"Chất lượng, số lượng nguồn nhân lực đều đang có vấn đề"

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Thịnh Phạm.

Phó Thủ tướng mở đầu bằng việc giải thích với Hội nghị rằng mình đã không nói theo bài phát biểu đã được chuẩn bị sẵn của Bộ GD-ĐT mà phát biểu bằng cảm tưởng, bằng cảm xúc, suy nghĩ thật của mình ngay tại Hội trường với tư cách là một học trò đã có thời gian dài cắp sách tới trường.

Theo Phó Thủ tướng, giáo dục liên quan đến tất cả mọi người. Một đổi mới, thay đổi không phù hợp liên quan đến cả một đời người, cộng lại liên quan đến tương lai của cả một dân tộc. Nên những đổi mới căn bản và toàn diện GD-ĐT cần làm hết sức trí tuệ, bình tĩnh.

“Đất nước hội nhập, phát triển, giữ vững được sự ổn định về mọi mặt trong cục diện thế giới là một thành công lớn của Việt Nam. Tự hào vì trong các diễn đàn quốc tế, vị thế của Việt Nam vươn lên, không đơn thuần vì một bài phát biểu hay, một hành động ngoại giao đúng chỗ, mà là năng lực, sức mạnh thật sự của Việt Nam”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói.

Thừa nhận những thành công của giáo dục Việt Nam trong những năm qua nhưng Phó Thủ tướng cũng nêu lên nhiều hạn chế tồn tại. “Nhìn lại bản thân, ta vẫn còn thua kém một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt trong giáo dục. Bởi vậy, không cách nào khác, giáo dục đào tạo cần quyết liệt, đi trước một bước. Trong đó, giáo dục ĐH mang lại nhiều kỳ vọng nhất”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo Phó Thủ tướng, với giáo dục đại học, chúng ta phải đưa ra được một quy chuẩn nhất định theo hướng quốc tế, đây là trách nhiệm của Bộ và các hiệp hội. Toàn ngành Giáo dục phải hướng tới mục tiêu đó với một tinh thần quyết liệt nhanh nhất có thể, vì lợi ích liên quan đến các vấn đề lớn của đất nước.

“Chậm nhưng không có nghĩa là chắc chắn, khẩn trương không có nghĩa là ẩu. Nếu chúng ta xách một xô nước đi từng bước đã khó, nhưng xách một xô nước mà phải chạy nhanh để đuổi kịp người khác thì khó hơn. Tuy nhiên khó nhưng tôi mong ngành Giáo dục phải cố thực hiện bằng được. Để làm được điều đó, cái khó nhất là nhìn nhận đúng vào thực tế của bản thân, xem mình đang ở mức nào, mạnh điểm nào, yếu khâu nào”- Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Bàn về thực trạng giáo dục ĐH Việt Nam, Phó Thủ tướng thừa nhận một thực tế là sự pha tạp nửa tây nửa ta trong các đặt tên các trường ĐH, CĐ. Phó thủ tướng đặt câu hỏi: “Thử hỏi hiện nay trong đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục, bao nhiêu đồng chí có công trình nghiên cứu trên tạp chí khoa học quốc tế nổi tiếng thế giới, bao nhiêu đồng chí hoàn toàn nói chuyện bằng ngoại ngữ ở các nước?".

Phó Thủ tướng nói: Những trường của chúng ta phần lớn chỉ được chấp nhận ở những hạng rất thấp. Do vậy bản thân ngành Gục cũng như các trường ĐH, CĐ phải rất nghiêm khắc tự nhìn lại vấn đề này.

Từ suy nghĩ đó, Phó Thủ tướng yêu cầu ngành Giáo dục phải làm sao để thực hiện cho được mục tiêu sinh viên các trường ĐH, CĐ đào tạo cử nhân, thạc sỹ ra trường có việc làm ngay, được DN trong và ngoài nươc chấp nhận. Hiện tính nhân lực chưa được đào tạo là gần 50%, số người đào tạo ĐH, CĐ cũng còn thấp. Nhưng theo số liệu báo cáo hiện nay, khoảng 30% sinh viên ra trường chưa xin được việc làm. Như vậy, chất lượng, số lượng nguồn nhân lực đều đang có vấn đề.

"Chúng ta phải trở thành công dân toàn cầu. Và không có cách nào khác, phải đổi mới. Từ đổi mới nghe quen, nhưng phải thay đổi thực sự căn bản, từ nhận thức, cơ cấu, chương trình, phương pháp, kiểm định… Các hành lang, luật định đã có đủ với Nghị quyết Trung ương, Luật, Nghị định phân cấp… nhưng dường như ta vẫn cảm thấy có gì đó cái nọ níu cái kia, chưa vượt ra được”, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhận định.

Kết thúc bài phát biểu, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam khẳng định việc Bộ GD-ĐT chọn thi cử là khâu đột phá là nhận thức đúng đắn, chính xác. Ngành Giáo dục cần làm đồng bộ tất cả các khâu, nhưng chọn thi cử vì đây là khâu bức xúc, có tác dụng lan tỏa đến toàn hệ thống và có tác động ngược lại đến cách dạy-học. Nhưng trên hết Giáo dục nói chung cần tạo ra được đội ngũ lao động có kiến thức chuyên môn, có kỹ năng sống trước hết làm công dân tốt, sau đó là phục vụ, cống hiến cho xã hội, gia đình, bản thân…

Phó Thủ tướng chỉ đạo: Cùng với thi cử, phải đột phá đổi mới quản lý giáo dục và trước hết ngay từ Bộ GD-ĐT. Đề nghị các nhà trường và toàn xã hội ủng hộ để Bộ GD-ĐT đổi mới đúng nghĩa là cơ quan quản lý nhà nước. Bước đột phá này có thuận lợi là đã có các nghị quyết, có luật, có các Nghị định đang trong quá trình hoàn thiện. Dư luận nói chung trông chờ và ủng hộ Bộ GD-ĐT đổi mới.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nêu rõ: Bộ GD-ĐT đang sẵn sàng đổi mới. Nhưng áp lực không chỉ dồn về phía Bộ GD-ĐT mà các nhà trường cũng sẽ có những tác động nhất định từ sự đổi mới này.

Với chương trình, hiện đang rất thuận lợi, nhiều tổ chức nước ngoài, trường học sẵn sàng liên kết, chia sẻ tri thức với ta. Vậy quản lý phải đổi mới để đón nhận được những điều này. Mong làm sao nhiều sinh viên khi vào trường đại học thực sự được trang bị đầy đủ hành trang cần thiết để sau này tốt nghiệp hội nhập ngay vào thị trường lao động, không chỉ của Việt Nam và cả thị trường lao động quốc tế.

"Đổi mới tuyển sinh ĐH- vấn đề liên quan đến mọi gia đình, Bộ GD-ĐT cần lắng nghe, bàn thảo kỹ, sau khi thống nhất cần có sự tuyên truyền rộng rãi. Ta đổi mới nhưng không để sinh viên bị thiệt thòi", Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh.

Minh Châu