Lạng Sơn: quản lý thuế hiệu quả mặt hàng nông sản

Trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn hiện có 222 doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu hàng nông sản, thực phẩm với tổng số vốn điều lệ 2.286 tỷ đồng, vốn điều lệ bình quân khoảng 10 tỷ đồng/1 doanh nghiệp.

Năm 2023, tổng doanh thu bán ra trên tờ khai thuế GTGT 12.203 tỷ đồng, trong đó doanh thu kê khai theo phương pháp khấu trừ là 10.741 tỷ đồng; doanh thu kê khai theo phương pháp trực tiếp là 1.462 tỷ đồng/33 doanh nghiệp. Số thuế GTGT phát sinh phải nộp là 27,6 tỷ đồng. Số thuế TNDN phát sinh phải nộp là 2,1 tỷ đồng. Phần lớn các doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu nông sản đều kê khai thuế TNDN lỗ: có 189 DN kinh doanh lỗ/222 DN có báo cáo tài chính, chiếm trên 85%.

Để thực hiện quản lý hiệu quả đối với lĩnh vực kinh doanh nông sản nhập khẩu, Cục Thuế Lạng Sơn thường xuyên chỉ đạo phòng chức năng và các chi cục thuế trực thuộc tăng cường công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có hoạt động nhập khẩu nông sản. Kịp thời báo cáo Tổng cục Thuế các dấu hiệu rủi ro, các khó khăn, vướng mắc trong công tác quản lý thuế đối với các doanh nghiệp kinh doanh nhập khẩu nông sản, công tác hoàn thuế.

Theo Cục Thuế Lạng Sơn, các doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro thường là doanh nghiệp mới thành lập có địa điểm kinh doanh không cố định, không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký; địa chỉ chung chung thuộc thôn hoặc khối nào đó không có số nhà cụ thể; thông tin về người đại diện theo pháp luật không có trên hệ thống quản lý thuế hoặc thông tin về người đại diện pháp luật thường là người địa phương khác, vùng sâu và xa. Các doanh nghiệp này thường do một cá nhân hoặc một nhóm cá nhân điều hành (thường thành lập trong cùng một khoảng thời gian) và đều phát sinh doanh thu tăng đột biến.

Ngoài ra, còn có thể là doanh nghiệp thành lập nhiều năm không phát sinh doanh thu hoặc doanh thu tăng đột biến, sau đó dừng hoạt động hoặc giải thể. Doanh nghiệp phát sinh hoạt động mua bán hàng hóa với giá trị lớn trong thời gian ngắn; hàng hóa mua vào, bán ra là các mặt hàng nông sản. Doanh thu lớn nhưng doanh nghiệp không đăng ký kho hàng, đơn vị trực thuộc, có hàng tồn kho lớn khi tạm ngừng kinh doanh, sau đó là bỏ địa chỉ kinh doanh.

Doanh nghiệp có rủi ro còn thường sử dụng hóa đơn với số lượng lớn (từ 500 đến 2000 số hóa đơn). Số lượng hóa đơn xóa bỏ lớn, bình quân chiếm khoảng 20% số hóa đơn sử dụng. Doanh nghiệp có giá trị hàng hóa bán ra, thuế GTGT đầu ra bằng hoặc chênh lệch rất nhỏ so với giá trị hàng hóa mua vào, thuế GTGT đầu vào, có hàng hóa dịch vụ bán ra không phù hợp với hàng hóa dịch vụ mua vào; có doanh thu và thuế GTGT đầu ra, đầu vào lớn nhưng không phát sinh số thuế phải nộp, có số thuế GTGT âm nhiều kỳ.

Để nâng cao hiệu quả quản lý thuế, chống thất thu ngân sách nhà nước đối với lĩnh vực kinh doanh nông sản nhập khẩu, Cục Thuế Lạng Sơn tập trung rà soát, quản lý thuế theo từng nhóm đối tượng. Qua đó đã phát hiện nhiều trường hợp vi phạm quy định pháp luật thuế. Trong đó có trường 4 doanh nghiệp đều do một đối tượng điều hành, thuê hoặc nhờ người nhà đứng tên đại diện theo pháp luật. Xác minh địa điểm kinh doanh, các doanh nghiệp đều không hoạt động tại địa chỉ đã đăng ký với cơ quan thuế. Cục Thuế đã chuyển hồ sơ của 4 doanh nghiệp có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra. Đến nay, cơ quan điều tra đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự trốn thuế, quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt bị can để tạm giam đối với 1 cá nhân được cho là đứng sau chỉ đạo điều hành hoạt động của các công ty này xuất hóa đơn khống cho một số doanh nghiệp khác dù giữa hai bên không có thỏa thuận mua bán.

Ngoài ra, cơ quan thuế phát hiện 1 doanh nghiệp có dấu hiệu rủi ro lớn về thuế khi nhập khẩu hàng hóa với số lượng lớn nhưng bán ra với số lượng rất nhỏ, sau đó doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh và không hoạt động lại sau khi hết thời hạn đăng ký tạm ngừng kinh doanh. Doanh nghiệp này còn bán hàng với giá trị lớn nhưng không lập hóa đơn. Cơ quan thuế đã củng cố chuyển hồ sơ sang Công an huyện Cao Lộc.

Qua công tác quản lý thuế, Cục Thuế cũng phát hiện 1 doanh nghiệp có doanh thu tăng đột biến, xuất nhiều hóa đơn, có dấu hiệu gian lận, trốn thuế. Số hóa đơn xuất trong thời gian ngắn lên đến hơn 8.700, doanh số trên 628 tỷ đồng. Cơ quan thuế đã chuyển hồ sơ sang cơ quan công an tiếp tục điều tra, xử lý theo quy định. Phía cơ quan công an cũng đã chuyển hồ sơ giám định xác định tổng số tiền thuế GTGT gây thiệt hại cho nhà nước là 6,4 tỷ đồng.

Nhằm tiếp tục hiệu quả quản lý thuế, chống thất thu ngân sách nhà nước đối với lĩnh vực kinh doanh nông sản nhập khẩu, Cục Thuế Lạng Sơn yêu cầu công chức chuyên quản doanh nghiệp phải thiết lập hồ sơ riêng cho từng doanh nghiệp (Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, điều lệ doanh nghiệp, các đăng ký về cơ sở sản xuất kinh doanh, kho hàng trực thuộc, tài khoản giao dịch…); nắm bắt kịp thời thông tin về doanh nghiệp khi có sự biến động như thay đổi chủ doanh nghiệp, người đại diện, quy mô, vốn, tài sản… Cùng lúc, xác minh thực tế địa điểm trụ sở của doanh nghiệp, cơ sở vật chất (nhà xưởng, kho hàng, bến bãi…). Thường xuyên rà soát, kiểm soát tình kê khai thuế của doanh nghiệp, đặc biệt theo dõi các điều kiện kê khai thuế GTGT của doanh nghiệp kê khai theo phương pháp trực tiếp trên GTGT, các doanh nghiệp có rủi ro cao về thuế, doanh thu biến động lớn…

Ngoài ra, nâng cao chất lượng công tác kiểm tra hồ sơ khai thuế tại cơ quan thuế; thực hiện phân tích hồ sơ khai thuế để nhận biết các dấu hiệu rủi ro, đánh giá và phân loại doanh nghiệp. Tiến hành thu thập thông tin liên quan đến doanh nghiệp thuộc diện rủi ro. Trường hợp qua việc yêu cầu doanh nghiệp cung cấp hồ sơ tài liệu nhưng chưa đủ cơ sở để xử lý hành vi vi phạm thì công chức bộ phận thanh tra, kiểm tra tiếp tục thực hiện các biện pháp thu thập thông tin, tài liệu bên ngoài để xác minh các giao dịch mua bán hàng của doanh nghiệp. Tùy từng trường hợp có thể thực hiện một hoặc đồng thời một số biện pháp phối hợp.

Đồng thời, thực hiện thanh tra, kiểm tra đột xuất tại doanh nghiệp. Đây là các bước thực hiện theo quy trình thanh tra, kiểm tra, nhất là đối với trường hợp doanh nghiệp không phối hợp cung cấp đầy đủ hồ sơ tài liệu theo yêu cầu của cơ quan thuế. Khi có đủ căn cứ vụ việc có dấu hiệu tội phạm, kịp thời chuyển tin báo vụ việc về thuế sang cơ quan điều tra.

HH