Tập trung 3 động lực tăng trưởng

GS, TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng trường ĐH Kinh tế quốc dân:

GS, TS Hoàng Văn Cường.

Thời gian vừa qua, Chính phủ đã tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa hỗ trợ, như quyết định ngay việc giãn, hoãn các khoản đóng góp, tiền thuế… Chúng ta đang có dư địa khá tốt để thực hiện chính sách tài khóa. Ví dụ như có thể xem xét giải pháp về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với nhóm doanh nghiệp xuất khẩu đang gặp khó khăn, các giải pháp hỗ trợ xã hội hay giãn hoãn nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho những doanh nghiệp có khả năng vì khó khăn quá mà phải sa thải lao động...

Về lãi suất, Ngân hàng Nhà nước đã 4 lần giảm lãi suất điều hành, tuy nhiên các ngân hàng cần tăng khả năng tiếp cận vốn cho doanh nghiệp. Đáng chú ý, việc tăng lương cơ sở mới kể từ tháng 7/2023 sẽ là nhân tố để kích thích nhu cầu tiêu dùng do tăng thu nhập, nâng cao mức độ thụ hưởng của người lao động. Đồng thời, lạm phát được kiểm soát hiệu quả cũng là yếu tố hỗ trợ tăng trưởng.

Ông Paulo Medas, chuyên gia Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF):

Ông Paulo Medas.

Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam được dự báo sẽ phục hồi vào nửa cuối năm 2023, đạt khoảng 4,7% cho cả năm nhờ xuất khẩu phục hồi và các chính sách trong nước nới lỏng. Lạm phát dự kiến sẽ được kiểm soát dưới mức mục tiêu 4,5% của Ngân hàng Nhà nước. Trong trung hạn, Việt Nam có thể quay trở lại đạt được tốc độ tăng trưởng cao khi các cải cách cơ cấu được thực thi.

Dù vậy, trong ngắn hạn, rủi ro đối với tăng trưởng vẫn lớn. Tăng trưởng có thể không được như kỳ vọng nếu cầu bên ngoài vẫn tiếp tục yếu hoặc đầu tư vẫn kém. Các vấn đề đang diễn ra trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp và bất động sản ngày càng sâu sắc, cùng với nợ xấu gia tăng có thể gây tổn hại đến khả năng hỗ trợ tăng trưởng của các ngân hàng. Các biện pháp mà Ngân hàng Nhà nước và Chính phủ đã triển khai giúp giảm nhẹ tác động của những “cơn gió ngược”, song nỗ lực hơn nữa để bảo đảm sự ổn định tài chính và kinh tế vĩ mô cũng như đẩy nhanh các cải cách sẽ có thể bảo đảm rằng nền kinh tế vẫn đang dựa trên một nền tảng vững chãi. Sự phối hợp các chính sách cần được điều chỉnh cân bằng lại với trọng tâm lớn hơn vào hỗ trợ tài khóa cho nền kinh tế và bảo vệ các nhóm dễ bị tổn thương nhất.

Xuân Thảo (ghi)

Trong bối cảnh kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn, Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV dự báo tăng trưởng GDP khó có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5% cả năm 2023 như Quốc hội, Chính phủ đã đề ra (để đạt được mục tiêu này, tăng trưởng quý 3 và quý 4 phải đạt lần lượt khoảng 9,5% và 8,5%). Theo tính toán của Viện Đào tạo và Nghiên cứu BIDV, dự báo tăng trưởng GDP cả năm 2023 (kịch bản cơ sở) ở mức khoảng 5-5,5% (thấp hơn so với dự báo 5,5-6% hồi tháng 3), trong đó tăng trưởng quý 3 có thể đạt 7-7,2% và quý 4 đạt 6,8-7%.

Về lạm phát, với các yếu tố hỗ trợ đang chiếm ưu thế (các mặt hàng do Nhà nước quản lý tiếp tục được điều tiết hợp lý, lãi suất giảm, tỷ giá ổn định…), chỉ số CPI 6 tháng cuối năm dự báo sẽ thấp hơn nửa đầu năm. Tuy nhiên, các yếu tố áp lực lạm phát vẫn còn (giá dầu và giá hàng hóa thế giới dù hạ nhiệt song còn cao; giá nguyên vật liệu trong nước có độ trễ so với đà giảm giá thế giới; lộ trình tăng giá của các mặt hàng do Nhà nước quản lý như giá điện, lương tối thiểu vùng, dịch vụ y tế, giáo dục… đã và đang tăng; cung tiền và vòng quay tiền cải thiện cùng với đà hồi phục sức cầu vào thời vụ cuối năm). Dự báo lạm phát cả năm nhiều khả năng sẽ tăng 3,8-4,2%, thấp hơn so với mục tiêu 4,5%. Điều này cũng góp phần củng cố dư địa cho các chính sách tài khóa và tiền tệ đang triển khai.

Mục tiêu kiểm soát lạm phát trong năm 2023 dưới 4,5% hoàn toàn khả thi

PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh.

Theo PGS.TS. Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính, tổng cầu yếu, cung tiền tăng chậm, lãi suất cao không chỉ khiến lạm phát giảm mạnh trong 6 tháng đầu năm 2023, mà còn tiếp tục có tác động kiềm chế tốc độ tăng CPI trong 6 tháng cuối năm. Mục tiêu kiểm soát lạm phát trong năm 2023 dưới 4,5% hoàn toàn khả thi.

Cùng với kết quả kiểm soát lạm phát, chỉ số CPI trong 6 tháng đầu năm cùng những khó khăn từ kinh tế thế giới, ông dự báo như thế nào về lạm phát trong những tháng tiếp theo?

Có thể khẳng định mục tiêu kiểm soát lạm phát trong năm 2023 dưới 4,5% là hoàn toàn khả thi. Dự báo sẽ có 2 kịch bản cho việc kiểm soát lạm phát năm 2023. Theo đó, ở kịch bản 1, nếu giá dầu và nguồn cung nguyên vật liệu tăng cao, lạm phát của các nền kinh tế lớn vẫn ở mức cao, kinh tế thế giới phục hồi chậm, các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng được cơ hội từ các Hiệp định FTA, kinh tế Việt Nam có thể tăng trưởng ở mức 6,3% - 7% thì khả năng lạm phát cả năm sẽ trong khoảng 3,3% - 3,5%.

Ở kịch bản 2, nếu giá dầu thô, nguyên vật liệu dao động ở mức như hiện nay, cơ hội chống lạm phát của các quốc gia tốt hơn, kinh tế thế giới phục hồi tốt hơn dự báo từ đầu năm, các gói hỗ trợ hồi phục và tăng trưởng kinh tế phát huy tốt tác dụng, doanh nghiệp Việt Nam tận dụng tốt các cơ hội, nắm bắt và thích ứng với các Hiệp định FTA đã ký kết và những thay đổi lớn trong nền kinh tế thế giới, tiếp tục đẩy mạnh xuất nhập khẩu, khu vực du lịch, dịch vụ tăng trưởng mạnh mẽ, giải ngân đầu tư công đạt mức cao, tăng trưởng GDP năm 2023 có thể đạt mức 6,7% - 7,3% thì khả năng lạm phát cả năm có thể sẽ ở mức là 3,5% - 3,8%.

Để đạt được mục tiêu đã đề ra, theo ông, đâu sẽ là những thách thức mà kinh tế Việt Nam sẽ phải đối mặt và cần triển khai những giải pháp cụ thể nào?

Dù áp lực lạm phát tại Việt Nam không quá lớn trong 6 tháng còn lại của năm 2023, song không nên chủ quan. Bởi trong bối cảnh kinh tế thế giới đang từng bước phục hồi vẫn có những diễn biến phức tạp, vẫn có nhiều nhân tố ảnh hưởng tới lạm phát của Việt Nam trong những tháng cuối năm như lạm phát toàn cầu vẫn còn ở mức tương đối cao; hoạt động du lịch, dịch vụ và hoạt động xuất nhập khẩu tăng trưởng trở lại sẽ đẩy cầu tiêu dùng tăng,... Vì vậy, để có thể giữ lạm phát ở mức dưới 4,5% và tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân khoảng 4,5% như chỉ tiêu của Quốc hội đã đề ra từ đầu năm và ổn định thị trường tài chính tiền tệ, tiếp tục hạ thấp tỷ lệ lạm phát, cần tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn, tạo nền tảng cho phục hồi và phát triển bền vững của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, tăng trưởng GDP quý 2/2023 chỉ tăng 4,14% so với cùng kỳ năm trước, là tốc độ tăng thấp trong nhiều năm. Vì vậy, rất cần thúc đẩy mức tăng trưởng hoạt động xuất nhập khẩu, đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế, bởi tăng trưởng kinh tế sẽ là nhân tố hỗ trợ đắc lực cho việc giữ ổn định nền kinh tế, giúp ổn định tâm lý, tránh tình trạng “lạm phát do tâm lý”.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục theo dõi sát tình hình biến động của nền kinh tế thế giới và thị trường tài chính – tiền tệ, chủ động, thực hiện điều hành linh hoạt lãi suất, công cụ thị trường mở, tích cực quản lý và điều chỉnh tỷ giá hối đoái linh hoạt, phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế, từng bước ổn định và nâng cao giá trị đồng Việt Nam, góp phần kìm giữ lạm phát cơ bản để làm cơ sở cho việc kìm giữ chỉ số CPI bình quân.

Đặc biệt, Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương và Cục quản lý giá, Bộ Tài chính cần tăng cường kiểm tra, giám sát hoạt động giá cả, thị trường, tránh tình trạng “té nước theo mưa” của một số chủ thể, nhất là với các hàng hóa, dịch vụ thiết yếu, hàng hóa, thiết bị, vật tư y tế phòng chống dịch bệnh, đảm bảo ổn định mặt bằng giá cả. Đặc biệt là thời điểm sau ngày 1/7/2023 khi việc tăng lương cơ sở được thực hiện hay giá dịch vụ giáo dục tăng theo lộ trình cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập, có thể làm tăng các chi phí dịch vụ công cũng góp phần làm tăng sức ép lạm phát.

Ngoài ra, Chính phủ, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước cần có sự theo dõi chặt chẽ về sự biến động trên cả thị trường bất động sản, thị trường chứng khoán và thị trường trái phiếu doanh nghiệp, có các biện pháp xử lý kịp thời nhằm tránh các tình huống đột xuất có thể ảnh hưởng xấu đến thị trường tài chính tiền tệ và lạm phát.

Để gỡ nút thắt về tín dụng, giải toả ách tắc trên thị trường vốn, các điều kiện cho vay cần linh hoạt hơn, đặc biệt là yêu cầu về tài sản thế chấp. Ngoài bất động sản, ngân hàng có thể chấp nhận thế chấp bằng nguyên vật liệu, hoặc các hợp đồng kinh tế để tạo điều kiện cho doanh nghiệp. Mặt khác, các ngân hàng, tổ chức tín dụng cũng rà soát lại toàn bộ thủ tục, điều kiện tín dụng, tăng khả năng tiếp cận vốn vay của doanh nghiệp. Trong đó, có thể phối hợp với các bộ, ngành để triển khai các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, Quỹ Bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tại địa phương.

Xin cảm ơn ông!

Xuân Thảo (thực hiện)