Xác định liều lượng và công cụ trong phối hợp chính sách để điều hành giá

Hội thảo: Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam 6 tháng đầu và dự báo cả năm 2024. Ảnh: HD

Đây là nhận định của các chuyên gia tại Hội thảo: Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam 6 tháng đầu và dự báo cả năm 2024 do Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức vào ngày 3/7 tại Hà Nội.

Theo đó, TS. Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính cho rằng, nếu không có các cuộc điều chỉnh giá quy mô lớn đối với các mặt hàng được Nhà nước quản lý, lạm phát so với cùng kỳ sẽ giảm mạnh trong quý 3/2024 khi các tác động từ đợt tăng giá dịch vụ y tế và giáo dục trong quý 3/2023 giảm dần. Tính trung bình, CPI trong cả năm 2024 được dự báo tăng 3,4% (+/-0,2%).

Đặc biệt, trước vấn đề nóng là tăng lương từ 1/7/2024, TS. Độ cho rằng, việc điều chỉnh lương chủ yếu diễn ra trong khu vực công có quy mô không lớn trong nền kinh tế (chưa đến 8%). Bởi vậy, các tác động từ việc tăng lương tới lạm phát thời gian tới sẽ không quá lớn.

Trong khi đó, PGS.TS.NGƯT.Vũ Duy Nguyên, Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, đưa ra hai kịch bản dự báo. Kịch bản 1 là CPI bình quân ở khoảng 3,95% (+0,25%) với giả định mục tiêu tăng trưởng GDP đạt từ 6-6,5% và không có sự biến động bất thường về địa chính trị và giá dầu trên thế giới.

Kịch bản 2 là CPI bình quân ở khoảng 3,95% (-0,25%) với giả định mục tiêu tăng trưởng GDP không đạt 6% và không có sự biến động bất thường về địa chính trị và giá dầu trên thế giới.

Phân tích rõ hơn về lộ trình điều chỉnh giá dịch vụ công và mặt hàng Nhà nước quản lý nửa cuối năm, bà Vũ Hương Trà, Phó trưởng phòng Chính sách tổng hợp, Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho biết, với dịch vụ khám chữa bệnh dự kiến được điều chỉnh tăng theo mức lương cơ sở, dịch vụ giáo dục cũng có lộ trình điều chỉnh năm 2024-2025 với khu vực ngoài công lập thì sẽ tăng khung, còn mức độ cụ thể phải theo dõi diễn biến thực tế.

Ngoài ra, nhiều xung đột quân sự chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, tiếp tục leo thang tại một số khu vực ảnh hưởng đến giá năng lượng, nguyên vật liệu, chi phí vận chuyển hàng hóa bằng đường biển; hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn; tỷ giá giữa VND và USD tăng cao làm tăng chi phí nhập khẩu nguyên nhiên vật liệu… tiếp tục làm gia tăng áp lực đối với công tác quản lý, điều hành giá trong 6 tháng cuối năm 2024.

Tuy vậy, theo các chuyên gia, áp lực lạm phát và điều hành giá những tháng cuối năm 2024 có nhiều yếu tố hỗ trợ.

Trong đó, dù nền kinh tế đang phục hồi với tốc độ tăng trưởng GDP trong 6 tháng đầu năm 2024 đạt mức 6,42% và dự báo cả năm có thể đạt mức 6,5% nhưng xét cả giai đoạn 2020-2024, GDP chỉ tăng trung bình khoảng 5%/năm, thấp hơn mức trung bình 6,1% của giai đoạn 2014-2024. Điều này có nghĩa là nền kinh tế trong năm 2024 vẫn đang hoạt động ở dưới mức tiềm năng.

Bên cạnh đó, tốc độ tăng trưởng tiêu dùng trong giai đoạn 2020-2024 luôn ở mức thấp hơn khá nhiều so với tốc độ tăng trưởng GDP, khoảng 3,9%/năm. Cầu tiêu dùng còn yếu thì các doanh nghiệp sẽ quan tâm đến việc tiêu thụ hàng hóa hơn là tăng giá.

Để kiểm soát thị trường giá cả, Cục Quản lý giá cho hay, Bộ Tài chính với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để tham mưu với Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ các giải pháp, biện pháp chủ động ứng phó với những thách thức trong công tác điều hành giá thời gian tới để đảm bảo kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, bình ổn giá đi kèm ổn định kinh tế vĩ mô.

Còn theo chuyên gia kinh tế PGS.TS. Ngô Trí Long, công tác điều hành chính sách cần ưu tiên chú trọng đảm bảo ổn định vĩ mô và các cân đối lớn của nền kinh tế. Cùng với đó cần theo dõi sát diễn biến thị trường từng mặt hàng, đặc biệt là các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu; phải chủ động rà soát các phương án điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lí, các dịch vụ công đang triển khai lộ trình thị trường; đánh giá kĩ tác động đối với mặt bằng giá, mục tiêu kiểm soát lạm phát để có phương án điều chỉnh giá phù hợp.

“Cần xác định hợp lí các liều lượng và công cụ trong phối hợp điều hành chính sách. Chính sách tài khóa thường ngay lập tức làm thay đổi tổng cầu, theo đó tác động đến thu nhập và sản lượng nhanh hơn chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, độ trễ về hiệu quả triển khai chính sách tài khóa lại thường kéo dài hơn so với chính sách tiền tệ”, PGS.TS. Ngô Trí Long nhấn mạnh.