Duy trì giá FIT mới có thể tạo sức bật cho điện mặt trời mái nhà?

	Lắp đặt hơn 19.800 dự án điện mặt trời mái nhà trong 7 tháng
	Mua bán điện mặt trời: Bế tắc vì quy định thiếu rõ ràng
	EVN đề nghị hướng dẫn phân biệt điện mặt trời mái nhà và mặt đất

Ảnh minh họa. Ảnh: Nguyễn Thanh

Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), cập nhật mới nhất đến ngày 23/8 toàn quốc có tổng 45.299 hệ thống điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) đã đi vào vận hành, công suất 1.029 MWp, sản lượng đạt khoảng 500.692 MWh, giảm phát thải khoảng 457.132 tấn khí CO2 (tương đương 77.257 TOE).

Phát biểu tại buổi tọa đàm “Phát triển ĐMTMN tại Việt Nam: Lợi ích, nút thắt và giải pháp tháo gỡ” trong khuôn khổ Tuần lễ năng lượng tái tạo 2020 diễn ra sáng nay, 25/8, tại Hà Nội, bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc Trung tâm Phát triển sáng tạo xanh (GreenID) đánh giá, cơ chế giá khuyến khích đã giúp Việt Nam đạt được 1.000 MWp cho ĐMTMN chỉ trong vòng 2 năm qua.

Đồng thời, tạo điều kiện cho hàng nghìn nhà đầu tư, doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia thị trường từ nghiên cứu, sản xuất, phân phối… Tuy nhiên, kết quả đạt được còn quá nhỏ so với tiềm năng kỹ thuật.

Nhiều người tiêu dùng vẫn chưa thực sự sẵn sàng bởi chính sách hỗ trợ quá ngắn, cách thức chi trả cho việc bán điện vẫn còn chậm, chưa có hướng dẫn tiêu chuẩn, kỹ thuật an toàn dẫn đến tâm lý lo ngại và chần chừ.

“Hiện vẫn còn nhiều nút thắt cần tháo gỡ, đặc biệt liên quan đến chính sách, tài chính và sáng kiến giải pháp để thúc đẩy phát triển ĐMTMN tương xứng với tiềm năng”, bà Khanh nói.

Ông Trần Viết Nguyên, Phó trưởng Ban Kinh doanh, EVN chia sẻ, thời gian qua ĐMTMN đã tạo ra nhiều lượng điện năng phát lên lưới. EVN đã mua lại theo quy định, giúp hỗ trợ phần nào, đảm bảo cung-cầu năng lượng.

Để tiếp tục thúc đẩy phát triển ĐMTMN, các Tổng Công ty Điện lực đã công khai các quy trình, thủ tục, khả năng giải toả công suất của từng trạm biến áp... và tạo điều kiện tối đa cho chủ đầu tư ĐMTMN trong quá trình ký thoả thuận đấu nối, ký hợp đồng mua bán điện.

Tuy nhiên, trên thực tế chi phí lắp đặt, vận hành… ĐMTMN cũng đang là khó khăn điển hình; kiến nghị Chính phủ, các bộ, ngành, nhà đầu tư tiếp tục nghiên cứu, có những sáng kiến, cơ chế, gói hỗ trợ giảm thiểu chi phí lắp đặt, vận hành…, từ đó mới có khả năng nhân rộng điện mặt trời mái nhà, đặc biệt là đối với đối tượng các hộ gia đình có thu nhập thấp.

Bên cạnh đó, EVN kiến nghị Bộ Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ sớm nghiên cứu ban hành tiêu chuẩn, kỹ thuật an toàn về điện mặt trời mái nhà.

Đặc biệt, ông Nguyên đánh giá, sau cơ chế giá điện cố định theo Quyết định 13/2020/QĐ-TTg năm 2020 về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam của Thủ tướng Chính phủ (giá FIT 2), đến năm 2021 sẽ có cơ chế chính sách mới.

“Kiến nghị Bộ Công Thương sớm nghiên cứu ban hành cơ chế chính sách gối đầu tiếp theo nhằm phát triển ĐMTMN tại Việt Nam. Để đạt được kỳ vọng đến năm 2035 Việt Nam đạt 30.000 MWp công suất ĐMTMN thì câu chuyện chính sách hết sức quan trọng”, ông Nguyên nhấn mạnh.

Xung quanh câu chuyện phát triển ĐMTMN, ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh đánh giá, định hướng hỗ trợ phát triển ĐMTMN đã được nêu rõ trong chiến lược phát triển năng lượng tái tạo với mục tiêu tạo nguồn phân tán để giảm phụ tải tại chỗ, tránh gây áp lực phải xây dựng các tuyến truyền tải mới.

Về cơ chế chính sách, Chính phủ đã ban hành cơ chế giá FIT theo Quyết định 11/2017/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam. Theo đó, các dự án ĐMTMN được hưởng mức giá 2.086 đồng/kWh (tương đương 9,35 Uscents/kWh).

Sau khi Quyết định 11/2017/QĐ-TTg hết hiệu lực vào cuối tháng 6/2019, dù Chính phủ chưa ban hành quyết định thay thế nhưng Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định 2023/QĐ-BCT vào tháng 7/2019 phê duyệt Chương trình thúc đẩy ĐMTMN tại Việt Nam giai đoạn 2019-2025.

Tiếp theo, với việc ban hành Quyết định 13/2020/QĐ-TTg về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam, ĐMTMN được hưởng mức giá FIT cao nhất trong 3 loại hình đầu tư điện mặt trời là 1.943 đồng/kWh (tương đương 8,38 Uscents/kWh). Chắc chắn đầu tư ĐMTMN sẽ bùng nổ trong giai đoạn tới cuối năm 2020.

Để phát triển có hiệu quả ĐMTMN tại Việt Nam trong thời gian tới, ông Sơn nhấn mạnh là vẫn tiếp tục duy trì cơ chế giá FIT, với những quy định chặt chẽ hơn về quy mô công suất.

Cụ thể, các hệ thống điện mặt trời mới lên đến 100 kWp nhận được FIT cố định; các hệ thống điện mặt trời mới từ 100 đến 750 kWp phải bán năng lượng của chúng bằng cách tiếp thị trực tiếp cho bên mua; hệ thống điện mặt trời mới trên 750 kWp được yêu cầu tham gia vào các cuộc đấu thầu và không được sử dụng để tự sản xuất nội bộ…