Cải cách tiền lương: Vẫn còn nhiều việc phải làm

Công chức, viên chức giải quyết thủ tục hành chính cho công dân tại bộ phận một cửa quận Ngô Quyền, TP Hải Phòng. Ảnh minh họa: nhandan.vn

Tiền lương sau khi thực hiện cải cách sẽ tăng khoảng 30%

Tại kỳ họp thứ 6 vừa qua, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2024. Theo đó, dự kiến tổng nguồn ngân sách Trung ương dành để thực hiện cải cách tiền lương khoảng 132 nghìn tỷ đồng; nguồn tích lũy của ngân sách địa phương khoảng trên 430 nghìn tỷ đồng. Như vậy ngân sách đã bố trí 562 nghìn tỷ đồng đảm bảo đủ thực hiện cải cách đồng bộ chính sách tiền lương từ ngày 1/7/2024 theo Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018 của Trung ương khóa 12 về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp.

Điểm đáng chú ý của chính sách tiền lương mới là quy định mức lương thấp nhất của khu vực công bằng mức lương thấp nhất bình quân vùng của khu vực doanh nghiệp. Ngoài ra, chính sách tiền lương mới cũng mở rộng quan hệ tiền lương từ 1 - 2,34 - 10 hiện nay lên 1 - 2,68 - 12.

Ngoài mức lương cơ bản, chế độ tiền lương mới còn sắp xếp lại các loại phụ cấp chiếm tối đa 30% tổng quỹ lương (trong đó có trường hợp cao hơn 30% hoặc thấp hơn 30%) và 10% tiền thưởng.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, mặc dù trong 4 năm qua, chúng ta chưa thực hiện cải cách tiền lương nhưng đã 2 lần điều chỉnh mức lương cơ sở, tăng 29,5%. Như vậy, tính tổng lại từ năm 2021 (thời điểm dự kiến thực hiện cải cách tiền lương theo tinh thần Nghị quyết 27-NQ/TW năm 2018) đến ngày 1/7/2024 thì lương của cán bộ, công chức, viên chức cũng tăng bình quân chung khá nhiều, khoảng 60%. Con số này tuy không phải là vượt bậc, nhưng cũng là mức tăng đáng kể so với con số tăng bình quân mỗi năm 7% khi chưa thực hiện cải cách tiền lương.

Theo phương án cải cách tiền lương từ 1/7/2024 sắp tới, dự kiến tăng mức lương bình quân chung lên 30% cho cán bộ, công chức, viên chức (tính cả lương cơ bản và phụ cấp). Từ năm 2025, mức lương này sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng thêm bình quân hàng năm khoảng 7%/năm.

Hiện nay có 134.284 cán bộ, công chức thuộc các cơ quan, đơn vị quản lý hành chính nhà nước đang áp dụng cơ chế tài chính, thu nhập đặc thù (có tiền lương tăng thêm ngoài chế độ chung từ 0,66 lần đến 2,43 lần). Con số này chiếm khoảng 6,78% tổng biên chế cán bộ, công chức, viên chức của cả nước. Khi bãi bỏ các cơ chế, chính sách về tiền lương, thu nhập đặc thù, họ sẽ hưởng tiền lương mới (kể cả phụ cấp) có thể thấp hơn so với trước khi cải cách tiền lương. Vì vậy, để đảm bảo chế độ cho những lao động này, Bộ Nội vụ tính toán để tham mưu cấp có thẩm quyền xem xét bảo lưu mức lương và thu nhập đặc thù hiện hưởng. Tức là lương mới (kể cả bảo lưu) của những cán bộ, công chức, viên chức này không thấp hơn so với khi chưa thực hiện cải cách tiền lương đúng theo tinh thần của Nghị quyết số 27, bảo đảm công bằng giữa các đối tượng hưởng lương trước và sau khi cải cách tiền lương.

Tinh giản biên chế là yếu tố tiên quyết

Cho biết thêm về tiến trình xây dựng các văn bản hướng dẫn chuẩn bị cho triển khai cải cách tiền lương từ 1/7, theo bà Nguyễn Bích Thu, quyền Vụ trưởng Vụ Tiền lương (Bộ Nội vụ), Bộ Nội vụ sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan để xây dựng các văn bản của cơ quan Đảng, Quốc hội, Chính phủ, hoàn thành các văn bản, triển khai chế độ tiền lương mới.

"Việc xây dựng tờ trình báo cáo Bộ Chính trị, chúng tôi đã hoàn tất hồ sơ, chuẩn bị trình các cấp có thẩm quyền trước khi trình xin ý kiến Bộ Chính trị. Sau khi được Bộ Chính trị cho ý kiến sẽ là cơ sở để các cơ quan ban hành văn bản. Chính phủ sẽ ban hành nghị định về chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang", bà Thu thông tin thêm.

Bà Thu cho biết sẽ có Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về chế độ tiền lương mới đối với cán bộ công chức, viên chức các cơ quan thuộc Quốc hội, HĐND cấp tỉnh, cấp huyện, Tòa án, Kiểm sát, Kiểm toán Nhà nước. Còn ở các cơ quan Đảng sẽ có Quyết định của Ban Bí thư về chế độ tiền lương mới đối với các cơ quan Đảng, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị xã hội. Cùng với đó, Bộ Nội vụ sẽ có trên 10 thông tư hướng dẫn triển khai thực hiện và sẽ hết sức cố gắng, đảm bảo tiến độ theo kế hoạch Thủ tướng ban hành.

Đề cập đến những khó khăn có thể gặp phải khi triển khai cải cách tiền lương, trao đổi với phóng viên Tạp chí Hải quan, nguyên Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân, nguyên Chủ tịch Hội đồng Tiền lương quốc gia cho biết, việc dành nguồn lực lên tới hàng trăm nghìn tỷ đồng để cải cách tiền lương thể hiện quyết tâm cao của Đảng, Nhà nước vì đây là vấn đề khó khăn nhất trong các đợt cải cách tiền lương trước đây. Vì vậy, phải nhận thức rõ việc tinh giản biên chế là yếu tố tiên quyết của cải cách chính sách tiền lương, sự phân công lại lao động một cách hợp lý sẽ góp phần tăng năng suất lao động, tạo tăng trưởng xã hội để phát triển đất nước. Để làm được điều này, cần thực hiện chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng tự chủ, tự chịu trách nhiệm, nhưng phải thực hiện có chọn lọc, đảm bảo các đơn vị này đáp ứng đủ các điều kiện hoạt động theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, muốn cải cách tiền lương phải có nguồn lực, nguồn lực đó lấy từ việc tinh giản biên chế, từ việc tiết kiệm chi, từ phòng chống tham nhũng, tiêu cực, từ thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, từ việc tăng thêm nguồn thu của địa phương và trung ương. Khi nguồn thu tăng lên vượt chỉ tiêu, tiền đó phải để dành để thực hiện cải cách tiền lương. Đồng thời, phải giảm bớt chi đầu tư tăng trưởng để dành một phần nguồn lực cho cải cách tiền lương.