Hoạt động quản lý quỹ đóng góp lớn cho phát triển thị trường chứng khoán

	Chứng khoán phái sinh giúp giảm các “cú sốc” trên thị trường chứng khoán
	Thị trường chứng khoán có lý do để phục hồi
	Mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp trong hoạt động đầu tư nước ngoài trên thị trường chứng khoán
	Kết quả kinh doanh quý 2 sẽ chi phối thị trường chứng khoán tuần này

Hội thảo về quỹ đầu tư chứng khoán và công ty quản lý quỹ (năm 2002).

Số lượng quỹ tăng gần gấp 3 lần trong 10 năm

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Công ty Liên doanh Quản lý quỹ đầu tư Việt Nam (VFM) ra đời vào năm 2003 là công ty quản lý quỹ đầu tiên tại Việt Nam, với các hoạt động chính là quản lý quỹ, quản lý danh mục ủy thác đầu tư cho khách hàng.

Vào thời điểm ban đầu, hoạt động quản lý quỹ chỉ được thực hiện với các mô hình quỹ đóng, quỹ thành viên. Đây là các mô hình có phương thức hoạt động tương đối đơn giản để các công ty quản lý quỹ mới thành lập dễ tiếp cận và vận hành.

Mặc dù vậy, sự xuất hiện của 6 quỹ đầu tư chứng khoán dạng đóng (VFMVF1, VFMVF2, VFMVF4, PruBF1, MAFPF1, ACBGF) đầu tiên niêm yết trên thị trường tại Việt Nam trong giai đoạn 2004-2010 đã được cộng đồng nhà đầu tư quan tâm và tham gia tích cực.

Đến giai đoạn 2011-2021, khung pháp lý cho hoạt động của các công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư được tiếp tục bổ sung với các mô hình quỹ mới (quỹ mở, quỹ ETF, quỹ bất động sản) đã đánh dấu sự phát triển mạnh của nghiệp vụ quản lý quỹ Việt Nam. Đặc biệt, sự xuất hiện của các quỹ mở, quỹ ETF có thể coi là một bước ngoặt trong sự phát triển của quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.

Thực tế trên thế giới và quá trình phát triển tại Việt Nam cho thấy, quỹ mở là loại hình quỹ chiếm phần lớn số lượng các quỹ đầu tư trên thị trường. Quỹ mở cũng chính là sản phẩm nền tảng để thiết kế các mô hình quỹ liên kết TTCK với các thị trường khác như thị trường bảo hiểm, thị trường trái phiếu Chính phủ.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho biết, ở giai đoạn này, hoạt động huy động thành lập quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam được các công ty quản lý quỹ đẩy mạnh, số lượng quỹ tăng gần gấp 3 lần từ 23 quỹ vào năm 2011 lên 62 quỹ vào thời điểm tháng 9/2021.

Ngoài ra, trong suốt thời gian 2011-2021, hoạt động nghiệp vụ kinh doanh của các công ty quản lý quỹ được phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu. Trong đó, hoạt động quản lý danh mục đầu tư cho khách hàng ủy thác cũng được chú trọng, chủ yếu là khối khách hàng doanh nghiệp bảo hiểm. Khối khách hàng này luôn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản quản lý tại các công ty quản lý quỹ, đặc biệt là các hãng bảo hiểm có uy tín trên thế giới như Prudential, Manulife, Dai-ichi Life, ChubbLife.

Đóng góp lớn cho sự phát triển của TTCK

Có thể nói, trong thời gian qua, quản lý quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam đã trưởng thành nhanh chóng và đạt được nhiều dấu ấn quan trọng, đóng góp chung vào sự phát triển bền vững của TTCK Việt Nam.

Dấu ấn đó trước hết thể hiện ở việc, dù ra đời rất muộn so với thế giới và phát triển trong giai đoạn không thuận lợi khi mà Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn bởi suy thoái kinh tế toàn cầu và đại dịch Covid-19, song quản lý quỹ đã có một khung pháp lý đầy đủ, hoàn thiện và được định hướng phát triển một cách ổn định, an toàn, thận trọng dựa trên nền tảng những quy định pháp luật chặt chẽ theo chuẩn mực và thông lệ quốc tế; từ đó nhiều công ty quản lý quỹ đã xây dựng được hạ tầng phát triển hiện đại, có mô hình quản trị hiệu quả và tích cực đào tạo đội ngũ nhân viên có kinh nghiệm, chuyên môn.

Bên cạnh đó, các công ty quản lý quỹ, các quỹ đầu tư chứng khoán đã từng bước khẳng định vai trò là những nhà đầu tư tổ chức chuyên nghiệp khi huy động, thành lập và phát triển được nhiều loại hình quỹ theo đúng mô hình hiện đại của thế giới.

Đồng thời, một số công ty quản lý quỹ đã chủ động, tích cực huy động vốn đầu tư từ nhà đầu tư nước ngoài, từng bước tạo ra một kênh dẫn vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài an toàn vào DN Việt Nam, hỗ trợ tích cực cho các DN Việt Nam gọi vốn qua TTCK.

Các công ty quản lý quỹ đã phát huy vai trò là những nhà quản lý tài sản chuyên nghiệp cho các tổ chức tài chính lớn, đặc biệt là các DN bảo hiểm và các tổ chức tín dụng góp phần chuyên nghiệp hóa các hoạt động trên thị trường tài chính, ngân hàng.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng cho biết, sự phát triển của các quỹ đầu tư chứng khoán đã góp phần đa dạng hóa các kênh đầu tư của công chúng, đồng thời cũng thúc đẩy đầu tư chứng khoán xanh và đầu tư có trách nhiệm theo xu hướng tiệm cận với thông lệ quốc tế vì mục tiêu phát triển bền vững.

Hội thảo giới thiệu về sản phẩm đầu tư mới – Quỹ hoán đổi danh mục ETF (năm 2014).

Nhiều tiềm năng phát triển

Hoạt động quản lý quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam vẫn còn tiềm năng lớn để phát triển trong thời gian tới.

Tính đến cuối năm 2020, tổng giá trị tài sản quản lý của các công ty quản lý quỹ chỉ chiếm 5,5% GDP của Việt Nam. Tỷ trọng giá trị tài sản quản lý của các công ty quản lý quỹ trên GDP của Việt Nam nhỏ hơn so với một số nước trong khu vực.

Nguyên nhân là do nhà đầu tư trong nước có thói quen tự đầu tư, gửi tiết kiệm với lãi suất ổn định thay vì ủy thác qua các quỹ đầu tư được quản lý bởi các chuyên gia tài chính; hệ thống đại lý phân phối chứng chỉ quỹ còn hạn chế; chất lượng hoạt động của các công ty quản lý quỹ là không đồng đều...

Vì vậy, trong thời gian sắp tới, để thúc đẩy sự phát triển hoạt động của các công ty quản lý quỹ, quỹ đầu tư chứng khoán tại Việt Nam, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã đề ra các giải pháp trọng tâm.

Theo đó, cần nâng cao hiệu quả hoạt động của các công ty quản lý quỹ, đảm bảo năng lực và an toàn tài chính, tiếp cận và thực hiện việc quản trị công ty, quản trị rủi ro cũng như tuân thủ các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp cao nhất theo thông lệ quốc tế. Phấn đấu đến năm 2030, quy mô quản lý tài sản đạt khoảng 6-10% GDP.

Phát triển và đa dạng hóa các loại hình quỹ đầu tư, trong đó cần thúc đẩy quỹ hưu trí, các loại hình quỹ mới; nâng cao năng lực của các công ty quản lý quỹ (năng lực tài chính, năng lực cung cấp dịch vụ, năng lực cạnh tranh và quản trị rủi ro); mở cửa thị trường dịch vụ quản lý tài sản theo lộ trình hội nhập đã cam kết...