SCCP APEC 2017: Khẳng định tầm nhìn và vị thế mới của Hải quan Việt Nam

Hải quan Việt Nam đã tổ chức thành công và làm tốt vai trò chủ nhà của năm APEC 2017.
Trong ảnh: Quang cảnh SCCP lần thứ nhất tại Nha Trang (từ 21/2 đến 23/2). Ảnh: Hoàng Anh.

Vị thế của nước chủ nhà

Tới nay, APEC có 21 thành viên, chiếm khoảng 52% diện tích lãnh thổ, 59% dân số, 70% nguồn tài nguyên thiên nhiên trên thế giới và đóng góp khoảng 57% GDP toàn cầu và hơn 50% thương mại thế giới. Do vậy, trở thành chủ nhà của năm APEC 2017 là một cơ hội lớn, nhưng đồng thời là thách thức không hề nhỏ đối với Việt Nam nói chung và đối với Hải quan Việt Nam nói riêng.

Với kinh nghiệm chủ nhà APEC cách đây hơn 10 năm (2006), Hải quan Việt Nam đã tổ chức thành công và làm tốt vai trò chủ nhà của năm APEC 2017. Cụ thể, Hải quan Việt Nam đã chứng minh vai trò tích cực của mình tại nhiều nhóm công tác của APEC, tham gia nhiều chương trình hoạt động của APEC và là thành viên của một số Nhóm bạn của Chủ tịch. Đồng thời, Hải quan Việt Nam đã chủ động đề xuất nhiều sáng kiến hợp tác, trong đó gồm nhiều đề xuất tổ chức hội thảo, khóa đào tạo nhằm chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao năng lực cho các nền kinh tế thành viên APEC.

Có thể nói, sau 10 năm tham gia, APEC đã mang lại nhiều tác động tích cực đối với tăng trưởng, phát triển của Việt Nam trên nhiều phương diện, trong đó có thể kể đến việc góp phần nâng cao nội lực của đất nước. Thực hiện các cam kết hợp tác trong APEC, góp phần thúc đẩy trao đổi thương mại và đầu tư của Việt Nam với các nền kinh tế trong khu vực. Ngoài ra, các dự án hợp tác của Quỹ APEC, tuy không lớn nhưng cũng góp phần nâng cao năng lực của Việt Nam trong nhiều lĩnh vực, nhất là nâng cao kiến thức và kinh nghiệm hội nhập cho đội ngũ cán bộ làm công tác hội nhập.

Bế mạc SCCP lần thứ nhất tại Nha Trang (từ 21/2 đến 23/2), các nền kinh tế thành viên đã cùng nhau thống nhất 16 vấn đề trong chương trình nghị sự của SCCP, dưới sự chủ trì của Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Vũ Ngọc Anh. Trong nội dung của 16 vấn đề đó, các vấn đề chính đều hướng tới đạt các Mục tiêu Bogor về tạo thuận lợi thương mại và xây dựng các trụ cột trong chương trình nghị sự APEC 2020; tiếp tục thúc đẩy triển khai các cam kết FTA trong khu vực châu Á- Thái Bình Dương; thúc đẩy kết nối APEC và kết nối chuỗi cung ứng; tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, vừa và nhỏ; đẩy mạnh các ngành công nghiệp phụ trợ cũng như thúc đẩy các chuỗi giá trị toàn cầu, khu vực và thúc đẩy tự do hóa dịch vụ thương mại.

Trên cơ sở chủ đề và định hướng ưu tiên của APEC và Ủy ban Thương mại và Đầu tư (CTI) trong năm 2017, SCCP lần thứ nhất đã tập trung vào 7 nội dung chính như sau: Triển khai thực hiện Hiệp định tạo thuận lợi thương mại trong khuôn khổ WTO; triển khai kết nối Cơ chế một cửa; phát triển chương trình DN ưu tiên; ứng dụng công nghệ thông tin và quản lý rủi ro trong quản lý hải quan; quản lý thực thi quyền sở hữu trí tuệ qua biên giới; thúc đẩy thương mại điện tử qua biên giới và tăng cường khung kết nối chuỗi cung ứng.

Tiếp nối những thành tựu đã đạt được từ SCCP 1 tại Nha Trang, SCCP 2 tại TP. Hồ Chí Minh (từ 19/8 đến 21/8), các nền kinh tế thành viên đã tiếp tục trao đổi và xây dựng kế hoạch thực hiện đối với các nội dung chính nêu trên của SCCP. Trong đó, nhấn mạnh nội dung khung kết nối chuỗi cung ứng. SCCP thống nhất cao trong cuộc họp sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động liên quan trong phạm vi trách nhiệm của SCCP để hỗ trợ SOM và CTI trong triển khai Khuôn khổ kết nối chuỗi cung ứng giai đoạn II (SCFAP II).

Các thành viên nhất trí việc tiếp tục hoàn thiện Cơ chế một cửa quốc gia và sẽ nỗ lực trong việc xem xét khả năng kết nối cơ chế này giữa các nền kinh tế thành viên APEC; phát triển Chương trình doanh nghiệp ưu tiên (AEO). Theo đó, SCCP nhấn mạnh việc tiếp tục hoàn thiện chương trình doanh nghiệp ưu tiên tại các nền kinh tế thành viên, nỗ lực hợp tác và ký kết các Thỏa thuận công nhận lẫn nhau để thúc đẩy tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu.

Nhận định về nội dung trong các phiên họp của SCCP APEC 2017 tại Việt Nam, đại diện Tổ chức Hải quan thế giới (WCO), ông Toshihiko Osawa cho biết: “Tôi đến Việt Nam với vai trò là quan sát viên của WCO. Trong thời gian diễn ra hội nghị, tôi đã lắng nghe và chú ý tới nhiều bài phát biểu đến từ các nền kinh tế thành viên APEC. Và nếu bạn hỏi tôi rằng, tôi chờ đợi gì ở Cuộc họp SCCP tại Việt Nam lần này thì đó chỉ có thể là mục tiêu hợp tác và phát triển. Tôi nghĩ rằng Việt Nam hiện đang làm tốt mục tiêu đó”.

“Đòn bẩy” cho hợp tác trong tương lai

Có thể nói, năm APEC 2017 là một trọng tâm đối ngoại của Việt Nam và là đóng góp quan trọng nhất của nước ta đối với hợp tác APEC trong giai đoạn hội nhập quốc tế sâu rộng. Cùng với việc đảm nhận vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 và ứng cử vào Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020 - 2021 cũng như các nỗ lực hoàn tất các cam kết gia nhập WTO vào năm 2018, với chủ đề của APEC 2017 là “Tạo thêm động lực mới, cùng vun đắp tương lai” (“Creating New Dynamism, Fostering A Shared Future”), APEC 2017 được các nền kinh tế thành viên đánh giá cao khi tập trung vào các ưu tiên gồm: Đẩy mạnh tăng trưởng bền vững, sáng tạo và bao trùm; tăng cường liên kết kinh tế và hội nhập khu vực sâu rộng; tạo thuận lợi cho danh nghiệp siêu nhỏ, vừa và nhỏ thông qua việc hỗ trợ để tăng cường tính cạnh tranh, sáng tạo và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu và tăng cường an ninh lương thực và nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Trong phiên họp SCCP năm nay, cơ quan Hải quan các thành viên APEC đã và đang tích cực triển khai hiệu quả các chương trình cải cách, hiện đại hoá; thúc đẩy mạnh mẽ các hoạt động hợp tác trao đổi thông tin, quản lý rủi ro, chia sẻ kinh nghiệm quản lý hải quan và hỗ trợ xây dựng năng lực trong các lĩnh vực nghiệp vụ.

Với vai trò là chủ nhà, Hải quan Việt Nam đã định hướng mục tiêu và đóng góp nhiều bài tham luận, cũng như những giải pháp thiết như: Sáng kiến liên quan đến hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, phát triển nguồn nhân lực, cơ cấu, cải cách thủ tục hành chính công.

Không chỉ đóng góp vai trò lớn trong việc định hướng mục tiêu của SCCP, vị thế chủ nhà của Hải quan Việt Nam cũng được đại diện các nước thành viên đánh giá rất cao trong công tác chuẩn bị cho sự kiện. Với tư cách là chủ tọa mới của kì họp SCCP APEC 2018, ông James Kombuk Bire, đại diện Hải quan Papua New Guinea khẳng định: “Chúng tôi đã học được rất nhiều từ Việt Nam khi đăng cai tổ chức APEC 2017 nói chung và SCCP nói riêng. Đây sẽ là những kinh nghiệm và bài học quý giá để chúng tôi có thể hoàn thành tốt công tác tổ chức APEC 2018".

Sự ủng hộ và tham gia tích cực của các nền kinh tế thành viên APEC, các tổ chức khu vực và quốc tế đối với các nỗ lực của APEC 2017 sẽ là một “đòn bẩy” giúp Việt Nam nói chung và Hải quan Việt Nam nói riêng phát huy vai trò và vị thế mới của mình trên diễn đàn kinh tế quốc tế này. Có một thực tế phải thừa nhận rằng, không phải ngẫu nhiên mà Việt Nam trở thành nước chủ nhà APEC đầu tiên được mời tham dự các cuộc họp của Nhóm G-20 trong năm nay. Điều đó thể hiện sự tin cậy, đánh giá cao của bạn bè quốc tế đối với những sáng kiến, ý tưởng hợp tác vượt lên trên tầm khu vực mà Việt Nam đã đề xuất cho APEC.

Hơn thế nữa, với quy mô và tầm quan trọng của mình, APEC sẽ khuyến khích và thúc đẩy các doanh nghiệp uy tín hàng đầu thế giới sang làm ăn, kinh doanh và đầu tư vào Việt Nam, tạo ra các cơ hội “vàng” cho doanh nghiệp Việt Nam khai thác và phát triển.