Luật hóa quy định về hành vi thao túng thị trường chứng khoán

Ảnh: ST

Nhiều bất cập, hạn chế

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đề nghị xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 7 luật, trong đó có Luật Chứng khoán. Theo Bộ Tài chính, Luật Chứng khoán đã tạo khung khổ pháp lý cao nhất, tương đối đầy đủ, đồng bộ, thống nhất và điều chỉnh toàn diện hoạt động chứng khoán và TTCK. Tuy nhiên, Luật Chứng khoán chưa quy định cụ thể trách nhiệm đầy đủ các chủ thể là tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình lập hồ sơ, tài liệu báo cáo; tiếp nhận hồ sơ, tài liệu báo cáo; tổ chức tư vấn hồ sơ; tổ chức kiểm toán, kiểm toán viên được chấp thuận ký báo cáo kiểm toán… dẫn đến nhiều tổ chức, cá nhân chưa ý thức được trách nhiệm của mình, làm ảnh hưởng đến chất lượng của thông tin cung cấp cho nhà đầu tư, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và cơ quan quản lý nhà nước mất nhiều thời gian xem xét, xử lý hồ sơ chào bán, ảnh hưởng đến tiến độ phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, về hành vi thao túng TTCK, cơ quan soạn thảo cho biết, thông qua công tác giám sát, kiểm tra giao dịch trên TTCK Việt Nam thời gian qua, có những nhà đầu tư/nhóm nhà đầu tư chỉ giao dịch 1 hoặc một số ngày (có thể không liên tục) nhưng đó là hành vi cố ý tác động đến giá đóng cửa hoặc mở cửa cho loại chứng khoán đó. Vì vậy, cần thiết luật hóa quy định về hành vi thao túng tại Nghị định số 156/2020/NĐ-CP để đảm bảo phù hợp với các hành vi thực tế diễn ra trên TTCK Việt Nam hiện nay. Cùng với đó, Luật hiện hành chưa có quy định nghiêm cấm người nội bộ của công ty đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng, quỹ đại chúng và người có liên quan của các đối tượng này không công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đại chúng trước khi giao dịch cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở giao dịch chứng khoán theo quy định, gây khó khăn cho công tác xử lý, phòng ngừa hành vi vi phạm này.

Bộ Tài chính cũng cho biết, về các quy định liên quan đến điều kiện chào bán cổ phiếu riêng lẻ, trái phiếu chuyển đổi riêng lẻ, trái phiếu kèm chứng quyền riêng lẻ của công ty đại chúng, dù pháp luật hiện hành đã có quy định về điều kiện, trình tự, thủ tục hồ sơ chào bán nhưng việc kiểm soát, giám sát của các cổ đông hiện hữu còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến quyền lợi của cổ đông thiểu số…

Nhiều quy định được bổ sung

Để hạn chế những bất cập, tại dự thảo Luật Chứng khoán sửa đổi, cơ quan soạn thảo tập trung vào 3 nhóm chính sách, trong đó có nhóm chính sách nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong hoạt động phát hành, chào bán chứng khoán. Để thực hiện nhóm chính sách này, dự thảo Luật tập trung vào việc sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến việc chuẩn hóa điều kiện chào bán chứng khoán phù hợp với từng loại chứng khoán; sửa đổi, bổ sung quy định về chào bán chứng khoán ra công chúng; sửa đổi, bổ sung quy định về chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty đại chúng; sửa đổi, bổ sung quy định về công ty đại chúng tại Luật Chứng khoán...

Theo đó, dự thảo bổ sung Điều 9a Luật Chứng khoán 2019 về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan đến hồ sơ, tài liệu báo cáo như sau: bổ sung quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân nộp hồ sơ hoặc tham gia vào quá trình lập hồ sơ, tài liệu báo cáo phải chịu trách nhiệm về tính hợp pháp, chính xác, trung thực và đầy đủ của hồ sơ, tài liệu báo cáo; cụ thể quy định trách nhiệm của cơ quan, tổ chức tiếp nhận hồ sơ, tổ chức tư vấn hồ sơ, tổ chức kiểm toán, kiểm toán viên được chấp thuận, doanh nghiệp thẩm định giá, thẩm định viên về giá, tổ chức bảo lãnh phát hành, các tổ chức, cá nhân ký xác nhận,.. liên quan đến hồ sơ, tài liệu báo cáo trong hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung Điều 11 Luật Chứng khoán 2019 về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo hướng: đối với công ty có vốn điều lệ đã góp trên 100 tỷ đồng thì phải có thời gian hoạt động tối thiểu 2 năm. Đối với cá nhân, bổ sung quy định phải tham gia đầu tư chứng khoán trong thời gian tối thiểu 2 năm, có tần suất giao dịch tối thiểu 10 lần mỗi quý trong 4 quý gần nhất; có thu nhập tối thiểu 1 tỷ đồng/năm trong 2 năm gần nhất. Đồng thời, bổ sung thêm quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp gồm nhà đầu tư là tổ chức, cá nhân nước ngoài.

Đặc biệt, dự thảo cũng sửa đổi, bổ sung khoản 3 và khoản 6a vào sau khoản 6 Điều 12 Luật Chứng khoán 2019 về các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán và TTCK. Theo đó, luật hóa quy định về hành vi thao túng TTCK từ Nghị định 156/2020/NĐ-CP bao gồm cụ thể các hành vi như: mua hoặc bán chứng khoán với khối lượng chi phối vào thời điểm mở cửa hoặc đóng cửa thị trường nhằm tạo ra mức giá đóng cửa hoặc giá mở cửa mới cho loại chứng khoán đó trên thị trường; đặt lệnh mua và bán cùng loại chứng khoán trong cùng ngày giao dịch hoặc thông đồng với nhau giao dịch mua, bán chứng khoán mà không dẫn đến chuyển nhượng thực sự… Đồng thời, bổ sung hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến giao dịch của người nội bộ công ty đại chúng, quỹ đại chúng và người có liên quan trong việc không công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đại chúng.