Thẳng thắn và tiếp thu góp ý dự thảo sửa đổi Thông tư 38

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan KCN Bắc Thăng Long. Ảnh: N.Linh.

Sửa quy định về nộp hồ sơ hải quan

Để xây dựng dự thảo thông tư, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Vũ Ngọc Anh thống nhất quan điểm chung là các nội dung trong thông tư phải tạo sự cân bằng vừa tạo thuận lợi cho DN, vừa tạo điều kiện cho cơ quan quản lý nhà nước, không vì một vài DN gian lận mà ảnh hưởng đến cả các DN chân chính.

Ông Âu Anh Tuấn (Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan-Tổng cục Hải quan) cũng nêu lên tinh thần xuyên suốt của thông tư này là cố gắng ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin đảm bảo những thủ tục liên quan đến DN được thực hiện qua hệ thống đơn giản, minh bạch, tránh phiền hà, nhũng nhiễu.

Trên tinh thần mong muốn tiếp thu những ý kiến đóng góp của cộng đồng DN vào dự thảo thông tư, các DN đã thẳng thắn đóng góp nhiều ý kiến cho ban soạn thảo. Chuyên gia Dự án GIG Phạm Thanh Bình còn cho rằng, “duy nhất ngành Hải quan cái gì cũng hỏi DN”. Đây cũng chính là mục tiêu của cơ quan Hải quan khi xây dựng dự thảo thông tư đảm bảo đơn giản, minh bạch, thuận lợi cho DN.

Chẳng hạn một trong các điểm nhận được nhiều ý kiến tham gia của DN đó là quy định nộp hồ sơ hải quan. Ban soạn thảo nêu lên thực tế, do hồ sơ hải quan được quy định rải rác ở một số Điều của Thông tư 38/2015/TT-BTC theo từng loại hình hoặc chế độ quản lý để phù hợp với các quy định của từng vấn đề riêng biệt (Điều 16, Điều 82 cho loại hình tạm nhập tái xuất, Điều 86 cho loại hình XNK tại chỗ…). Bên cạnh đó, Điều 16 Thông tư 38/2015/TT-BTC quy định khá đầy đủ về hồ sơ hải quan đối với hàng hóa XNK nhưng chưa có quy định cụ thể áp dụng cho việc khai báo trong thông quan hay sau thông quan cũng như việc lưu các chứng từ tại trụ sở DN. Những quy định hiện hành gây nên bất cập như: Không quy định rõ ràng số lượng chứng từ phải nộp xuất trình tại thời điểm thông quan, tại thời điểm kiểm tra sau thông quan và đặc biệt những chứng từ DN phải lưu tại trụ sở DN để chứng minh việc khai báo đã thực hiện. Do vậy, thời gian qua nhiều DN và cả công chức hải quan rất lúng túng trong việc xác định những chứng từ nào là chứng từ phải nộp khi thực hiện thủ tục hải quan, những chứng từ nào phải lưu tại DN và nếu đã nộp cho cơ quan Hải quan thì có phải lưu tại DN nữa hay không? Để giải quyết vấn đề này, Ban soạn thảo dự kiến liệt kê tất cả các chứng từ mà người khai hải quan cần phải có khi thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK, NK. Người khai hải quan có trách nhiệm lưu giữ tất cả các chứng từ nêu tại Điều 16 (Điều 16 dự thảo Thông tư) và xuất trình cho cơ quan Hải quan khi kiểm tra sau thông quan hoặc thanh tra chuyên ngành. Theo ông Âu Anh Tuấn, quy định này dễ dàng cho người khai hải quan và cả cơ quan Hải quan biết chính xác những chứng từ phải lưu giữ và những chứng từ được kiểm tra, nhằm đảm bảo tính minh bạch.

Quan điểm của ban soạn thảo nhận được ý kiến đồng thuận của DN, tuy nhiên, quy định này cũng có những bất cập gây khó khăn cho DN khi thực hiện. Chuyên gia Dự án GIG cho rằng, có quá nhiều giấy tờ trong bộ hồ sơ DN cần lưu trữ. Các chứng từ thanh toán DN đã lưu theo hồ sơ kế toán, khi kiểm tra sau thông quan thì đã có rồi nên cần giảm bớt các chứng từ lưu trữ để tránh trùng lặp. Đại diện Công ty Dệt và nhuộm Hưng Yên cũng nêu quan điểm về hồ sơ DN phải lưu trữ: DN có thể lưu giấy tờ theo dạng điện tử. Tuy nhiên chỉ lưu những giấy tờ chính còn tùy thuộc vào mục hàng, ngành hàng thì mới thêm chứng từ phải lưu. Nếu liệt kê tất cả các chứng từ cần nộp và lưu trữ thì sẽ quá nhiều với một số DN hoặc không đủ với các DN khác, tùy theo hợp đồng, loại hình kinh doanh. Chính vì vậy, chỉ cần nêu rõ hồ sơ hải quan gồm bản chính các giấy tờ như: Tờ khai, invoice, paking list.

Tiếp thu những ý kiến của DN, đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, sẽ tiếp tục hoàn thiện nội dung quy định về hồ sơ hải quan để yêu cầu xuất trình những giấy tờ mà DN có thể có. Tránh xảy ra tình trạng hiện nay có DN quên mất phải lưu hồ sơ hải quan để sau này khi kiểm tra, thanh tra gây khó cho Hải quan và cả DN.

Trách nhiệm của DN khi đưa hàng về bảo quản

Liên quan đến những điểm mới của quy định đưa hàng về bảo quản, ban soạn thảo cho biết, hiện tại việc đưa hàng về bảo quản được thực hiện trên cơ sở đề nghị của DN hoặc cơ quan quản lý chuyên ngành. Người khai hải quan tự chịu trách nhiệm bảo quản hàng hóa, không quy định cụ thể điều kiện cần đáp ứng về khu vực lưu giữ hàng hóa đưa về bảo quản. Trên thực tế có phát sinh một số trường hợp hàng hóa đang trong quá trình bảo quản đã được đưa vào tiêu thụ hoặc không còn trong khu vực bảo quản như đã đăng ký với cơ quan Hải quan. Hàng hóa chưa được xác nhận đủ điều kiện NK nếu đưa vào lưu thông có khả năng sẽ gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và an ninh quốc gia. Do vậy, cần thiết phải tăng cường quản lý hoạt động đưa hàng về bảo quản đảm bảo nguyên tắc vừa tạo thuận lợi, giảm chi phí cho DN nhưng vẫn đảm bảo quản lý hải quan và an ninh, an toàn xã hội.

Theo đại diện công ty Yusen logistics, với yêu cầu về kho bãi có camera giám sát thì DN lớn dễ dàng đáp ứng nhưng DN vừa, nhỏ, DN thương mại việc xin cấp mã địa điểm đưa hàng về bảo quản được Tổng cục Hải quan kiểm tra, xác nhận đủ điều kiện giám sát sẽ phát sinh thêm nhiều chi phí đầu tư. Nên thay thế bằng quy định niêm phong hải quan.

Tuy nhiên, theo ông Âu Anh Tuấn, nếu quy định niêm phong hải quan đối với hàng đưa về bảo quản thì: Khi hàng ra khỏi cảng cơ quan Hải quan thực hiện niêm phong, DN sẽ không dỡ được hàng vào kho, nếu để cả container thì tốn chi phí cho DN. Ông Âu Anh Tuấn cho biết, Ban soạn thảo sẽ xem lại các quy định để đảm bảo không phát sinh thủ tục cho DN.

Với những nội dung khác, Ban soạn thảo tiếp thu, hoàn chỉnh lại dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư 38/2015/TT-BTC để tiếp tục xin ý kiến cộng đồng DN và các cơ quan quản lý khác có liên quan. Ông Âu Anh Tuấn cho biết, dự kiến sẽ có những buổi hội thảo theo lĩnh vực như đối với hàng gia công, sản xuất XK để thảo luận cụ thể về cách thức quản lý.