Quản lý chặt chẽ hoạt động thẩm định giá

Bộ Tài chính đã kịp thời đình chỉ, thu hồi giấy chứng nhận đối với những doanh nghiệp thẩm định giá không đủ điều kiện. Ảnh: ST

Sai phạm cá nhân gây khó khăn cho công tác quản lý

Theo Bộ Tài chính, tính đến đầu năm 2024, cả nước có 278 doanh nghiệp thẩm định giá được thông báo đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá, 21 doanh nghiệp không đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá.

Công tác kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực thẩm định giá đã được Bộ Tài chính tăng cường. Trong năm 2023 Bộ Tài chính đã thực hiện kiểm tra định kỳ 20 doanh nghiệp thẩm định giá và xử phạt vi phạm hành chính 7 doanh nghiệp. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đã thực hiện kịp thời việc đình chỉ kinh doanh, thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thẩm định giá đối với những doanh nghiệp không đủ điều kiện kinh doanh và công khai trên Cổng thông tin điện tử của Bộ. Năm 2023 đã thu hồi 26 giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá, đình chỉ kinh doanh đối với 16 doanh nghiệp thẩm định giá.

Bộ Tài chính cũng thẳng thắn nhìn nhận, hoạt động thẩm định giá vẫn tồn tại hạn chế. Cụ thể là số lượng doanh nghiệp thẩm định giá trước đây tương đối lớn, trong đó lại có nhiều doanh nghiệp nhỏ, chỉ đảm bảo số lượng tối thiểu 3 thẩm định viên về giá đăng ký hành nghề tại doanh nghiệp; hay thay đổi thông tin, nên ảnh hưởng nhất định đến công tác quản lý doanh nghiệp và quản lý thẩm định viên. Hơn nữa, dịch vụ thẩm định giá là dịch vụ tư vấn tài chính phức tạp, chuyên môn sâu và tương đối mới so với các lĩnh vực dịch vụ tài chính khác và mới phát triển mạnh sau khi Luật Giá được ban hành.

Tiêu biểu nhất có thể kể đến đại án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Trong đó, thẩm định viên của Công ty Cổ phần thẩm định giá Thiên Phú đã ký phát hành chứng thư thẩm định giá nâng khống giá trị tài sản, ghi lùi ngày phát hành chứng thư để ngân hàng SCB đưa vào hợp thức hồ sơ thế chấp, hồ sơ vay vốn, giải ngân. Hành vi này cũng xảy ra tương tự với lãnh đạo, nhân viên của 4 công ty thẩm định giá khác là Công ty TNHH thẩm định giá MHD, Công ty TNHH thẩm định giá Tầm nhìn mới, Công ty Cổ phấn thẩm định giá Exim, Công ty Cổ phần tư vấn, dịch vụ bất động sản DATC.

Vì thế, trong phiên chất vấn Bộ Tài chính của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhiều đại biểu Quốc hội đặt lo ngại về việc doanh nghiệp thẩm định giá “tiếp tay” cho những sai phạm, nguyên nhân đến từ sự gia tăng quá nóng của các doanh nghiệp thẩm định giá trong khi đạo đức nghề nghiệp còn hạn chế. Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nêu rõ, cơ quan quản lý đã rất chặt chẽ trong quy trình thi chứng chỉ đối với thẩm định viên, và những sai phạm trong thời gian qua chủ yếu do thẩm định viên cố tình làm sai.

Cục Quản lý Giá (Bộ Tài chính) cũng nhìn nhận, một số thiếu sót hiện vẫn chưa được quy định thật sự rõ ràng tại các văn bản về xử phạt vi phạm hành chính hoặc một số nội dung còn rất khó khăn trong việc xác định chính xác bằng chứng về hành vi vi phạm. Ví dụ, đối với hành vi “thuê, mượn thẻ thẩm định viên về giá”, hành vi này rất khó để xác nhận do không thể có được các hợp đồng thuê, mượn để chứng minh hành vi… Cùng với đó, mức xử phạt còn thấp, chưa đảm bảo tính răn đe, nêu gương; các hình thức phạt kết hợp đối với việc vi phạm nhiều lỗi hoặc một vi phạm được quy định ở nhiều văn bản còn chồng chéo trong các quy định về vi phạm hành chính hiện hành.

Để phát triển bền vững, lành mạnh

Bộ Tài chính đang xây dựng các nghị định và thông tư hướng dẫn liên quan đến lĩnh vực thẩm định giá để kịp thời trình Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền. Trong đó, Bộ Tài chính đã đưa ra dự thảo về Chuẩn mực thẩm định giá Việt Nam với những quy định và hướng dẫn đầy đủ về nghiệp vụ đối với dịch vụ thẩm định giá, đảm bảo có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024.

Nhận xét về công tác này, ông Nguyễn Tiến Thỏa, Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam (VVA) đánh giá cao sự tích cực của Bộ Tài chính, Cục Quản lý giá, Phòng Quản lý Thẩm định giá trong công tác xây dựng hệ thống các chuẩn mực thẩm định giá mới với sự toàn diện cả về quy mô và chiều sâu. Theo ông Thỏa, hệ thống Chuẩn mực thẩm định giá mới được ban hành sẽ giúp ngành thẩm định giá phát triển bền vững, lành mạnh hơn nữa trong thời gian tới.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng khẳng định sẽ tiếp tục quản lý chặt chẽ hoạt động cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá cũng như việc duy trì các điều kiện để được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá. Cùng với đó, sẽ tăng cường công tác tuyên truyền chính sách, pháp luật về thẩm định giá kết hợp với hoạt động giám sát, kiểm tra, thanh tra đối với việc thực hiện quy định của pháp luật về thẩm định giá.

Mới đây, Bộ Tài chính cũng đã giao Cục Quản lý giá rà soát hồ sơ, tiến hành cấp mới, cấp lại Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá cho các doanh nghiệp thẩm định giá đủ điều kiện. Đơn vị cần tiếp tục rà soát danh sách thẩm định viên về giá đủ điều kiện hành nghề thẩm định giá năm 2024 và thông báo danh sách thẩm định viên về giá đủ điều kiện hành nghề thẩm định giá tài sản năm 2024 tại các doanh nghiệp thẩm định giá được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá.