Tính toán chính sách khi doanh nghiệp nhà nước không có lãi

Toạ đàm dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Ảnh: H.Dịu

Tiếp tục toạ đàm với các doanh nghiệp có vốn nhà nước về dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, theo chương trình ngày 19/8/2024, Bộ Tài chính đã phối hợp với Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tổ chức lấy ý kiến các doanh nghiệp lĩnh vực điện lực thuộc quản lý của EVN.

Tại toạ đàm, các ý kiến đều bày tỏ đồng thuận với việc sửa đổi Luật số 69/2014/QH13 về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp hiện nay, qua đó giúp các doanh nghiệp nhà nước có cơ chế để hoạt động thuận lợi hơn, tăng cường phân cấp phân quyền, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị đại diện chủ sở hữu vốn.

Tuy nhiên vẫn còn nhiều vấn đề gây thắc mắc đối với các doanh nghiệp, nhất là khi lĩnh vực điện lực có nhiều đặc thù. Bà Đỗ Thị Loát, Trưởng ban Kiểm soát EVN cho hay, hiện cơ chế giá bán điện bình quân mà EVN đang thực hiện chưa đảm bảo bắt kịp giá thành sản xuất do phải đảm bảo mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo cung ứng điện theo quan điểm của Nhà nước. Vì thế, trong 2 năm 2022 và 2023, dù giá điện có sự điều chỉnh nhưng báo cáo tài chính của EVN vẫn ghi nhận thua lỗ, báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2024 vừa phát hành cũng tiếp tục báo lỗ.

Do vậy, theo bà Đỗ Thị Loát, cơ chế chính sách liên quan đến trích lập Quỹ Đầu tư phát triển để tại doanh nghiệp từ lợi nhuận sau thuế hay chi lương, thưởng cũng như đánh giá, xếp loại doanh nghiệp theo quy định tại dự thảo Luật có thể mang đến bất cập cho EVN.

Chẳng hạn, về cơ chế tiền lương, dự thảo Luật xác định tiền lương, tiền thưởng được gắn với nhiệm vụ, điều kiện sản xuất kinh doanh, ngành nghề, tính chất hoạt động, năng suất lao động và hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp… Như vậy, các tiêu chí về lợi nhuận và năng suất tại EVN sẽ khó đáp ứng, nên bà Đỗ Thị Loát kiến nghị cơ quan thẩm quyền cho EVN chính sách lương đặc thù như hiện đang áp dụng tại VNPT, Vietnam Airlines...

Nhưng về vấn đề này, đại diện Bộ Tài chính đã cho biết, theo quy định tại dự thảo Luật, tiền lương, tiền thưởng của người do cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn cử, giới thiệu, thuê làm việc trực tiếp tại doanh nghiệp được chi trả từ nguồn lợi nhuận sau thuế, trường hợp lợi nhuận sau thuế không đủ thì được chi trả từ Quỹ Đầu tư phát triển tại doanh nghiệp tương ứng với phần vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp, nếu thiếu được bố trí từ dự toán chi ngân sách nhà nước của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn.

Về xếp loại đánh giá doanh nghiệp, theo Trưởng ban Kiểm soát EVN, hiện chưa có chỉ tiêu chi tiết, nên việc xếp loại doanh nghiệp đang theo 4 tiêu chí tài chính như doanh thu, hệ số thanh toán, tỷ suất lợi nhuận… nhưng với những doanh nghiệp ngành sản xuất đặc thù như EVN, Tập đoàn Dầu khí... thì vừa phải đảm bảo kinh doanh, vừa phải đáp ứng các nhiệm vụ kinh tế từ cơ quan quản lý thì cần bộ tiêu chí rõ ràng, vì chỉ một lỗi nhỏ cũng có thể khiến ảnh hưởng đến xếp loại của doanh nghiệp.

Ngoài ra, liên quan đến vấn đề phê duyệt dự án đầu tư, đại diện EVN Hà Nội cho hay, dự thảo Luật chưa nêu rõ tính chất của nhóm dự án, mới quy định về phân loại theo giá trị dự án để trình các cấp phê duyệt, nên nếu là dự án cấp bách thì việc phê duyệt sẽ rất chậm.

Đồng quan điểm, đại diện Tổng công ty Phát điện 2 (EVN GENCO 2) cũng cho rằng, đầu tư các dự án đang chi phối bởi Luật Đầu tư, Luật Xây dựng. EVN phân cấp cho người đại diện phê duyệt dự án đến 1.500 tỷ đồng, nhưng theo dự thảo Luật thì dự án đến 1.000 tỷ đồng phải xin chủ trương đầu tư của các cấp có thẩm quyền.

Tiếp thu ý kiến của các doanh nghiệp lĩnh vực điện lực, đại diện Bộ Tài chính và Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cho biết sẽ tiếp thu các ý kiến, bởi đây là những cơ sở quan trọng để các cơ quan hoàn thiện dự thảo Luật, đảm bảo mục tiêu, chất lượng, tiến độ trình Quốc hội tại Kỳ họp tới đây.