Phát triển nhà đầu tư tổ chức, tạo diện mạo mới cho thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang có nhiều dư địa thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước. Ảnh: H.A

Tạo điều kiện hoạt động cho các dạng quỹ đầu tư

Để TTCK có chất lượng cao, phát triển bền vững thì nhà đầu tư tổ chức phải chiếm tỷ trọng lớn. Tuy nhiên, hiện nay vốn hoá thị trường Việt Nam đã lớn, số lượng tài khoản nhà đầu tư đạt gần 8 triệu, nhưng nhìn về cơ cấu cho thấy lượng tài khoản của nhà đầu tư tổ chức rất khiêm tốn.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, đây là điểm chưa mạnh, chưa bền vững của TTCK Việt Nam. Về việc này, Bộ Tài chính, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã báo cáo Chính phủ và một trong những nhiệm vụ trọng tâm phát triển TTCK giai đoạn tới là phát triển nhà đầu tư tổ chức.

Để phát triển, tăng số lượng nhà đầu tư tổ chức, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho rằng, có rất nhiều điều phải làm, trước hết là làm thế nào thay đổi nhận thức từ phía nhà đầu tư. Các nhà đầu tư cá nhân ai cũng thích tự mình quản lý, đầu tư chứng khoán, và kết quả cũng đã cho thấy phương pháp này chưa hiệu quả khi nhiều nhà đầu tư đã trả giá thực tế thị trường. Do vậy phải thay đổi từ tâm lý nhà đầu tư, thay vì tự đầu tư thì có thể đầu tư thông qua các nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp sẽ bền vững hơn. Về phía cơ quan quản lý, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, Bộ Tài chính sẽ tạo điều kiện, mở ra hoạt động cho các dạng quỹ đầu tư. Việt Nam đã triển khai quỹ hưu trí tự nguyện, nhưng có mở rộng loại hình quỹ này hay không thì cần phải nghiên cứu thêm các quy định để đảm bảo quỹ hoạt động hiệu quả, nghiêm túc. Vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo hiểm xã hội, Bộ Tài chính được giao rà soát, đánh giá, báo cáo sửa đổi, bổ sung quy định về hưu trí tự nguyện. Đây là dư địa rất lớn, cần có quy định để khuyến khích, huy động được nguồn lực này.

Thông tin về bức tranh thực tế của nhà đầu tư tổ chức trên TTCK Việt Nam, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch Fiin Group cho biết, dư địa để tăng sở hữu của nhà đầu tư tổ chức còn rất lớn trên cả kênh cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp. Cơ cấu sở hữu theo nhóm nhà đầu tư trên thị trường cổ phiếu hiện nay cho thấy, nhà nước sở hữu 26%, tương đương khoảng 104 tỷ USD, nhà đầu tư chiến lược nước ngoài sở hữu 4%, tương đương 15 tỷ USD, nhà đầu tư nước ngoài khác sở hữu 10%, tương đương 32 tỷ USD, 61% còn lại là sở hữu khác.

Thị trường có nhiều nhà đầu tư tổ chức sẽ được nâng lên tầm cao mới

Chia sẻ về khó khăn, đại diện Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước cho biết, nhà đầu tư tổ chức trong hay ngoài nước tham gia mua bán cổ phần nhà nước không dễ, bởi cách thức bán cổ phần hiện nay khó thu hút nhà đầu tư do phải thực hiện quy định về đấu giá, công bố thông tin 20 ngày…

Theo ông Nguyễn Quang Thuân, thực tế tại một số nước cho thấy, tuy đã được nâng hạng TTCK và nâng hạng tín nhiệm quốc gia nhưng dòng vốn không vào nhiều như kỳ vọng. Do đó, ông Thuân cho rằng, khi xây dựng giải pháp, thay vì xác định chung chung thu hút nhà đầu tư nước ngoài, cần tập trung và ưu tiên một số nhóm nhà đầu tư tổ chức nhất định.

Để thu hút được các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài, ngoài mục tiêu nâng hạng TTCK lên mới nổi, ông Nguyễn Quang Thuân cho rằng cần xem xét đẩy mạnh mục tiêu nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam. Lí do là vì, các nhà đầu tư này thường tập trung vào phân bổ đa kênh tài sản khi tham gia một thị trường mới, do đó, không chỉ nâng hạng TTCK lên mới nổi mà cả thúc đẩy mục tiêu nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia lên mức Đầu tư (BBB-) trước năm 2030. Điều này không chỉ góp phần cải thiện thanh khoản mà quan trọng nhất là thu hút vốn từ nhà đầu tư nước ngoài cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, cần chủ động thu hút các định chế quản lý tài sản quốc tế lớn mang tính chủ động (như JPMorgan, Morgan Standley...), cấp phép và có điều kiện hoạt động cho họ vào quản lý tài sản tại Việt Nam làm cơ sở dẫn dắt các quỹ đầu tư thụ động khác phân bổ vào Việt Nam như một số nước đã làm (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Malaysia...). Đồng thời, cần có thêm sản phẩm đa dạng phù hợp với khẩu vị đầu tư của định chế đầu tư nước ngoài.

Khẳng định thị trường có nhiều nhà đầu tư tổ chức hoạt động, chất lượng sẽ được cải thiện và nâng lên bậc cao mới, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài đầu tư vào TTCK Việt Nam sẽ thu được lợi ích trên thị trường, và bản thân TTCK cũng thu được lợi ích khi nhà đầu tư nước ngoài tham gia và chúng ta rất muốn 2 lợi ích này gặp được nhau.

Theo đó, trong điều hành, Bộ Tài chính đặt trọng tâm rà soát các quy định liên quan, cởi bỏ những điều kiện chặt chẽ, tạo điều kiện để nhà đầu tư tổ chức tham gia thuận lợi hơn để họ vào nhiều hơn trên TTCK. UBCKNN đã lấy ý kiến về việc nhà đầu tư tổ chức nước ngoài không cần phải ký quỹ 100% trước giao dịch. Đây là vấn đề quan trọng để hướng tới nâng hạng TTCK. Giải pháp quản lý chính là phải thực hiện nghiêm, giám sát việc nhà đầu tư gửi tiền cho tổ chức. Cơ quan quản lý chủ động nghiên cứu, thay đổi quy định liên quan giám sát hoạt động này phù hợp và hiệu quả nhất trong điều kiện của Việt Nam hiện nay; nghiên cứu mô hình điển hình của nước ngoài khi áp dụng vào Việt Nam, cân nhắc văn hoá, tâm lý đầu tư… để đưa ra quy định hiệu quả.