Đường sắt đang ở thế "ngàn cân treo sợi tóc”
Thiếu sự kết nối
Hiện cả nước có mạng lưới đường sắt với chiều dài 3.143 km, trong đó có 2.632 km đường sắt chính tuyến, cơ bản vẫn chỉ gồm 1 trục Bắc – Nam và 6 tuyến ở phía Bắc. Có thể nói, hạ tầng đường sắt Việt Nam đang lạc hậu. Đường sắt vẫn là khổ 1m mà trong khi đó hầu hết các nước trên thế giới không còn dùng nữa. Tốc độ đường sắt Việt Nam chỉ khoảng 50-60 km/giờ đối với tàu hàng, còn tàu khách thì cố gắng để đạt 80-90 km/giờ. Trong khi đó thì đường sắt ở các nước tiên tiến trên thế giới trung bình khoảng 150-200 km/giờ, đó là chưa kể đường sắt cao tốc trên 300 km/giờ và siêu cao tốc có thể đến hơn 500 km/giờ.
Đặc biệt, mạng lưới đường sắt Việt Nam chưa có được sự kết nối đồng bộ với các phương thức vận tải khác nhau như cảng hàng không, sân bay, cảng biển lớn. Đồng thời, cũng chưa có sự kết nối liên vùng Đồng bằng sông Cửu Long và Tây Nguyên, chưa thực sự đóng góp nhiều cho phát triển kinh tế trong thời gian gần đây.
Theo Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng, ở nước ta vận tải đường sắt có lịch sử hình thành lâu đời, có vai trò quan trọng vì có khả năng kết nối giữa các phương tiện vận tải khác nhau để hình thành vận tải đa phương thức. Tuy nhiên, mạng lưới đường sắt hiện chưa được quan tâm thích đáng, trong đó mạng lưới đường sắt quốc gia hầu như chưa phát triển thêm được về chiều dài và năng lực, có sự tụt hậu so với vận tải đường bộ và hàng không.
Phân tích về nguyên nhân vì sao hệ thống đường sắt Việt Nam vẫn chưa có sự phát triển tương xứng, GS.TSKH Lã Ngọc Khuê, nguyên Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải cho biết, sau gần nửa thế kỷ bị lãng quên trên bàn cờ đầu tư, làm cho toàn bộ hệ thống cơ sở vật chất của ngành đường sắt từ hạ tầng, tới phương tiện trang thiết bị, xuống cấp nặng nề. Trong khi các ngành vận tải khác lại được đầu tư rất lớn với nhiều nguồn lực đa dạng từ ngân sách, từ các nguồn ODA và xã hội hóa, khiến cho cơ sở vật chất kỹ thuật cùng với năng lực quản lý điều hành của các ngành vận tải đó không ngừng được mở mang, đổi mới.
GS.TSKH Lã Ngọc Khuê cho rằng, đường sắt đang bị tụt hậu. Bởi suốt nhiều thập kỷ, tỷ lệ đầu tư cho đường sắt không vượt qua 3% tổng chi ngân sách dành cho hạ tầng giao thông vận tải. Gần nửa thế kỷ qua, coi như không một đoạn đường sắt nào được làm mới. Trong khi đó, ngành đường bộ và hàng không, đã tiến sát mức hiện đại của các quốc gia trong khu vực và thế giới. Sự bất cân đối đó đã đẩy đường sắt lún sâu vào thế chân tường, đánh mất khả năng cạnh tranh, trong khi tình hình dịch bệnh lại hết sức nặng nề. Họa vô đơn chí, đường sắt lâm vào thế "ngàn cân treo sợi tóc".
Suốt nhiều thập kỷ, tỷ lệ đầu tư cho đường sắt không vượt qua 3% tổng chi ngân sách dành cho hạ tầng giao thông vận tải. Ảnh: Internet. |
Ưu tiên tuyến đường sắt tốc độ cao
Báo cáo Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 – 2030 đặt mục tiêu, đến năm 2030 sẽ phát triển mạng lưới đường sắt quốc gia đáp ứng nhu cầu vận chuyển 11,8 – 13,9 triệu tấn hàng hóa, 22 – 25 triệu hành khách. Tập trung nâng cấp, cải tạo, bảo đảm an toàn các tuyến đường sắt hiện đang khai thác, trong đó ưu tiên các tuyến Hà Nội – TP Hồ Chí Minh, Hà Nội – Lào Cai, Hà Nội – Hải Phòng, đường sắt kết nối cảng biển. Trong thời kỳ này cũng sẽ hoàn thành giai đoạn chuẩn bị đầu tư và tiến hành xây dựng các đoạn ưu tiên trên tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – TP Hồ Chí Minh (Hà Nội – Vinh; TP Hồ Chí Minh – Nha Trang).
So với các quy hoạch trước, Báo cáo này bổ sung phương án phối hợp đầu tư cảng cạn kết nối với tuyến, ga đường sắt; xem xét thêm phương án kết nối đường sắt Việt Nam – Campuchia qua cửa khẩu Mộc Bài; điều chỉnh một số nội dung tại các khu đầu mối Hà Nội, TP Hồ Chí Minh.
Chính vì vậy, theo ông Đặng Huy Đông, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Chủ tịch Hội đồng quản lý Viện Nghiên cứu quy hoạch và phát triển, cần ưu tiên phát triển đường sắt điện khí hóa, đường đôi khổ tiêu chuẩn 1435mm lưỡng dụng, vận tốc khai thác trung bình khoảng 150km/h đối với vận tải hàng hóa và vận tốc khai thác trung bình khoảng 100km/h đối với vận tải hàng hóa và vận chuyển container đối với trục tuyến Bắc Nam Hà Nội – TP Hồ Chí Minh kéo dài thêm các tuyến đến Lạng Sơn, Hải Phòng ở phía Bắc và đến Cần Thơ ở phía Nam.
Dự phòng đất hai bên tuyến Bắc – Nam để phát triển tầu cao tốc hoặc siêu cao tốc khi có nhu cầu và có khả năng cạnh tranh với vận tải hành khách đường bộ và hàng không. Bên cạnh đó có các tuyến chuyên dụng tàu hàng nối với các cảng biển quốc tế như Lạch Huyện ở Hải Phòng, Thị Vải ở Vũng Tàu, kết nối với các chân hàng hóa container để giảm tải cho đường bộ, giảm tắc nghẽn đô thị, giảm tai nạn giao thông, giảm chi phí logistics, năng cao năng lực cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam khi ra thế giới.
Tin liên quan
Làm gì để Việt Nam tiếp tục là “điểm sáng” trong thu hút FDI?
11:25 | 21/04/2024 Kinh tế
Đầu tư tư nhân cần trở thành động lực tăng trưởng chính và quan trọng nhất
15:56 | 17/04/2024 Kinh tế
Ổn định tỷ giá, lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu
18:26 | 25/04/2024 Kinh tế
Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia đấu thầu để xử lý chênh lệch giá vàng
16:33 | 25/04/2024 Kinh tế
Thương mại điện tử bền vững vẫn là bài toán khó
12:30 | 25/04/2024 Kinh tế
5 khuyến nghị giảm rủi ro khi giao dịch xuất nhập khẩu với đối tác các nước Tây Á
09:07 | 25/04/2024 Kinh tế
Căn hộ cho thuê sẽ "làm ấm" thị trường bất động sản?
23:31 | 24/04/2024 Kinh tế
Giải pháp đảm bảo cung ứng điện khi nhu cầu tăng cao
23:10 | 24/04/2024 Kinh tế
Quốc gia nào khởi xướng điều tra phòng vệ thương mại nhiều nhất với hàng Việt Nam?
21:06 | 24/04/2024 Kinh tế
Chưa có lô hàng thủy sản nào XK sang Trung Quốc bị cảnh báo tồn dư hóa chất và kháng sinh
15:23 | 24/04/2024 Kinh tế
Kim ngạch xuất khẩu sang Hoa Kỳ trong quý 1 tăng cao nhất từ trước đến nay
15:23 | 24/04/2024 Xuất nhập khẩu
“Xanh hoá” công nghiệp khai khoáng bằng công nghệ mới
14:13 | 24/04/2024 Kinh tế
Xuất khẩu sang Singapore duy trì tăng trưởng
10:15 | 24/04/2024 Kinh tế
Vượt qua điểm yếu để mở rộng xuất khẩu sang châu Á-châu Phi
07:50 | 24/04/2024 Kinh tế
Chia sẻ lợi ích để ngành cà phê vượt qua "bão giá"
07:49 | 24/04/2024 Kinh tế
Vấn đề Bạn quan tâm
Tin mới
Lo ngại rủi ro lừa đảo thương mại quốc tế trong bối cảnh phức tạp tại Trung Đông
Ổn định tỷ giá, lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu
Đón đầu kỳ vọng nâng hạng thị trường chứng khoán, SSI đặt mục tiêu lợi nhuận tăng 19%
Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tham gia đấu thầu để xử lý chênh lệch giá vàng
Có được cộng hay trừ khoản tiền thưởng vận chuyển liệu trong trị giá hải quan?
LONGFORM: Hệ sinh thái Tài chính số- Lấy dữ liệu làm tài nguyên, lấy giải pháp đột phá làm nền tảng
16:55 | 16/04/2024 Megastory/Longform
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Cục trưởng Hải quan Khánh Hòa Nguyễn Văn Cường
22:04 | 05/04/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Đinh Ngọc Thắng
13:54 | 27/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Nam Dương Xuân Sinh
09:44 | 02/03/2024 Infographics
Infographics: Quá trình công tác của tân Phó Trưởng Ban Cải cách, hiện đại hóa hải quan Đặng Thanh Dũng
14:53 | 28/02/2024 Infographics