Quỹ phát triển KHCN chưa hiệu quả, ứng dụng công nghệ cao còn nhiều rào cản

	Sản xuất thực phẩm chế biến gia tăng giá trị nhờ ứng dụng công nghệ mới
	Doanh nghiệp châu Âu kết nối đầu tư nông nghiệp công nghệ cao tại Tây Ninh
	Tìm công nghệ phù hợp cho doanh nghiệp chuyển đổi số hiệu quả

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ điều hành phiên chất vấn. Ảnh: Quochoi.vn

Tạo điều kiện cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Tại phiên chất vấn, đại biểu Lê Thanh Vân (đoàn Cà Mau) đề nghị Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết về số lượng đề tài nghiên cứu KHCN sử dụng ngân sách nhà nước được đưa vào ứng dụng đem lại hiệu quả.

Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ KHCN cho hay, trong những năm qua, Đảng, Nhà nước, Quốc hội rất quan tâm đến hoạt động KHCN, đổi mới, sáng tạo, nên đã cân đối bố trí vốn cho ngành. Nhưng hoạt động khoa học, công nghệ có nhiều tính đặc thù, nên việc tính toán cụ thể bao nhiêu đề tài được đưa vào ứng dụng là điều rất khó xác định. Điều quan trọng là cần xác định được kết quả đó trước hết phục vụ cho phát triển kinh tế xã hội, đồng thời nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học của bản thân các nhà khoa học, đội ngũ nghiên cứu, đóng góp vào uy tín của các viện nghiên cứu, các trường đại học.

Về vấn đề liên quan đến trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, Bộ trưởng cho biết, Bộ KHCN đã xây dựng, hoàn thiện đề án thành lập Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới, sáng tạo quốc gia tại 3 thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, TPHCM, dự kiến trong tháng 6 hoặc đầu tháng 7 sẽ ban hành các quyết định thành lập 3 trung tâm này.

Theo Bộ trưởng, các trung tâm này được lập với mục tiêu khai thác nguồn lực địa phương dành cho đổi mới sáng tạo, hướng tới áp dụng các mô hình thử nghiệm chính sách trong các lĩnh vực mới chưa có quy định nhằm khuyến khích đổi mới, sáng tạo, làm cơ sở để đúc kết kinh nghiệm, nhân rộng hoặc điều chỉnh kịp thời các chính sách, mô hình triển khai trên phạm vi quốc gia.

Bình luận thêm về vấn đề này khi điều hành phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, việc khuyến khích các tập đoàn, các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư các trung tâm nghiên cứu cũng như các trung tâm đổi mới sáng tạo tại Việt Nam, bước đầu đã có kết quả tốt.

Chủ tịch Quốc hội nêu ví dụ Tập đoàn Samsung đầu tư trung tâm nghiên cứu và phát triển rất lớn tại Hà Nội, là nơi đủ công suất cho 3.000 nhà khoa học trong và ngoài nước nghiên cứu các lĩnh vực liên quan đến công nghệ thông tin. Trên cơ sở đó, có điều kiện triển khai tiếp các trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo cấp vùng, như tại Đà Nẵng, TPHCM và các vùng khác.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt trả lời chất vấn. Ảnh: Quochoi.vn

Cơ cấu chi Quỹ phát triển KHCN chưa hợp lý

Khi đặt câu hỏi chất vấn đề về những nguyên nhân thị trường KHCN chưa phát triển, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (đoàn Ninh Bình) nêu thực trạng, phần lớn doanh nghiệp công nghệ ở Việt Nam chưa quan tâm đến ứng dụng, chuyển giao công nghệ từ nước ngoài và khả năng hấp thụ còn hạn chế, đây là rào cản lớn để nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho hay, hời gian qua, nhiều công nghệ mới tiên tiến đã được ứng dụng, mang lại hiệu quả trong các ngành y tế, viễn thông, giao thông, cũng như tại một số ngành có sức cạnh tranh quốc tế, giúp tham gia sâu vào chuỗi giá trị sản xuất, tạo ra các sản phẩm có lợi thế cạnh tranh. Tuy nhiên, nguồn lực từ ngân sách, doanh nghiệp đầu tư cho hoạt động này còn khiêm tốn, cơ sở hạ tầng hạn chế.

Bộ trưởng Bộ KHCN cũng chia sẻ, việc ứng dụng công nghệ cao còn nhiều rào cản do cần nhiều nguồn vốn, cần được quan tâm hơn. Bởi đây là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng nay còn thiếu công cụ phòng ngừa như bảo hiểm nông nghiệp và quỹ đầu tư mạo hiểm. Do đo, thời gian tới, Bộ KHCN đề nghị tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, các địa phương cần có trách nhiệm bảo đảm phát triển đúng mục tiêu hỗ trợ KHCN; đồng thời Bộ sẵn sàng triển khai nhiệm vụ chương trình cấp quốc gia phát triển công nghệ cao.

Liên quan đến Quỹ phát triển KHCN, đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội) nêu rõ, cho ý kiến cho rằng, việc quản lý, sử dụng Quỹ phát triển KHCN còn nhiều tồn tại, hạn chế. Cho đến nay, gần 10 năm thành lập Quỹ nhưng tình trạng thiếu tiền thừa quỹ, tồn quỹ đến hàng chục nghìn tỷ đồng. Trong khi nguồn lực dành cho KHCN còn nhiều khó khăn, doanh nghiệp không mặn mà với việc trích lập và sử dụng Quỹ. Cơ cấu chi của Quỹ còn bất hợp lý khi nội dung chi chủ yếu dành cho tổ chức chương trình, đề tài, dự án chiếm tới 84,4%; trong khi các khoản chi cho hỗ trợ phát triển KHCN tại doanh nghiệp chỉ chiếm 14,5%, dù đây mới là nội dung chi thiết thực.

Giải thích về vấn đề này, theo Bộ trưởng Bộ KHCN, doanh nghiệp phải trích kinh phí cho Quỹ phát triển KHCN. Trong giai đoạn 2015-2021 đã có 1.281 doanh nghiệp trích quỹ, chiếm 0,14% trên tổng số doanh nghiệp cả nước, giải ngân chỉ đạt 60%. Việc trích quỹ thực hiện chủ yếu ở các doanh nghiệp lớn, trong khi đó phương thức để trích lập và sử dụng quỹ còn khó khăn nên việc trích lập quỹ không được nhiều doanh nghiệp thực hiện. Mặc dù Bộ Tài chính và Bộ KHCN đã ban hành thông tư hướng dẫn, sửa đổi nhưng đến nay chưa thút hút thêm các doanh nghiệp tiến hành trích lập quỹ.

Do đó, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt kiến nghị Quốc hội có chính sách hiệu quả hơn, trong đó cho phép doanh nghiệp sử dụng quỹ để mua sắm trang thiết bị, máy móc để phục vụ sản xuất kinh doanh, có như vậy, việc miễn giảm thuế mới thu hút được các doanh nghiệp.