Cải cách thủ tục hành chính phải theo xu hướng điện tử hóa

	Nhờ hiện đại hóa, chi phí tuân thủ ngành Thuế thấp nhất trong các thủ tục hành chính
	Cải cách Mô hình kiểm tra chuyên ngành: Cắt giảm thủ tục khi Hải quan là đầu mối
	Bộ Tài chính ban hành Kế hoạch cải cách hành chính năm 2021

Ông Nguyễn Hữu Quang, thành viên nhóm nghiên cứu APCI, Dự án USAID LinkSME.

Báo cáo APCI năm 2020 đã chỉ ra nhiều nhóm thủ tục hành chính cải thiện tốt và chưa tốt, ông đánh giá như thế nào về vấn đề này?

Theo báo cáo, nhóm thủ tục hành chính về thuế, kiểm tra chuyên nganh có những cải cách đã tốt nay lại càng tốt hơn. Nguyên nhân chủ yếu là do các nhóm này đã tiếp tục đẩy mạnh áp dụng công nghệ, thực hiện thủ tục hành chính qua phương thức điện tử.

Tuy nhiên, một số nhóm chỉ số tốt nhưng không có nhiều cải thiện trên thực tế, nhưng mặc dù vẫn là ở trong nhóm tốt. Ví dụ như nhóm thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư, đây vẫn là nhóm thủ tục tốt nhưng chưa được như mong muốn, chưa cải cách tốt bằng năm 2019. Nguyên nhân ở đây là do báo cáo đánh giá việc thực hiện thủ tục hành chính vào giai đoạn 6 tháng cuối năm 2019 khi Luật Đầu tư năm 2020 chưa được áp dụng.

Với nhóm môi trường, việc cải thiện, giảm các chi phí tuân thủ trong thủ tục hành chính về môi trường chưa tốt như mong muốn là do chúng ta càng ngày càng không đánh đổi môi trường lấy kinh tế. Do đó, các cơ quan nhà nước phải tăng cường kiểm tra, rà soát dẫn đến chi phí tuân thủ cao lên. Tuy nhiên, nhóm chuyên gia nghiên cứu vẫn cho rằng, cơ hội cải cách các thủ tục về môi trường vẫn có nhiều nếu như chúng ta quy định rõ ràng các thủ tục hành chính cũng như các thành phần hồ sơ để doanh nghiệp thuận lợi hơn.

Với các chỉ số chi phí tuân thủ trong thủ tục về đầu tư chưa được cải thiện được công bố, ông có lo ngại sẽ ảnh hưởng tới việc thu hút đầu tư của nước ta?

Các doanh nghiệp chắc chắn sẽ quan tâm nhiều đến nhóm thủ tục về đầu tư. Nhưng việc chỉ số chưa cải thiện là chưa cải thiện so với chính nhóm thủ tục này, không phải thụt lùi so với các nhóm khác. Hơn nữa, khi con số này được công bố có nghĩa là sẽ thu hút sự quan tâm của cơ quan quản lý, họ sẽ phải có trách nhiệm thực hiện các biện pháp để cải thiện và làm cho tốt lên, từ đó giúp môi trường đầu tư ngày càng được thu hút.

Chi phí tuân thủ của thủ tục hành chính liên quan đến thương mại qua biên giới theo kết quả APCI 2020 bị tăng lên, nguyên nhân do đâu, thưa ông?

Có ý kiến cho rằng, nguyên nhân do cơ quan Hải quan cải cách chưa tốt. Nhưng thực ra không phải như vậy, bởi thương mại qua biên giới gồm nhiều cấu phần, thủ tục hải quan chỉ là một cấu phần. Nên đánh giá các hoạt động của thủ tục thương mại qua biên giới phải theo một chuỗi.

Hơn nữa, việc khảo sát APCI vào cuối năm 2019, khi ấy Việt Nam đang ở giai đoạn bắt đầu bước vào thực hiện một số hiệp định thương mại tự do (FTA) nên dẫn đến sự bùng nổ về thương mại qua biên giới. Sự bùng nổ này đòi hỏi cơ quan nhà nước phải có những tính toán trước về cơ sở hạ tầng. Nên trong thời điểm đó, hàng hóa thông quan quá nhiều, từ đó tạo nên áp lực về thời gian và chi phí tuân thủ thủ tục hành chính hải quan.

Do đó, bước sang thời điểm này, khi các cải cách về công nghệ, cơ sở hạ tầng đã được các cơ quan liên quan, trong đó cơ quan Hải quan thực hiện tốt hơn giai đoạn trước thì chỉ số này sẽ được cải thiện trong những nghiên cứu tới đây. Tuy nhiên, vấn đề này cần sự phối hợp, liên thông với các bộ, ngành khi thực hiện thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp thực hiện trong “một cửa”, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ cần thuận lợi hơn.

Để cải thiện các chỉ số tuân thủ thủ tục hành chính nói chung, ông có khuyến nghị gì đến các bộ, ngành liên quan?

Khuyến nghị chủ yếu nhất là các cơ quan quản lý phải xác định theo xu thế điện tử hóa các thủ tục hành chính. Hơn nữa, phải rõ ràng, minh bạch hóa trong các quy trình thực hiện thủ tục hành chính. Chúng ta cũng cần phải xác định những thủ tục hành chính được chuyển sang hậu kiểm phải dễ đoán định, không tạo ra áp lực cho doanh nghiệp.

Đối với việc giảm chi phí không chính thức, yếu tố quyết định là pháp luật phải được xây dựng, ban hành thật rõ ràng, cụ thể, cho doanh nghiệp dễ thực hiện cũng như giúp giảm khả năng tham nhũng. Yếu tố quan trọng nữa thì liên quan đến câu chuyện ý thức từ phía cán bộ nhà nước và từ phía doanh nghiệp.

Xin cảm ơn ông!