HNX thành công với mô hình “1 Sở 3 thị trường”

	Nhiều yếu tố hỗ trợ thị trường chứng khoán tăng trưởng
	HNX: Giá trị giao dịch cổ phiếu quý 3 tăng gần 400% so với cùng kỳ năm 2020
	Thanh khoản thị trường cổ phiếu niêm yết trên HNX tăng hơn 40%

Lễ khai trương hoạt động Trung tâm Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (năm 2005).

Thị trường trái phiếu chính phủ tăng trưởng bình quân 27%/năm

HNX ra đời từ năm 2005, khởi đầu với hoạt động đấu giá cổ phần, phục vụ cổ phần hoá DNNN, sau đó là các thị trường giao dịch cho từng loại hàng hoá điển hình của TTCK được lần lượt khai trương và đưa vào vận hành.

Đó là thị trường cổ phiếu, thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) rồi tới TTCK phái sinh, mô hình “1 Sở 3 thị trường” trên một nền công nghệ tự chủ hiện đại tại HNX đã được hiện thực hoá thành công và ngày càng phát huy vai trò hết sức có ý nghĩa trong việc xây dựng kênh đầu tư, huy động và phân bổ vốn hiệu quả cho thị trường, cho cộng đồng DN và công chúng đầu tư.

Đối với thị trường cổ phiếu, HNX đang quản lý gần 1.300 DN cả niêm yết và UPCoM với tổng giá trị vốn hóa thị trường đạt 1.726 tỷ đồng, thanh khoản trung bình đạt 237,8 triệu cổ phiếu/phiên và 4,4 nghìn tỷ đồng/phiên trong 9 tháng đầu năm 2021, tăng gấp hàng trăm lần so với thời kỳ đầu khai trương thị trường.

Thị trường cổ phiếu HNX trong 16 năm qua đã giúp các DN huy động 290 nghìn tỷ đồng vốn cho sản xuất, kinh doanh qua kênh phát hành cổ phiếu trên TTCK.

Thị trường TPCP tại HNX được đánh giá là phát triển nhanh và bền vững. Hoạt động đấu thầu trái phiếu đã trở thành kênh phát hành chủ đạo của các tổ chức phát hành với lãi suất huy động hàng năm giảm đáng kể, kỳ hạn bình quân ngày càng tăng, giúp tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước hàng nghìn tỷ đồng tiền trả lãi, đồng thời hỗ trợ tích cực trong điều tiết kinh tế vĩ mô của Nhà nước.

Do tính hiệu quả của việc huy động vốn qua đấu thầu, Bộ Tài chính, Kho bạc Nhà nước đã tăng cường sử dụng kênh này để huy động vốn cho ngân sách Nhà nước. Từ năm 2009 đến nay, hàng năm, huy động vốn qua kênh đấu thầu trái phiếu trung bình đạt 250 nghìn tỷ đồng/năm.

Giao dịch TPCP trên thị trường thứ cấp không ngừng tăng về quy mô và độ sâu, tiệm cận các nước có thị trường TPCP phát triển trong khu vực và trên thế giới. Tính đến hết ngày 30/9/2021, tổng dư nợ thị trường TPCP đạt 1,43 triệu tỷ đồng. Thanh khoản bình quân thị trường đạt 10.986 tỷ đồng/phiên trong 9 tháng đầu năm 2021. Thị trường TPCP Việt Nam được ADB đánh giá có mức tăng cao nhất trong các nền kinh tế mới nổi tại khu vực Đông Á với tốc độ tăng trưởng bình quân 27%/năm trong thập kỷ vừa qua.

Cùng với đó, thị trường chứng khoán phái sinh ra đời góp phần hoàn thiện cơ cấu thị trường của HNX cũng như hoàn thiện cấu trúc hoạt động TTCK Việt Nam theo thông lệ quốc tế. TTCK phái sinh có sự tăng trưởng vượt các kỳ vọng đặt ra, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.

Lễ Khai trương thị trường chứng khoán phái sinh (năm 2017).

Dù mới đi vào hoạt động được hơn 4 năm nhưng thanh khoản trên thị trường phái sinh khá sôi động, khối lượng giao dịch bình quân đạt hơn 205.098 hợp đồng/phiên trong 9 tháng đầu năm 2021. Đặc biệt TTCK phái sinh đã có phiên giao dịch có khối lượng giao dịch lên tới 403.266 hợp đồng, con số mà tại nhiều thị trường phát triển trong khu vực cũng phải mất hàng chục năm mới đạt được. TTCK phái sinh đã thể hiện vai trò là công cụ phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư trên thị trường cơ sở, giữ chân dòng vốn ở lại thị trường những khi thị trường sụt giảm mạnh.

Với kết quả đó, HNX cùng với HoSE vững vàng chuyển sang mô hình hoạt động mới, là thành viên của Sở GDCK Việt Nam, trở thành những mảnh ghép hoàn hảo trên bức tranh của TTCK Việt Nam.

Thiết lập thị trường vốn cổ phần dành cho các doanh nghiệp khởi nghiệp

Sau chặng đường xây dựng và phát triển đầu tiên, thị trường chứng khoán Việt Nam nói chung và HNX nói riêng đã có những thành tựu đáng kể, tạo nền tảng vững chắc và là tiền đề, là động lực cho giai đoạn phát triển mới.

Trong bối cảnh đó, HNX đặt mục tiêu tiếp tục phát triển các thị trường hướng tới mục tiêu đưa TTCK trở thành kênh dẫn vốn chủ yếu cho nền kinh tế. HNX sẽ tiếp tục phát triển thị trường cổ phiếu, nâng cao chất lượng hàng hóa.

Cùng với việc thúc đẩy các giải pháp tăng thanh khoản thị trường cổ phiếu, HNX cũng đang nghiên cứu thiết lập thị trường vốn cổ phần dành cho các doanh nghiệp khởi nghiệp (start-ups), các doanh nghiệp vừa và nhỏ nhằm thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân.

Đặc biệt, HNX sẽ phát triển thị trường trái phiếu trở thành kênh huy động vốn chủ yếu cho ngân sách Nhà nước, góp phần huy động vốn cho phát triển kinh tế của đất nước. HNX sẽ tập trung hoàn thiện tổ chức thị trường trái phiếu bao gồm cả thị trường TPCP và TPDN, tăng cường thanh khoản cho thị trường giao dịch thứ cấp, để hỗ trợ cho hoạt động phát hành trên thị trường sơ cấp.

Để thực hiện được mục tiêu đó, HNX cho biết sẽ tập trung xây dựng hệ thống hạ tầng công nghệ hiện đại, có độ mở cao, có thể kết nối được với hệ thống CNTT của các thị trường quốc tế.

Cùng với đó, HNX sẽ tiếp tục phát triển đa dạng hóa các sản phẩm trên thị trường TPCP, triển khai các sản phẩm phòng ngừa rủi ro lãi suất trên thị trường TPCP.

Hệ thống giao dịch TPDN thứ cấp cũng đang được HNX xây dựng, nhằm nâng cao tính minh bạch, công bằng cho thị trường. Đây cũng là ưu tiên của Chính phủ khi yêu cầu rà soát lại điều kiện phát hành TPDN riêng lẻ theo nguyên tắc gắn với công bố thông tin, bổ sung quy định chỉ có nhà đầu tư chuyên nghiệp được phép đầu tư vào TPDN phát hành riêng lẻ; yêu cầu TPDN phát hành riêng lẻ phải thực hiện đăng ký, lưu ký tập trung. Trên cơ sở phương án tổ chức thị trường giao dịch TPDN đã được Bộ Tài chính phê duyệt, HNX đang chuẩn bị các điều kiện để triển khai thị trường.

Đối với thị trường phái sinh, nơi có tiềm năng phát triển mạnh trong tương lai, HNX sẽ phát triển thị trường này trở thành nơi cung cấp các công cụ phòng ngừa rủi ro cho nhà đầu tư, cũng như có thêm một kênh đầu tư cho các nhà đầu tư trên thị trường. HNX đang nghiên cứu để phát triển đa dạng hóa các sản phẩm, không chỉ tiếp tục phát triển các sản phẩm phái sinh dựa trên chỉ số, mà còn phát triển cả các sản phẩm phái sinh dựa trên các cổ phiếu đơn lẻ. HNX cũng nỗ lực tìm các giải pháp thúc đẩy đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư, phát triển hệ thống nhà đầu tư tổ chức.

Ngoài ra, với tiềm năng phát triển thị trường phái sinh hàng hóa, HNX sẽ nghiên cứu triển khai tổ chức thị trường phái sinh trên hàng hóa, trước mắt tập trung vào các sản phẩm nông nghiệp thế mạnh của Việt Nam như cà phê, hồ tiêu, hạt điều, và các nguyên vật liệu như gas, khí tự nhiên, dầu.