 |
| Hoạt động khai và tiếp nhận khai hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Chi Ma (Cục Hải quan Lạng Sơn). Ảnh: H.Nụ |
Số tờ khai, trị giá, số thuế nộp qua đại lý khiêm tốn
Theo Cục Hải quan Lạng Sơn, hiện đơn vị đang quản lý 22 đại lý làm thủ tục hải quan (gọi tắt là đại lý hải quan) được Tổng cục Hải quan công nhận. Các đại lý hải quan có vai trò quan trọng, là “cầu nối” giữa cơ quan Hải quan và các doanh nghiệp hoạt động xuất nhập khẩu. Tuy nhiên, thời gian qua, hoạt động của các đại lý hải quan này chưa thực sự hoạt động đúng với vai trò của đại lý hải quan. Vì thế, số hợp đồng làm dịch vụ cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu của các đại lý rất thấp. Số lượng tờ khai, trị giá, số thuế thu nộp thông qua đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh rất ít.
Trong khi đó, các đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn chủ yếu làm thủ tục đối với loại hình quá cảnh và xuất nhập khẩu chính ngạch qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị, một số ít làm thủ tục đại lý đối với loại hình kinh doanh tạm nhập tái xuất và gửi kho ngoại quan qua cửa khẩu Cốc Nam và cửa khẩu Chi Ma.
Còn tại cửa khẩu Tân Thanh, hoạt động xuất khẩu hoa quả, nông sản chủ yếu thông qua các cá nhân có đăng ký kinh doanh, không thông qua đại lý hải quan. Tại Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng không phát sinh hoạt động xuất nhập khẩu thông qua đại lý hải quan, một số thủ tục được thực hiện thông qua dịch vụ do công ty hóa vận tại Ga Đồng Đăng cung cấp, tuy nhiên, việc đứng tên trên tờ khai, nộp thuế và các nghĩa vụ tài chính khác vẫn do chủ hàng thực hiện.
Thống kê từ Cục Hải quan Lạng Sơn cho thấy, trong năm 2021, các đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh mới chỉ thực hiện 634 tờ khai với tổng kim ngạch 23,73 triệu USD, tổng số thuế thu 21,1 tỷ đồng. Từ ngày 1/1 đến ngày 6/2/2022, các đại lý hải quan mới thực hiện 42 tờ khai với tổng kim ngạch 1,16 triệu USD và số thuế thu nộp vào ngân sách là 2,08 tỷ đồng.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Vượng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan Lạng Sơn cho biết, việc các đại lý hải quan trên địa bàn hoạt động chưa hiệu quả là do thủ tục thông quan thông qua các đại lý hải quan phức tạp, nhiều quy trình hơn, trách nhiệm của các đại lý hải quan nặng nề hơn các cá nhân làm “dịch vụ khai thuê” tại cửa khẩu. Theo quy định hiện hành, đại lý hải quan là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, do vậy chỉ các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu về nhân sự, cơ sở vật chất, đăng ký hoạt động, nhân viên phải có chứng chỉ hoạt động ... nên việc thành lập và hoạt động của các đại lý còn gặp nhiều khó khăn.
Đặc biệt, hình thức “dịch vụ khai thuê” tại địa bàn đã phát triển và tồn tại từ rất lâu, thủ tục giữa người khai thuê và chủ hàng nhanh, đơn giản, chỉ bằng “hợp đồng miệng” không có ràng buộc gì về pháp lý. Chủ hàng, doanh nghiệp trên khắp cả nước, không trực tiếp làm thủ tục xuất nhập khẩu mà phần lớn là ủy quyền cho những người khai thuê hải quan dưới hình thức sử dụng Giấy giới thiệu (ký giấy giới thiệu khống coi những người khai thuê thành nhân viên của đơn vị mình).
Chia sẻ về vấn đề này, ông Nông Văn Tài, đại diện một đại lý hải quan đang hoạt động tại cửa khẩu Chi Ma cho biết, khi ký kết hợp đồng thực hiện dịch vụ hải quan, các đại lý phải thực hiện đầy đủ các công việc gồm: nhập các chỉ tiêu thông tin khai báo, các thủ tục bến bãi, điều xe, bốc xếp hàng hóa và đặc biệt là phải chịu trách nhiệm pháp lý đối với hàng hóa xuất nhập khẩu của doanh nghiệp thuê và phải thực hiện các nghĩa vụ thuế, phí, lệ phí và các khoản thu khác đối với Nhà nước. Trong khi đó, các cá nhân làm “dịch vụ khai thuê” chỉ cần hoàn thiện thủ tục, tất cả các công việc còn lại, chủ hàng chịu trách nhiệm.
Thực tế hiện nay, tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, đội ngũ cá nhân làm dịch vụ xuất nhập khẩu khá đông và thường hoạt động tự phát, không được đào tạo bài bản, không đăng ký kinh doanh và nộp thuế theo quy định, thường nhận khoán theo từng lô hàng. Sau khi làm xong thủ tục thông quan thì không còn trách nhiệm ràng buộc với chủ hàng nữa, do vậy, tinh thần trách nhiệm đối với chủ hàng và ý thức tuân thủ pháp luật không cao; mục đích chính là xong việc càng sớm càng tốt, còn trách nhiệm đẩy cho chủ hàng gánh chịu.
Do đó, việc phải cạnh tranh với các cá nhân “khai thuê” cũng là một trong những khó khăn của các đại lý hải quan. Hiện nay, tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh có khoảng 50 đến 70 cá nhân hoạt động “dịch vụ khai thuê” thủ tục hải quan cho các doanh nghiệp. Vì vậy, việc có quá nhiều các tổ chức, cá nhân hoạt động “dịch vụ khai thuê” thủ tục hải quan cũng ảnh hưởng đến hoạt động của đại lý hải quan được cấp phép. Điều này cho thấy, số lượng tờ khai, trị giá, số thuế thu nộp thông qua đại lý hải quan trên địa bàn khiêm tốn, ông Nguyễn Hữu Vượng nhấn mạnh.
Theo đại diện Chi cục Hải quan cửa khẩu Hữu Nghị, tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị hiện đang có 12 đại lý hải quan thường xuyên hoạt động nhưng số đại lý đáp ứng đầy đủ yêu cầu hoạt động chỉ có 2 hoặc 3 đại lý.
Hỗ trợ để hiệu quả hơn
Việc sử dụng đại lý hải quan trong hoạt động xuất nhập khẩu là xu hướng tất yếu trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế. Việc triển khai các giải pháp nhằm phát huy hiệu quả hoạt động của các đại lý hải quan sẽ góp phần phát triển các dịch vụ, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn tỉnh.
Năm 2021, Hải quan Lạng Sơn đã tiến hành nghiên cứu tổng thể thực trạng hoạt động đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh để đưa ra các giải pháp phát triển hoạt động đại lý hải quan trên địa bàn. Đặc biệt, trong tháng 12/2021, Hải quan Lạng Sơn đã phối hợp với Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh Lạng Sơn tổ chức hội nghị chuyên đề đối thoại với các đại lý hải quan trên địa bàn tỉnh để ghi nhận các khó khăn, vướng mắc và những yêu cầu, đề xuất của doanh nghiệp.
Ngoài ra, Hải quan Lạng Sơn cũng tham mưu cho lãnh đạo cấp trên các giải pháp phát triển bền vững hoạt động đại lý hải quan trong thời gian cần đẩy nhanh tiến độ sửa đổi văn bản pháp quy quy định về đại lý hải quan theo hướng thông thoáng, đơn giản để doanh nghiệp và cơ quan chức năng dễ triển khai, áp dụng; có cơ chế ưu tiên cho đại lý hải quan để khuyến khích chủ hàng, người dân, doanh nghiệp sử dụng đại lý hải quan khi phát sinh hoạt động xuất nhập khẩu; có cơ chế hỗ trợ đào tạo nhân viên đại lý hải quan để phát triển mạng lưới này trên phạm vi toàn quốc.
Các cấp, ngành cần giải quyết vấn đề cạnh tranh không lành mạnh giữa các cá nhân làm dịch vụ xuất nhập khẩu với các đại lý hải quan; tiếp tục hỗ trợ tối đa hoạt động của các đại lý khi thực hiện thủ tục hải quan tại các chi cục hải quan cửa khẩu thông qua các Tổ giải quyết vướng mắc, tuyên truyền, hỗ trợ, cung cấp thông tin cấp chi cục; phối hợp với các đơn vị chức năng tại cửa khẩu tạo điều kiện để các đại lý có thể đăng ký trước lịch kiểm tra, vận chuyển, xếp dỡ hàng hóa…
Để nâng cao hiệu quả hoạt động của các đại lý hải quan, hiện Hải quan Lạng Sơn đang phối hợp với Cục Thuế tỉnh Lạng Sơn và các cơ quan liên quan thực hiện rà soát cá nhân hoạt động dịch vụ xuất nhập khẩu tại các cửa khẩu để có biện pháp ngăn chặn, tiến tới xóa bỏ hình thức dịch vụ khai thuê hải quan không chính thống, qua đó, tạo môi trường thuận lợi cho đại lý hải quan phát triển. Đồng thời, phối hợp với các cơ quan liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá rộng rãi về đại lý hải quan tới các doanh nghiệp, chủ hàng để tăng cường sử dụng dịch vụ đại lý hải quan trong hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa qua địa bàn.
Song song đó, Hải quan Lạng Sơn đã chỉ đạo các chi cục hải quan hỗ trợ tối đa hoạt động của các đại lý khi thực hiện thủ tục hải quan. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị chức năng tại cửa khẩu tạo điều kiện để các đại lý hải quan có thể đăng ký trước lịch kiểm tra, vận chuyển, xếp dỡ hàng hóa,… từ đó, nhằm phát huy tối đa vai trò, chức năng của đại lý hải quan. Cùng đó, cục đã có văn bản gửi Tổng cục Hải quan xem xét cơ chế ưu tiên cho đại lý hải quan, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia hoạt động đại lý hải quan.
| Theo ông Nguyễn Hữu Vượng, Hải quan Lạng Sơn luôn coi việc phát triển quan hệ đối tác hải quan - doanh nghiệp là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng năm của đơn vị và luôn xác định đại lý hải quan đóng vai trò quan trọng trong quá trình hiện đại hóa hải quan, chuyên nghiệp hóa việc thực hiện thủ tục hải quan.
|
Nụ Bùi
