Cần xây dựng lộ trình đồng bộ hoàn thiện thể chế để tận dụng tốt EVFTA

	ĐBQH: EVFTA có hiệu lực mới bắt đầu “cuộc đua” chứ chưa phải “bữa tiệc”
	Trình thông qua EVFTA: Kỳ vọng thiết lập chuỗi giá trị mới với EU
	WB: Việt Nam cần cải cách quyết liệt để nhận đầy đủ lợi ích từ EVFTA
	FTA thế hệ mới - hy vọng lớn cho xuất khẩu 2020

Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (TPHCM)

Ông đánh giá như thế nào về những cơ hội mở ra cho Việt Nam khi Hiệp định EVFTA và EVIPA được thông qua?

- Tôi cho rằng, thứ nhất là sẽ thúc đẩy thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu. Năm 2019, kim ngạch XNK giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu chiếm khoảng 11% trong tổng kim ngạch XNK cả nước. Trong đó, Việt Nam XK vào thị trường châu Âu là 41,7 tỷ USD, chiếm 16% trong tổng kim ngạch XK. Khi Hiệp định EVFTA được ký kết, các dòng thuế sẽ tiến về 0%, do đó sẽ tạo điều kiện cho hàng hóa của Việt Nam có điều kiện đi vào thị trường châu Âu nhiều hơn. Thứ hai, người Việt Nam, DN Việt Nam sẽ có điều kiện tiếp cận các hàng hóa và máy móc thiết bị với giá cả phải chăng và chất lượng tốt.

Trong tình hình hiện nay, có thể thấy rằng khi EVFTA cũng như EVIPA được ký kết sớm với châu Âu, Việt Nam sẽ thu hút được một dòng vốn đầu tư nước ngoài từ châu Âu. Đặc biệt là khi các DN muốn chuyển khỏi các thị trường như thị trường Trung Quốc để tìm một thị trường khác thì Việt Nam là một điểm đến.

Trong nhiều năm qua, Việt Nam đã thu hút được khoảng 32.000 dự án FDI với tổng vốn đăng ký là 370 tỷ USD. Tuy nhiên, khu vực châu Âu đến với Việt Nam chỉ mới khoảng 2.500 dự án và số vốn đầu tư còn rất khiêm tốn, khoảng 27,5 tỷ USD. Cho nên, việc thông qua các hiệp định sẽ giúp Việt Nam có điều kiện tiếp cận được các nhà đầu tư với công nghệ hiện đại đến từ châu Âu.

Nhiều ý kiến cho rằng, Hiệp định EVFTA và EVIPA đề cập nhiều đến vấn đề cải cách thể chế. Đây cũng là một trong những khía cạnh tác động tích cực tới quá trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường tại Việt Nam. Quan điểm của ông như thế nào?

- Tôi cũng cho rằng, các hiệp định bàn rất nhiều về nội dung phải cải cách thể chế, cho nên sẽ thúc đẩy Việt Nam sớm hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường cũng như đẩy nhanh quá trình cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh tốt hơn.

Ngoài ra, cũng phải nói thêm rằng, châu Âu là một thị trường rất khó tính, GDP bình quân đầu người của châu Âu trên 33.000 USD. Thị trường này yêu cầu chất lượng hàng hóa rất cao. Điều đó cũng sẽ thúc đẩy các DN Việt Nam sản xuất hàng hóa chuyên nghiệp hơn và hồ sơ, sổ sách cũng minh bạch hơn để có thể hưởng được các chế độ thuế quan.

Lợi ích mà EVFTA VÀ EVIPA đem lại đã thấy rõ, tuy nhiên đây không phải là những “mâm cỗ” bày sẵn. Xin ông cho biết, để có thể tận dụng tốt cơ hội mở ra, khai thác tối đa lợi ích có được, đâu là những việc cần làm ngay?

- Để hiệp định có thể đi vào cuộc sống, khuyến nghị thứ nhất của tôi là công tác tuyên truyền. Thời gian vừa qua, Việt Nam đã ký kết 12 FTA. Gần đây nhất là năm 2019, Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực với Việt Nam, song hầu như rất ít DN hiểu, có thể tận dụng được hiệp định này. Vì vậy, Việt Nam nên làm tốt hơn công tác tuyên truyền.

Tôi cho rằng nên phân ra những chủ đề cụ thể, đi vào những ngành hàng cụ thể, đi vào nhóm đối tượng cụ thể. Chúng ta không chỉ tuyên truyền cho DN hiểu mà trong bộ máy quản lý nhà nước, các cơ quan quản lý nhà nước, trong đội ngũ cán bộ cũng phải hiểu để tạo điều kiện hỗ trợ cho DN tiếp cận được lợi thế của các hiệp định này.

Ngoài ra, các nội dung trong hiệp định rất chặt chẽ, theo câu từ của luật pháp. Bởi vậy, cần cụ thể hóa thành những văn bản cụ thể để triển khai cho DN dễ thực hiện. Đó là điều kiện rất cần.

Bên cạnh đó, các nước châu Âu đang gặp khó trong vấn đề đại dịch Covid-19. Trong quý I, Việt Nam tiếp cận thị trường châu Âu rất tốt nhưng từ tháng 4 trở đi gặp khó khăn. Vì vậy, trong thời điểm này, Việt Nam nên duy trì các mối quan hệ. Chính phủ nên tạo điều kiện cho DN để duy trì xúc tiến thương mại, có thể thông qua xúc tiến trực tuyến, dù khó khăn đến đâu đi nữa cũng phải giữ được những khách hàng cũ tại thị trường châu Âu. Bởi nếu không giữ được, sau khi đại dịch Covid-19 được kiểm soát tốt ở châu Âu, DN Việt sẽ mất các khách hàng. Đây là điều mà các DN Việt Nam cần lưu ý cũng như các cơ quan hữu quan cần sớm hỗ trợ để DN duy trì các mối quan hệ cũ, sau này có điều kiện triển khai nhiều hơn.

Hoàn thiện thể chế là câu chuyện không phải tới EVFTA, EVIPA mới nhắc tới mà đã được đề cập khá nhiều tại các FTA trước đó, điển hình như tại CPTPP. Theo ông, để thúc đẩy nhanh chóng, hiệu quả quá trình này, đâu là giải pháp mấu chốt?

- Về nội dung về hoàn thiện thể chế, ở EVFTA, EVIPA hay kể cả CPTPP trước đó đều đòi hỏi Việt Nam phải hoàn thiện lại các văn bản luật pháp trước đây cho phù hợp. Cho nên, tôi nghĩ rằng Chính phủ cũng như Quốc hội cần phải xây dựng một lộ trình làm sao đồng bộ, nhất là trong việc hoàn thiện sửa chữa hệ thống luật pháp để việc triển khai các FTA được thuận lợi hơn.

Xin cảm ơn ông!