Sử dụng chó nghiệp vụ -hiệu quả chưa tương xứng

CBCC Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài (Cục Hải quan Hà Nội) sử dụng chó nghiệp vụ kiểm tra, giám sát hàng hóa. Ảnh: Ngọc Linh.

Theo ông Lê Đức Bình, Đội trưởng Đội Quản lý, huấn luyện và sử dụng CNV (Đội 8, Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan), đến hết tháng 3/2017, toàn ngành Hải quan có 107 CNV được bố trí tại 21 cục hải quan tỉnh, thành phố, với 38 chi cục hải quan (gồm: 3 cảng biển, 2 sân bay, 33 cửa khẩu đường bộ). Do chưa có sơ sở huấn luyện riêng, hiện Tổng cục Hải quan phối hợp với Bộ Công an (Cục K204), Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng (Trường Trung cấp T24) tổ chức 14 khóa đào tạo huấn luyện viên và CNV. Tổng cục Hải quan cũng đã quy định rõ nội dung, phương pháp, thời gian huấn luyện tại chỗ giúp duy trì phản xạ và nâng cao năng lực cho CNV. Định kỳ hàng tháng, hàng quý, Cục Điều tra chống buôn lậu cử cán bộ hướng dẫn các đơn vị hải quan địa phương huấn luyện tại chỗ để phù hợp với thực tế tại cửa khẩu và môi trường tác nghiệp.

Trên thực tế, quá trình sử dụng CNV có tác dụng răn đe, phòng ngừa, góp phần giữ vững an ninh trong địa bàn kiểm soát hải quan và ngăn ngừa tội phạm ma túy. Lực lượng CNV tại các Cục Hải quan: Cao Bằng, Tây Ninh, Lạng Sơn, Hà Tĩnh, TP. Hồ Chí Minh đã được trưng dụng tham gia bắt giữ ma túy.

Điển hình là vụ việc do Chi cục Hải quan Khu Kinh tế cửa khẩu Cầu Treo (Cục Hải quan Hà Tĩnh) phối hợp với Công an Hương Sơn, Trạm Kiểm soát Biên phòng Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo sử dụng CNV bắt giữ đối tượng Đỗ Hoàng Đạt, sinh năm 1990 (trú tại thôn Hà Chua, xã Sơn Tây, huyện Hương Sơn) có hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy

Tiếp đó, Đội Kiểm soát phòng, chống ma túy (Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh) đã sử dụng CNV để chủ trì kiểm tra trọng điểm một nữ hành khách, quốc tịch Colombia, sinh ngày 20/10/1995, nhập cảnh từ Dubai tại Tân Sơn Nhất, phát hiện 1,61 kg cocaine được gói giấy bạc, cất giấu giữa 2 lớp vải phần đáy túi xách màu đen kiện hành lý ký gửi.

Theo khảo sát của phóng viên Báo Hải quan, ở một số cửa khẩu quốc tế đường bộ có lưu lượng hành khách XNC lớn như Móng Cái (Quảng Ninh), Lao Bảo (Quảng Trị), mặc dù CNV chưa phát hiện vụ việc cụ thể nhưng được các chi cục hải quan cũng thường xuyên triển khai huấn luyện và sử dụng trong việc kiểm tra, giám sát tại khu vực cửa khẩu. Trong đó, CNV tham gia kiểm soát phương tiện hành lý của hành khách và phương tiện XNC để có biện pháp can thiệp nhằm kịp thời phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật.

Trao đổi với phóng viên Báo Hải quan, lãnh đạo Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái cho biết, hiện mỗi ngày trên địa bàn có khoảng 3.000 lượt hành khách XNC, đột biến có thời điểm lên đến 10.000 lượt hành khách/ngày. Để đáp ứng yêu cầu quản lý của mình, đơn vị xây dựng kế hoạch huấn luyện, sử dụng CNV, trong đó sử dụng CNV kiểm tra trọng tâm, trọng điểm hàng hóa XNK, hành khách và phương tiện XNC.

CBCC Hải quan Tân Thanh (Lạng Sơn) sử dụng chó nghiệp vụ kiểm tra phương tiện nhập cảnh. Ảnh: Hồng Nụ.

Ông Lê Đức Bình cho biết thêm, về cơ bản CNV đã trang bị phù hợp với địa bàn, số lượng và cơ cấu đáp ứng được yêu cầu sử dụng, phòng ngừa, kiểm soát ma túy tại các cửa khẩu. Tuy nhiên nhìn chung kết quả huấn luyện, quản lý sử dụng CNV còn chưa tương xứng với đầu tư, yêu cầu ngăn chặn, phát hiện tội phạm ma túy.

Sở dĩ có tình trạng trên là do 100% CNV của các cơ sở đào tạo được chọn mua từ các hộ dân nuôi, bị lai tạp, chăm sóc, phòng ngừa bệnh không đảm bảo nên có ít chó giống chất lượng tốt dẫn đến hạn chế năng lực phát hiện ma túy. Mặt khác, các đơn vị đào tạo thuộc Bộ Công an, Bộ đội Biên phòng chủ yếu huấn luyện CNV để phục vụ chiến đấu, bảo vệ, tuần tra chưa sát với thực tế hoạt động của cơ quan Hải quan. Bên cạnh đó, hiện chưa có mẫu tập là các loại ma túy thu giữ từ các vụ án để huấn luyện. Việc huấn luyện CNV chỉ dùng khăn ủ hơi ma túy gián tiếp để tập luyện trong khi thực tế xuất hiện nhiểu loại ma túy mới. Thêm vào đó là việc bố trí CNV chưa phù hợp với đặc thù công việc tại địa bàn làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng...

Để nâng cao hiệu quả huấn luyện, sử dụng CNV, trong thời gian tới, Tổng cục Hải quan phân công rõ nhiệm vụ, nâng cao trách nhiệm của lãnh đạo các đơn vị, huấn luyện viên; bố trí sử dụng huấn luện viên, CNV một cách hợp lý; tăng cường năng lực quản lý và huấn luyện CNV; tiếp tục hợp tác trong và ngoài nước về huấn luyện, sử dụng CNV. Theo đó, Cục Điều tra chống buôn lậu chịu trách nhiệm về chất lượng, nguồn giống; tổ chức tập huấn; chủ trì, kiểm tra, hướng dẫn chuyên môn về nuôi dưỡng, chăm sóc, huấn luyện và sử dụng CNV…