Mở hơn về thủ tục đối với hàng hóa của doanh nghiệp chế xuất

Hoạt động sản xuất của Công ty Toto tại Việt Nam. Ảnh: HỮU LINH

Phân tích những nội dung quy định về DNCX, đại diện của Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, trên cơ sở đã hướng dẫn về thủ tục hải quan đối với DNCX tại Điều 49 Thông tư 128/2013/TT-BTC và Điều 24 Thông tư 22/2014/TT-BTC, dự thảo Thông tư chung thống nhất theo hướng quy định thủ tục hải quan theo mục đích sản xuất và quản lý theo phương thức xuất- nhập- tồn. Đồng thời hướng dẫn thống nhất để DNCX chốt tồn và chuyển làm thủ tục theo đúng mục đích sản xuất.

Cùng với đó, dự thảo Thông tư còn tạo điều kiện cho DN trong việc quy định DNCX tự lưu định mức và xuất trình khi cơ quan Hải quan yêu cầu (như đối với DN nhập nguyên liệu để sản xuất hàng hóa XK, gia công cho đối tác nước ngoài). Hay quy định khi mua bán, thanh lý DNCX không phải làm thủ tục hải quan trong trường hợp hàng hóa DNCX mua từ nội địa hoặc NK từ nước ngoài đã nộp đủ các loại thuế theo quy định.

Đặc biệt, quy định còn tạo điều kiện hơn về thủ tục gia công giữa 2 DNCX, không yêu cầu phải làm thủ tục hải quan khi giao nhận nguyên liệu, vật tư, sản phẩm trong quá trình thực hiện hợp đồng gia công, tuy nhiên phải báo cáo nhập - xuất - tồn đối những hàng hóa này định kỳ cùng với báo cáo nhập - xuất - tồn nguyên liệu, vật liệu NK theo mục đích sản xuất.

Theo đó, việc báo cáo hàng hóa NK từ nước ngoài, mua từ nội địa theo mục đích tiêu dùng, DNCX trong khu chế xuất hay ngoài khu chế xuất đều thực hiện báo cáo số lượng hàng hóa tiêu dùng NK từ nước ngoài và mua từ nội địa. Hiện nay, chỉ DNCX ngoài khu mới phải báo cáo nội dung này. Tuy nhiên, chính sách quản lý đối với DNCX trong khu và ngoài khu không khác nhau, bộ phận giám sát cổng khu chế xuất chỉ giám sát khi cần thiết theo quyết định của Cục trưởng cục Hải quan.

Cụ thể, tại Điều 73 dự thảo Thông tư quy định: hàng hóa XNK, luân chuyển của DNCX phải thực hiện thủ tục hải quan điện tử, và phải sử dụng đúng với mục đích sản xuất, trừ các trường hợp sau DNCX được lựa chọn thực hiện hay không thực hiện thủ tục hải quan điện tử, đó là: Hàng hóa mua bán giữa các DNCX với nhau; hàng hóa là nguyên vật liệu, văn phòng phẩm, lương thực thực phẩm, hàng tiêu dùng mua từ nội địa để phục vụ công trình, phục vụ cho bộ máy văn phòng và sinh hoạt của cán bộ, công nhân làm việc tại DNCX, hàng hóa luân chuyển trong nội bộ của một DNCX, luân chuyển giữa các DNCX trong cùng một khu chế xuất. Hàng hoá của các DNCX thuộc một tập đoàn hay hệ thống công ty tại Việt Nam, có hạch toán phụ thuộc; Hàng hoá đưa vào, đưa ra DNCX để thực hiện hợp đồng gia công, bảo hành, sửa chữa.

Trường hợp không làm thủ tục hải quan, DNCX lập và lưu trữ chứng từ, sổ chi tiết việc theo dõi hàng hoá đưa vào, đưa ra theo các quy định về chế độ kế toán, kiểm toán, trong đó xác định rõ mục đích, nguồn hàng hoá.

Hàng hóa DNCX mua từ nội địa hoặc NK từ nước ngoài đã nộp đầy đủ các loại thuế và đã thực hiện đầy đủ chính sách quản lý hàng hoá XNK theo quy định khi trao đổi, mua bán trong nội địa không phải làm thủ tục hải quan.

Đối với nguyên vật liệu NK để sản xuất, hàng hoá NK tạo tài sản cố định, hàng tiêu dùng NK: Thủ tục hải quan như loại hình kinh doanh thương mại; người khai phải khai đầy đủ thông tin tờ khai hải quan trên hệ thống trừ thông tin về mức thuế suất và số tiền thuế.

Đối với hàng hóa NK từ nước ngoài để xây dựng nhà xưởng, văn phòng, lắp đặt thiết bị cho DNCX: Thủ tục hải quan thực hiện theo loại hình kinh doanh thương mại. Trường hợp nhà thầu NK hàng hoá để xây dựng nhà xưởng, văn phòng, lắp đặt thiết bị cho DNCX, sau khi bàn giao công trình cho DNCX thì báo cáo lượng hàng hoá đã NK cho cơ quan Hải quan nơi quản lý DNCX theo mẫu.

Đối với hàng hóa mua, bán giữa DNCX với DN nội địa: DNCX, DN nội địa làm thủ tục hải quan XK, NK tại chỗ theo loại hình tương ứng.

Đối với hàng hoá mua, bán giữa hai DNCX: Trường hợp lựa chọn làm thủ tục hải quan thì thực hiện thủ tục XK, NK tại chỗ theo quy định.

Đối với phế liệu, phế phẩm được phép bán vào thị trường nội địa: Thủ tục hải quan thực hiện theo quy định đối với loại hình kinh doanh thương mại, DNCX làm thủ tục XK và DN nội địa mở tờ khai hải quan hàng hóa NK theo loại hình tương ứng.

Đối với hàng hóa của DNCX đã XK phải tạm nhập để sửa chữa, bảo hành sau đó tái xuất thực hiện như thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK nhưng bị trả lại theo quy định tại Điều 47 Nghị định số 08/2015/NĐ-CP của Chính phủ.

Tại Điều 77 dự thảo Thông tư quy định thủ tục hải quan đối với trường hợp DNCX thuê DN nội địa gia công, DNCX nhận gia công cho DN nội địa,

Hàng hoá do DNCX thuê DN nội địa gia công. Cụ thể: DN nội địa làm thủ tục hải quan theo quy định về gia công hàng hóa cho thương nhân nước ngoài, DNCX không phải làm thủ tục hải quan khi đưa nguyên vật liệu vào nội địa để gia công và nhận lại sản phẩm gia công từ nội địa. Nếu đưa hàng hoá từ DNCX vào thị trường nội địa để gia công, bảo hành, sửa chữa nhưng không nhận lại hàng hoá thì phải đăng ký tờ khai mới để thay đổi mục đích sử dụng.

Đối với hàng hoá do DNCX nhận gia công cho DN nội địa, DN nội địa làm thủ tục hải quan theo quy định về đặt gia công hàng hóa ở nước ngoài. DNCX không phải làm thủ tục hải quan khi nhận nguyên vật liệu từ nội địa để gia công và trả lại sản phẩm gia công vào nội địa.

Đối với hàng hoá do DNCX thuê DNCX khác gia công thì cả DNCX thuê gia công và DNCX nhận gia công không phải thực hiện thủ tục hải quan khi giao nguyên vật liệu và nhận sản phẩm gia công.

Riêng đối với thủ tục hải quan đối với hàng hóa XK, NK theo quyền XK, quyền NK, quyền phân phối của DNCX, tại Điều 78 dự thảo Thông tư quy định: DNCX được thực hiện mua bán hàng hóa và các hoạt động liên quan trực tiếp đến hoạt động mua bán hàng hóa tại Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 23/2007/NĐ-CP của Chính phủ phải thực hiện hạch toán riêng, không hạch toán chung vào hoạt động sản xuất; phải bố trí khu vực riêng để lưu giữ hàng hóa NK, XK theo quyền NK, quyền XK, quyền phân phối.

Thủ tục hải quan thực hiện theo quy định đối với hàng hóa XK, NK thương mại. Ngoài ra, thực hiện thêm các nội dung sau: DNCX phải khai tại ô “Số giấy phép” trên tờ khai điện tử thông tin số văn bản cho phép của cơ quan có thẩm quyền về hoạt động mua bán hàng hóa; Hàng hóa đã NK theo quyền NK khi bán cho DN nội địa không phải làm thủ tục hải quan; Khi bán cho DNCX khác hoặc bán cho DN trong khu phi thuế quan thì áp dụng thủ tục hải quan XNK tại chỗ theo quy định.

Thủ tục hải quan đối với hàng hóa của DNCX thực hiện quyền XK: Hàng hóa mua từ nội địa để XK không phải làm thủ tục hải quan, khi XK ra nước ngoài thủ tục hải quan thực hiện theo hàng hóa XK kinh doanh; Hàng hóa mua từ DNCX khác để XK, khi mua từ DNCX thực hiện thủ tục như DN nội địa mua hàng hóa của DNCX, khi XK làm thủ tục như đối với hàng hóa XK kinh doanh; thực hiện kê khai, tính thuế (nếu có).