luật chỉ sử dụng tiêu chí về doanh thu để bảo đảm sự đơn giản, thuận lợi và phù hợp với công tác quản lý thuế cũng như thông lệ chung của các nước.

Theo Đại biểu Trịnh Xuân An, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, dự thảo Luật Thuế TNDN nếu được Quốc hội thông qua sẽ có một tác động rất lớn đối với kinh tế - xã hội, đặc biệt là đối với hệ thống doanh nghiệp trong thời gian tới đây. Theo quy định của Điều 10 Luật hiện hành, mức thuế suất chung áp dụng là 20%, 17%, 15%, trong đó mức 17% và 15% áp dụng cho tiêu chí về doanh thu.

Tuy nhiên, nếu lấy tiêu chí là doanh thu có thể có những doanh nghiệp có doanh thu lớn nhưng lợi nhuận chưa chắc đã cao, ngược lại lợi nhuận cao nhưng có khi doanh thu lại nhỏ.

Do đó, để được hưởng mức thuế ưu đãi 15% hoặc 17%, Luật cần có thêm tiêu chí phụ, như số lượng lao động, ngành, lĩnh vực của doanh nghiệp, tránh tình trạng có thể lách hoặc có thể lợi dụng chuyện này để tách các doanh thu ra để không phải đóng thuế.

Đại biểu Trịnh Xuân An cũng cho rằng cùng với tiêu chí doanh thu, cần phải nâng cao công tác quản lý thuế, theo dõi sức khỏe trực tiếp, đúng bản chất của doanh nghiệp để thu thuế cho đúng, cho sát.

Về thuế suất, Đại biểu mong muốn có thể “làm cuộc cách mạng” về thuế suất, có những thuế suất chung còn lại ưu đãi nên dồn vào một loại thuế suất ưu đãi và thời gian chỉ 10- 15 năm.

Ưu đãi thuế chỉ nên được quy định trong các văn bản luật về thuế

Làm rõ một số vấn đề Đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật và tránh việc quy định chính sách ưu đãi thuế dàn trải tại các văn bản luật chuyên ngành khác, dự thảo Luật Thuế TNDN sửa đổi đã bổ sung quy định. Trường hợp các luật khác có quy định về ưu đãi thuế TNDN khác với quy định của luật này, thì thực hiện theo quy định của luật này.

Bộ trưởng cho biết, về nguyên tắc, các ưu đãi thuế chỉ nên được quy định trong các văn bản luật về thuế và đồng thời cần phải chấm dứt việc lồng ghép chính sách ưu đãi thuế trong các luật chuyên ngành để đảm bảo tính tổng thể, nhất quán và dễ thực hiện khi hệ thống chính trị cũng như các doanh nghiệp triển khai thực hiện.

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát các luật chuyên ngành có quy định về thuế TNDN, bao gồm các luật mà Quốc hội đã thông qua tại kỳ họp cuối năm 2024 cũng như các luật dự kiến trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp này, các kỳ họp cuối năm với tổng thể chính sách ưu đãi chung như là Luật Đầu tư, Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, rất nhiều luật khác.

Riêng các quy định về ưu đãi thuế đang quy định tại Luật Thủ đô và các nghị quyết của Quốc hội về thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù cho một số địa phương, một số ngành, lĩnh vực nhất định, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng thông tin, Chính phủ đã tiếp thu và báo cáo trước Quốc hội là tiếp tục thực hiện theo các văn bản này mà không đặt vấn đề bổ sung vào dự thảo Luật Thuế TNDN lần này để áp dụng chung cho các doanh nghiệp thuộc các ngành, lĩnh vực trong phạm vi cả nước.