Đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn đúng lộ trình

	Khẩn trương hướng dẫn Nghị định 140 để "thúc" tiến độ cổ phần hóa
	Kích hoạt cơ chế xử lý đất đai để đẩy nhanh cổ phần hóa
	Khó hoàn thành nộp tiền thu từ cổ phần hóa, thoái vốn về ngân sách
	Chậm tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn: Quyết xử nghiêm

Kế hoạch cổ phần hoá hay bán vốn chiến lược trong năm 2020 của Agribank lỡ hẹn. Ảnh: ST

Thoái vốn tại Sabeco là điểm sáng

Về kế hoạch và tình hình thực hiện CPH, Cục Tài chính doanh nghiệp (Bộ Tài chính) cho biết, kế hoạch CPH giai đoạn 2017 – 2020 là 128 doanh nghiệp. Lũy kế giai đoạn 2016 – 2020, đã có 178 doanh nghiệp được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án CPH với tổng giá trị DN là 443.503 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 207.116 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong 178 DN đã CPH chỉ có 37/128 DN CPH thuộc danh mục CPH theo công văn số 991/TTg-ĐMDN và Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (đạt 28% kế hoạch). Năm 2020, còn 91 DN chưa hoàn thành công tác CPH. Như vậy, tiến độ CPH tại các DN còn chậm. Những đơn vị còn nhiều DN thuộc danh sách phải thực hiện CPH trong năm 2020 có thể kể đến như Hà Nội (13 DN), TPHCM (38 DN), Ủy ban quản lý vốn nhà nước tại DN (6 DN); Bộ Công Thương (4 DN); Bộ Xây dựng (2 DN)...

Về thoái vốn, trong năm 2020, cả nước đã thoái được 2.505,6 tỷ đồng, thu về 5.965,7 tỷ đồng. Lũy kế tổng số thoái vốn từ năm 2016 – 2020 là 27.275 tỷ đồng, thu về 177.037 tỷ đồng. Theo số liệu của Cục Tài chính doanh nghiệp thì điểm sáng trong thoái vốn giai đoạn này là khoản thoái 3.436 tỷ đồng, thu về 109.965 tỷ đồng tại Sabeco (gấp gần 30 lần giá trị sổ sách). Khoản thoái vốn nhà nước tại Sabeco đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai kế hoạch thu, nộp tiền thu từ CPH. Tuy nhiên, thoái vốn theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg chỉ đạt 30% số DN và 11% tổng giá trị vốn phải thoái.

Đánh giá về kết quả CPH, Cục Tài chính doanh nghiệp cho biết, về giá trị bán được, theo kế hoạch được phê duyệt, tổng giá trị dự kiến bán cho các đối tượng là 98.748 tỷ đồng, tương đương 48% giá trị phần vốn nhà nước tại DN. Tuy nhiên, thực tế triển khai bán cổ phần đã không thành công theo kế hoạch, tổng giá trị thực tế bán được là 22.748 tỷ đồng, đạt 23% kế hoạch dự kiến bán, tương đương 11% giá trị phần vốn nhà nước tại DN. Tuy vậy, tổng giá trị thu về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển DN từ công tác CPH là 36.145 tỷ đồng, đạt 1,6 lần so với giá bán.

Về tồn tại và nguyên nhân, Cục Tài chính doanh nghiệp cho rằng, một số cơ chế, chính sách được ban hành, sửa đổi, hoàn thiện theo hướng chặt chẽ hơn, đảm bảo đầy đủ thủ tục, cơ sở pháp lý, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai khi CPH, thoái vốn, do đó việc rà soát, phê duyệt phương án sử dụng đất của DN thực hiện CPH phải thực hiện nhiều quy trình, thủ tục, mất nhiều thời gian do lịch sử pháp lý đất đai phức tạp. Đồng thời, qua thực tế triển khai thực hiện sắp xếp lại, xử lý nhà, đất cho thấy đa số các tập đoàn, tổng công ty, DN nhà nước không chủ động triển khai các chính sách của nhà nước, đến khi phải thực hiện CPH mới bắt đầu thực hiện sắp xếp lại, xử lý nhà, đất, từ đó ảnh hưởng đến tiến độ. Trong tổ chức thực hiện, phát sinh việc đơn vị triển khai không kịp thời theo tiến độ đề ra nhưng việc rà soát, sửa đổi, bổ sung danh mục và kế hoạch CPH chậm. Công tác xây dựng và tổ chức triển khai kế hoạch CPH DN nhà nước và thoái vốn chưa được quan tâm nghiêm túc.

Khẩn trương hướng dẫn nội dung chi tiết phương án sử dụng đất

Bước sang năm 2021, tiến độ CPH, thoái vốn kỳ vọng sẽ được đẩy nhanh khi các cơ chế, chính sách liên quan đã và đang được hoàn thiện, các văn bản được ban hành sẽ góp phần tháo gỡ nhiều nút thắt trong tiến trình CPH, thoái vốn. Theo đó, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành một số nghị định như Nghị định số 121/2020/NĐ-CP ngày 9/10/2020 sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 12 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP về đầu tư vốn NN vào DN và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại DN; Nghị định số 140/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 126/2017/NĐ-CP, Nghị định số 91/2015/NĐ-CP và Nghị định số 32/2018/NĐ-CP với việc sửa đổi, bổ sung nhiều điểm mới, qua đó, tháo gỡ các vướng mắc pháp lý, khó khăn thực tiễn, đặc biệt là vướng mắc liên quan cơ chế xử lý đất đai trong CPH.

Theo chuyên gia kinh tế Đặng Đình Đào, Nghị định 140 vừa được ban hành kỳ vọng sẽ thực sự tháo gỡ được nút thắt về xử lý đất đai đã làm trì trệ CPH DN nhà nước bấy lâu. Ông Đào nhấn mạnh, nếu không thực hiện tốt việc xử lý nhà đất trong CPH, tiến trình CPH DN nhà nước sẽ rất dễ biến thành tiến trình tư nhân hóa DN nhà nước, ở đó, nguồn lực nhà nước đặc biệt là nguồn lực đất đai sẽ bị thất thoát.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải, việc ban hành Nghị định số 150/2020/NĐ-CP về chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần là cơ sở pháp lý quan trọng để các đơn vị sự nghiệp công lập triển khai trong các năm tới. Nghị định số 150/2020/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành với nhiều điểm mới, quy định rõ về nhiều vấn đề quan trọng như xử lý tài chính, xác định giá trị, quản lý, sử dụng tiền thu từ chuyển đổi... sẽ gỡ vướng cho các đơn vị sự nghiệp công lập trong quá trình chuyển đổi.