Xuất khẩu tôm sang nhiều thị trường giảm sâu, khó phục hồi trong quý 2

Chế biến tôm xuất khẩu. Ảnh: T.T

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khảu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong tháng 4/2023, XK tôm của Việt Nam tiếp tục xu hướng giảm của những tháng trước, đạt 287 triệu USD, giảm 35% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 4 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu đạt 887 triệu USD, giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái.

4 tháng đầu năm nay, tôm Việt Nam được XK sang 92 thị trường. Trong top 10 thị trường nhập khẩu đơn lẻ của tôm Việt Nam, XK sang Mỹ, EU ghi nhận giảm mạnh nhất, trên 45%. XK sang các thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc ghi nhận giảm quanh mức 30%.

Tính riêng trong tháng 4/2023, trong top 10 thị trường nhập khẩu đơn lẻ, Anh và Hồng Kông là 2 thị trường có ghi nhận tăng trưởng lần lượt 2% và 16% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta, hiện nay, tồn kho các thị trường lớn tuy có giảm nhưng không mạnh. Các đầu mối nhập khẩu, phân phối phải bán giá thấp để nhanh chóng quay vòng vốn. Đây là một yếu tố tác động không nhỏ làm giá tiêu thụ giảm, ảnh hưởng đến kim ngạch XK.

Theo phân tích của bà Kim Thu, chuyên gia thị trường tôm của VASEP, Mỹ vẫn là thị trường nhập khẩu đơn lẻ lớn nhất của tôm Việt Nam, chiếm 18% tỷ trọng. Tính tới tháng 4 năm nay, XK tôm sang thị trường này đạt 159 triệu USD, giảm 45%. Riêng trong tháng 4 năm nay, XK sang thị trường này đạt 55 triệu USD, giảm 42% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo số liệu thống kê của FAS.USDA, 3 tháng đầu năm 2023, tổng nhập khẩu tôm vào Mỹ đạt hơn 181.111 tấn, trị giá 1,5 tỷ USD, giảm 18% về khối lượng và 29% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Giá trung bình tôm nhập khẩu vào Mỹ cũng liên tục giảm. Giá trung bình tôm nhập khẩu vào Mỹ trong quý 1 năm nay đạt khoảng 8,3USD/kg, thấp hơn 13% so với cùng kỳ năm ngoái và thấp hơn 11% so với giá trung bình của cả năm 2022. Hầu hết quốc gia xuất khẩu tôm sang Mỹ đều sụt giảm mạnh.

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn tại Mỹ, các nhà nhập khẩu Mỹ hầu hết trong trạng thái nghe ngóng tình hình. Dự kiến, phải đến tháng 8 năm nay, nhập khẩu tôm của Mỹ mới có thể sôi động trở lại.

Nhật Bản đứng thứ hai về nhập khẩu tôm Việt Nam, chiếm 16% tỷ trọng. Tháng 4/2023, XK tôm Việt Nam sang Nhật Bản đạt 41 triệu USD, giảm 26% so với cùng kỳ năm ngoái. Lũy kế 4 tháng đầu năm, XK tôm sang thị trường này đạt 146 triệu USD, giảm 28% so với cùng kỳ.

XK tôm Việt Nam sang Trung Quốc và Hồng Kông 4 tháng đầu năm nay đạt 136 triệu USD, giảm 27% trong khi XK sang Hàn Quốc đạt 105 triệu USD, giảm 30%.

Người tiêu dùng Mỹ, EU thắt chặt hầu bao trước tác động của lạm phát toàn cầu gia tăng, nguy cơ suy thoái tại nhiều nền kinh tế lớn, căng thẳng địa chính trị…Trong khi đó, chi tiêu dùng của Nhật Bản cũng ghi nhận giảm trong tháng 3/2023 với tốc độ nhanh nhất trong 1 năm. Tại Trung Quốc, nhập khẩu hàng hóa của nước này trong tháng 4/2023 giảm mạnh hơn so với tháng trước đó. Tình hình này gây nhiều thách thức cho hoạt động XK tôm của Việt Nam.

Trong bối cảnh đó, giá tôm nguyên liệu tại Việt Nam từ khoảng giữa tháng 4 ghi nhận giảm, gây nhiều áp lực cho người nuôi lẫn doanh nghiệp. Giá tôm nguyên liệu tại một số nước sản xuất tôm chính như Thái Lan, Ecuador, Ấn Độ cũng có xu hướng tương tự. Tồn kho cao, nguồn cung tôm nguyên liệu tăng từ Ấn Độ, Ecuador trong khi tiêu thụ chậm là một trong những nguyên nhân khiến giá tôm nguyên liệu và giá XK trên thế giới giảm. Tình hình này không chỉ gây ra khó khăn cho các nhà sản xuất tôm mà cả nhà nhập khẩu, phân phối trên thế giới.

Doanh nghiệp và người nuôi tôm cần có sự chia sẻ về giá cả từ mảng thức ăn, con giống, chế phẩm đầu vào cho nuôi tôm. Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp và bà con trong ngành đang rất chờ đợi sự tiếp sức từ gói tín dụng 10.000 tỷ đồng mà Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu trong tháng 5 này.

Nếu có được gói vay với lãi suất thấp, sẽ có tác dụng kích cầu để doanh nghiệp thu mua tôm nguyên liệu cho bà con nông dân. Từ đó, giúp doanh nghiệp chuẩn bị trước để đón đầu thị trường phục hồi trong thời gian tới.