Việt Nam - Điểm sáng về kiểm soát lạm phát
Giá cả “lên nhanh, xuống chậm” là chưa hợp lý |
Trong những tháng cuối năm 2022 sẽ có nhiều yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá. Ảnh: T.D |
CPI tăng thấp
Trong 9 tháng đầu năm 2022 và nửa đầu tháng 10/2022, tình hình, bối cảnh thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều biến động rất nhanh, phức tạp, khó lường; xuất hiện nhiều yếu tố mới, liên tục thay đổi, vượt ngoài dự báo của các tổ chức quốc tế và các nước. Trong bối cảnh đó, tình hình lạm phát thế giới tiếp tục tăng cao, đặc biệt tại khu vực châu Âu.
Số liệu lạm phát tháng 8/2022 và tháng 9 của nhiều nước mới công bố cho thấy xu hướng tiếp tục tăng hoặc duy trì ở mức cao như: lạm phát của khu vực đồng Euro tháng 9/2022 tăng lên mức cao kỷ lục 10%, lạm phát của Mỹ tháng 8/2022 tăng 8,3%, Nhật Bản tăng 3%, Philippines tăng 6,3%, Indonesia 4,69%, Thái Lan 7,86%... Trong khi đó, Việt Nam tiếp tục thuộc nhóm các nước có mức tăng lạm phát vừa phải so với mặt bằng chung khi CPI tháng 9/2022 tăng 3,94% so với cùng kỳ năm trước.
Điều này được lý giải là do trong nước, kinh tế phục hồi nhanh và hầu hết ở các ngành, lĩnh vực; nhu cầu sản xuất hàng hóa phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu cùng với tác động của giá hàng hóa thế giới đã đẩy giá hàng hóa và dịch vụ thiết yếu tăng lên, nhưng nhìn chung, mặt bằng giá cơ bản vẫn được kiểm soát tốt.
Theo Bộ Tài chính, mặc dù lạm phát bình quân năm 2022 có nhiều dư địa để kiểm soát trong phạm vi mục tiêu 4%, tuy nhiên lạm phát lũy kế CPI tháng 12/2022 so với tháng 12/2021 dự kiến sẽ ở mức cao, từ đó tạo áp lực cho lạm phát bình quân năm 2023 ngay từ đầu năm sau.
|
Bộ Tài chính cho biết, công tác quản lý điều hành giá đã được Bộ thực hiện thận trọng. Giá các mặt hàng Nhà nước định giá cơ bản được giữ ổn định từ đầu năm đến nay như giá bán lẻ điện bình quân, giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo lộ trình, giá dịch vụ sự nghiệp công. Đối với các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, nguồn cung vẫn dồi dào. Đây là những mặt hàng chiếm quyền số lớn trong rổ hàng hóa tính CPI hiện nước ta vẫn chủ động được trong sản xuất đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Đáng chú ý, một trong những nguyên nhân khiến lạm phát không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới tăng cao chính là việc giá xăng dầu diễn biến bất thường và có xu hướng tăng cao. Trước tình hình đó, để tránh giá xăng tác động đến giá một số mặt hàng thiết yếu, Thủ tướng Chính phủ đã có Công điện số 679/CĐ-TTg ngày 31/7/2022 chỉ đạo tăng cường các biện pháp quản lý, điều hành giá. Tiếp đó, ngày 16/9/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 15/CT-TTg về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế trong tình hình mới. Ban chỉ đạo điều hành giá của Thủ tướng Chính phủ cũng đã thường xuyên tổ chức các cuộc họp để rà soát đánh giá kết quả thực hiện, kịp thời theo dõi, cập nhật tình hình trong nước và thế giới. Trên cơ sở đó, Phó Thủ tướng –Trưởng ban Chỉ đạo điều hành giá đã đưa ra các giải pháp điều hành phù hợp cùng với sự triển khai chủ động nghiêm túc của các bộ, ngành, địa phương đã giúp giảm áp lực đáng kể lên mặt bằng giá, ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của nhân dân.
Song song đó, để giúp nền kinh tế phục hồi, doanh nghiệp, người dân ổn định sản xuất kinh doanh, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định cũng như ban hành theo thẩm quyền các chính sách thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất để hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn và thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tái khởi động nền kinh tế. Đơn cử như với chính sách miễn, giảm thuế có quy mô dự kiến khoảng 64 nghìn tỷ đồng, đến nay đã miễn giảm khoảng 39.422 tỷ đồng (tương đương trên 61,6%). Ngoài ra, do giá xăng dầu tăng đột biến, để kiểm soát giá cả, giảm bớt khó khăn cho nền kinh tế, Chính phủ đã báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15 ngày 23/3/2022 về giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng, dầu, mỡ nhờn (quy mô dự kiến khoảng 24 nghìn tỷ đồng) và Nghị quyết số 20/2022/UBTVQH15 ngày 7/7/2022 về (quy mô dự kiến khoảng 8.000 tỷ đồng), ước thực hiện chính sách này 9 tháng đầu năm khoảng 13.920 tỷ đồng. Trong 9 tháng đầu năm 2022, Bộ Tài chính đã trình cấp có thẩm quyền và ban hành theo thẩm quyền nhiều giải pháp hỗ trợ về gia hạn thời gian nộp các khoản thuế (quy mô dự kiến là 135 nghìn tỷ đồng, đến nay đã gia hạn các loại thuế là 97.895 tỷ đồng, tương đương khoảng 72,5%). Tất cả những giải pháp tài chính này được ví như “đòn bẩy” thúc đẩy và đưa kinh tế Việt Nam trở thành điểm sáng về tăng trưởng không chỉ ở khu vực mà còn trên thế giới.
Hai kịch bản điều hành giá
Dù kết quả đạt được trong công tác lạm phát thời gian qua là đáng ghi nhận nhưng để giữ được mục tiêu bình ổn từ nay đến cuối năm vẫn sẽ là thách thức với Chính phủ cũng như các cơ quan quản lý. Mới đây, Bộ Tài chính đã đưa ra dự báo, trong những tháng cuối năm 2022 sẽ có nhiều yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá. Đầu tiên là giá xăng dầu dự báo vẫn biến động phức tạp, khó dự đoán khi các căng thẳng chính trị chưa có dấu hiệu được cải thiện. Nhu cầu hàng hóa thế giới cũng sẽ có nhiều biến động khi Trung Quốc chấm dứt chính sách "Zero Covid" và mở cửa trở lại nền kinh tế.
Yếu tố khác phải kể đến như: giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu, liên doanh, liên kết; giá các mặt hàng lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc thường tăng theo quy luật vào giai đoạn chuyển mùa và thời điểm lễ Tết cuối năm; giá thịt lợn có thể biến động tăng các tháng cuối năm nếu nguồn cung không được đảm bảo; nhóm văn hóa, giải trí, du lịch có sự hồi phục trở lại khi dịch Covid-19 được kiểm soát… Ngoài ra, việc tập trung triển khai đẩy mạnh giải ngân đầu tư công vào cuối năm, nhất là việc triển khai các công trình kinh tế trọng điểm có thể làm tăng nhu cầu, nhất là đối với các mặt hàng vật tư xây dựng, từ đó có thể làm giá cả biến động nếu nguồn cung không đáp ứng kịp thời.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, vẫn sẽ có những yếu tố giảm áp lực lên mặt bằng giá. Cụ thể, theo Bộ Tài chính đó là các yếu tố như: nguồn cung lương thực, thực phẩm dồi dào, đây là mặt hàng chiếm quyền số lớn trong rổ hàng hóa tính CPI, hiện nước ta vẫn chủ động được trong sản xuất đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu; giá một số mặt hàng do Nhà nước quản lý dự kiến giữ ổn định đến hết năm 2022: giá điện bình quân, giá dịch vụ khám chữa bệnh theo lộ trình, giá dịch vụ sự nghiệp công của Bộ Y tế; giá dịch vụ giáo dục dự kiến ổn định tại tất cả cấp học theo phương án của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Các chính sách tài khóa đang và dự kiến triển khai cũng góp phần làm giảm áp lực lên mặt bằng giá, trong đó các chính sách về miễn, giảm thuế, gia hạn thuế sẽ góp phần quan trọng trong việc bình ổn giá, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu.
Trước những dự báo này, theo ước tính của Bộ Tài chính, trong 3 tháng còn lại của năm 2022, nếu giả định CPI tăng đều một tỷ lệ như nhau so với tháng trước thì CPI mỗi tháng còn dư địa tăng 1,85% để đảm bảo mục tiêu kiểm soát lạm phát bình quân năm 2022 khoảng 4%.
Bộ Tài chính cũng đã đặt ra 2 kịch bản điều hành giá. Cụ thể, ở kịch bản thứ nhất, giá xăng dầu bình quân năm 2022 tăng 40% so với năm 2021, giá gas tăng thêm 5%, giá thịt lợn tăng thêm 10%, giá gạo tăng thêm 5%, giá vật liệu xây dựng tăng thêm 10%. Cùng với đó, ảnh hưởng của thiên tai các tháng cuối năm 2022 tác động đến CPI khoảng 0,05% thì có dự báo CPI bình quân năm 2022 so với năm 2021 tăng khoảng 3,27%, CPI tháng 12 năm 2022 so với tháng 12 năm 2021 tăng 5,48%.
Kịch bản thứ hai cũng giả định như kịch bản 1 nhưng thêm các yếu tố: giá xăng dầu bình quân năm 2022 tăng 45% so với năm 2021, giá các nguyên nhiên vật liệu, lương thực, thực phẩm tăng cao hơn 5% so với kịch bản 1; ảnh hưởng của thiên tai các tháng cuối năm 2022 tác động đến CPI khoảng 0,1% thì dự báo CPI bình quân năm 2022 so với năm 2021 tăng khoảng 3,51%, CPI tháng 12 năm 2022 so với tháng 12 năm 2021 tăng 6,84%.
Với các kịch bản trên, Bộ Tài chính dự báo CPI bình quân năm 2022 tăng trong khoảng 3,27-3,51%. Tổng cục Thống kê dự báo CPI bình quân trong khoảng 3,2%-3,5%. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam dự báo lạm phát bình quân năm 2022 tăng trong khoảng 3,4 ± 0,2%.
Chuyên gia kinh tế PGS. TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính: Trong các tháng cuối năm 2022, nếu giá dầu và nguồn cung nguyên vật liệu ổn định như hiện nay, lãi suất của các nền kinh tế lớn không biến động mạnh như tháng 7, tháng 8 vừa qua, các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được cơ hội từ các Hiệp định thương mại tự do, kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng ở mức 7 - 7,5% thì khả năng lạm phát cả năm trong mức 4% như Quốc hội đề ra. Còn trong trường hợp các gói hỗ trợ hồi phục và tăng trưởng kinh tế trong nước phát huy tốt tác dụng, doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt các cơ hội cuối năm để đẩy mạnh sản xuất tăng trưởng thì năm 2022 đạt mức tăng trưởng 7,8 - 8,5%, khả năng lạm phát cả năm có thể sẽ ở mức nhỉnh hơn một chút. Tuy nhiên, mức độ tăng giá trong các tháng cuối năm sẽ ngày càng rõ khi sức cầu của người dân tăng. Kèm với đó lạm phát do tâm lý cũng tăng. Nhưng kỳ vọng đà tăng trưởng kinh tế sẽ vượt lên để giữ ổn định. Để kiềm chế lạm phát dịp cuối năm, Bộ Tài chính cần theo dõi thị trường sát sao và có biện pháp kiểm soát giá phù hợp, không để thiếu hàng. Phía Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục theo dõi sát tình hình biến động của nền kinh tế thế giới và thị trường tài chính – tiền tệ, chủ động điều hành linh hoạt lãi suất, công cụ thị trường mở, tích cực quản lý và điều chỉnh tỷ giá hối đoái linh hoạt, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế, từng bước ổn định và nâng cao giá trị đồng Việt Nam, góp phần kìm giữ lạm phát cơ bản để làm cơ sở cho việc kìm giữ chỉ số giá tiêu dùng bình quân. Ngân hàng Nhà nước cần thường xuyên kiểm tra, giám sát việc cung tiền, mở rộng tín dụng và điều hành linh hoạt lãi suất, tỷ giá để giảm sức ép lạm phát trong các tháng cuối năm.
|
Tin liên quan
Ban Chấp hành TW Đảng đồng ý để đồng chí Vương Đình Huệ thôi giữ các chức vụ
21:07 | 26/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
TP Hồ Chí Minh có đầy đủ yếu tố để phát triển và làm chủ ngành công nghệ AI
20:11 | 26/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Phố chuyên doanh
14:00 | 26/04/2024 Người quan sát
Kỳ điều hành giá xăng dầu ngày 25/4: Mức giảm sâu nhất 730 đồng/lít
15:39 | 25/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Xây dựng Việt Nam thành tháp nhân lực toàn cầu để thu hút đầu tư về công nghiệp bán dẫn
23:19 | 24/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Tìm hướng đi bền vững cho sản phẩm tái chế
07:53 | 24/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Chương trình THPT kết hợp học nghề: Hướng phân luồng phù hợp thị trường lao động
07:49 | 24/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật thuế GTGT (sửa đổi)
20:49 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
TP Hồ Chí Minh thu hút Kiều hối phát triển hạ tầng
16:45 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Điều chỉnh kế hoạch cung cấp điện cao điểm mùa khô và cả năm 2024
16:42 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Chuyên gia IMF: Việt Nam là điểm đến hấp dẫn cho đầu tư nước ngoài
08:56 | 23/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
“Lạc nhịp” hàng không-du lịch
07:45 | 23/04/2024 Người quan sát
Thủ tướng Phạm Minh Chính: Xây dựng Cửa khẩu thông minh, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp
18:06 | 22/04/2024 Sự kiện - Vấn đề
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Ban Chấp hành TW Đảng đồng ý để đồng chí Vương Đình Huệ thôi giữ các chức vụ
Khơi mở tiềm năng xuất khẩu nông sản vùng Tây Nguyên
Đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế nhờ nhà máy thông minh
TP Hồ Chí Minh có đầy đủ yếu tố để phát triển và làm chủ ngành công nghệ AI
Tăng sức cạnh tranh, chống hàng giả từ truy xuất nguồn gốc hàng hoá
LONGFORM: Hệ sinh thái Tài chính số- Lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy giải pháp đột phá làm nền tảng
16:55 | 16/04/2024 Megastory/Longform
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Cục trưởng Hải quan Khánh Hòa Nguyễn Văn Cường
22:04 | 05/04/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics