Đột phá thanh toán không dùng tiền mặt trong lĩnh vực công

Ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước:

Ông Phạm Anh Tuấn.

Thực hiện các giải pháp tiếp tục phát triển thanh toán không dùng tiền mặt

Để triển khai hoàn thành các mục tiêu của Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2021-2025 nói chung, mục tiêu về phát triển thanh toán điện tử trong khu vực Chính phủ, dịch vụ hành chính công, NHNN sẽ tập trung hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế, chính sách cho hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán điện tử, nhằm tạo lập khung khổ pháp lý đầy đủ, đồng bộ. Trong đó, tập trung sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng, rà soát Luật NHNN, hoàn thiện trình Chính phủ ban hành nghị định mới về thanh toán không dùng tiền mặt; nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng và xây dựng, ban hành các văn bản hướng dẫn.

NHNN cũng chỉ đạo nâng cấp, phát triển hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng, hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử, hệ thống thanh toán của các ngân hàng đảm bảo hoạt động an toàn, hiệu quả và có khả năng kết nối, tích hợp với các hệ thống khác, mở rộng hệ sinh thái thanh toán số để phục vụ thanh toán trực tuyến.

Cùng với đó, tiếp tục ứng dụng, phát triển các sản phẩm, dịch vụ thanh toán trên thiết bị di động, như: thanh toán qua QR Code, mã hóa thông tin thẻ (Tokenization), thanh toán di động (Mobile Payment), thanh toán phi tiếp xúc (Contactless), ví điện tử nhằm tạo thuận lợi cho người dân, DN.

NHNN cũng sẽ tiếp tục triển khai có hiệu quả Đề án “Phát triển ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030” nhằm từng bước làm sạch cơ sở dữ liệu khách hàng… để phát triển các ứng dụng nhằm thúc đẩy thanh toán điện tử trong khu vực Chính phủ, dịch vụ hành chính công.

Bà Võ Thị Trung Trinh, Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông TPHCM:

Bà Võ Thị Trung Trinh.

TPHCM sẽ triển khai 100% dịch vụ công trực tuyến đến người dân

TPHCM đã đưa vào vận hành Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính TPHCM, kết nối hệ thống định danh Công dân theo Đề án 06. Hiện tại TPHCM đã triển khai 635/740 dịch vụ công trực tuyến, số tiền thanh toán dịch vụ công trực tuyến đạt hơn 13 tỷ đồng. Đến năm 2025, TPHCM sẽ triển khai 100% dịch vụ công trực tuyến đến người dân.

Để thúc đẩy dịch vụ công trực tuyến, TPHCM sẽ triển khai nhiều giải pháp, trong đó tập trung vào việc tái cấu trúc, tinh gọn các dịch vụ công để có thể dễ dàng triển khai trên môi trường trực tuyến. Bên cạnh đó, TPHCM cũng công khai, minh bạch thông tin đến người dân và DN để người dân và DN nắm bắt được quá trình cung cấp dịch vụ công cũng như cho ý kiến về chất lượng cung cấp dịch vụ công hoàn chỉnh các hệ thống để tăng tính trải nghiệm, tiện dụng cho người dùng…

Ông Trần Đình Cường, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TPHCM:

Ông Trần Đình Cường.

Cần sự phối hợp 3 bên

Thời gian qua, các ngân hàng và các công ty trung gian thanh toán đã tích cực phối hợp triển khai thanh toán không dùng tiền mặt ở hầu hết các lĩnh vực như dịch vụ xe đạp công cộng nạp trả tiền bằng ví Momo, Zalopay và các loại thẻ ngân hàng; dịch vụ thu phí tàu thủy của Momo và Zalopay, người đi tàu có thể mua vé qua mạng và thanh toán bằng Ví Momo và Zalopay...

Đặc biệt kể từ khi UBND TPHCM ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Quyết định số 1813/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (phê duyệt Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021 – 2025) trên địa bàn TPHCM, các quận, huyện đã xây dựng Kế hoạch triển khai thanh toán không dùng tiền mặt. Hiện nay các quận, huyện đang đẩy mạnh thanh toán không dùng tiền mặt ở các chợ truyền thống theo chủ trương chợ 4.0, ở khu phố thương mại, phố ẩm thực, sự kiện, lễ hội...

Với sự ứng dụng công nghệ trong thanh toán, ngành Ngân hàng và các công ty trung gian thanh toán ở Việt Nam hiện đã cung ứng nhiều hình thức thanh toán không dùng tiền mặt bằng các ứng dụng ngân hàng số, ứng dụng ví điện tử, Mobile Money trên các thiết bị di động, rất tiện lợi cho người dân và DN, không thua kém các nước trong khu vực và trên thế giới.

Tuy nhiên, nhìn chung mức độ sử dụng của người dân hiện nay chưa đạt kỳ vọng. Do đó, trong thời gian tới rất cần sự đồng hành của 3 bên gồm ngân hàng - chính quyền – người dân để thanh toán không dùng tiền mặt được đẩy nhanh và lan tỏa rộng hơn so với hiện nay.

Ông Nguyễn Quang Minh, Tổng giám đốc Công ty cổ phần thanh toán quốc gia Việt Nam Napas:

Ông Nguyễn Quang Minh.

Chuyển đổi số trong lĩnh vực thanh toán

Nếu như năm 2015, 90% giao dịch qua hệ thống Napas là rút tiền mặt và chỉ 10% là giao dịch chuyển tiền thì hiện tại, giao dịch rút tiền mặt chỉ còn chiếm tỷ trọng 4%. Trong 9 tháng năm 2023, giá trị giao dịch rút tiền qua hệ thống Napas giảm tới 20% so với cùng kỳ năm 2022 và dự kiến đến cuối năm nay mức giảm sẽ là 25%.

Trong khi đó, giao dịch thanh toán qua VietQR trong 9 tháng năm 2023 đã tăng gấp 16 lần so với 9 tháng năm 2022. Hiện số lượng giao dịch qua VietQR gấp khoảng 7 lần so với rút tiền mặt. Theo thống kê trong 9 tháng qua, có hơn 20 triệu người sử dụng ứng dụng ngân hàng để quét mã VietQR và có hơn 11 triệu mã VietQR đã được sử dụng để nhận tiền.

Hiện có khoảng trên 2 triệu đơn vị chấp nhận thanh toán không dùng tiền mặt, thể hiện một thành tựu về chuyển đổi số và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt của ngành ngân hàng. Các sản phẩm, dịch vụ thanh toán và các kênh và phương tiện thanh toán hiện rất đa dạng; mức độ chuyển đổi số và áp dụng công nghệ trong thanh toán ngày càng nhanh, rộng và rút ngắn khoảng cách so với thế giới. Thời gian tới, dự kiến sẽ có nhiều công nghệ mới được triển khai trong hoạt động thanh toán như thanh toán không tiếp xúc, thẻ phi vật lý, các dịch vụ về tài chính, tiêu dùng, mua trước trả sau...

Ông Nguyễn Bá Diệp, đồng sáng lập Momo:

Ông Nguyễn Bá Diệp.

Giới trẻ là động lực để chuyển đổi số và thanh toán không dùng tiền mặt

Hiện có khoảng 2,5 triệu người dùng thanh toán qua MoMo cho hơn 90% dịch vụ hành chính công trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia và 1 triệu người dùng cho các dịch vụ công. Có 4.260 trường học trên toàn quốc, trong đó hầu hết trường học ở TPHCM chấp nhận thanh toán học phí qua MoMo. Tương tự, 148 bệnh viện, phòng khám trên toàn quốc, trong đó tất cả các bệnh viện lớn tại TPHCM cũng đã triển khai thanh toán bằng MoMo.

Có khoảng 51,3% khách hàng từ 18-27 tuổi đã chọn MoMo là phương thức thanh toán trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia và 45,8% khách hàng trẻ trong độ tuổi này cũng sử dụng MoMo để thanh toán các dịch vụ hành chính công. So với năm 2022, thanh toán trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia bằng MoMo trong năm 2023 tăng tới 155% đối với mảng đóng các loại phí và lệ phí, tăng 315% đối với mảng nộp phạt giao thông.

Từ những dữ liệu trên, tôi tin rằng, trong quá trình chuyển đổi số, đặc biệt là dịch vụ công, giới trẻ chính là nhóm người dùng chủ lực và là trụ cột trong việc phát triển lĩnh vực này dựa trên 3 yếu tố. Thứ nhất, giới trẻ có khả năng tiếp thu thông tin công nghệ nhanh chóng; thứ hai, giới trẻ thường xuyên sử dụng dịch vụ trực tuyến; và thứ ba, giới trẻ có xu hướng chia sẻ trên các nền tảng mạng xã hội và hướng dẫn người thân sử dụng. Do đó, nếu chúng ta tập trung vào khách hàng từ 18-27 tuổi, quá trình chuyển đổi số trong mọi lĩnh vực sẽ tiến triển nhanh hơn.

Nguyễn Hiền (ghi)