Covid-19 đã tác động như thế nào đến kinh tế Việt Nam?

	Yếu tố nào tác động đến tăng trưởng kinh tế giai đoạn năm 2021-2025?
	Đến 2025, thành lập mới 10.000 tổ chức kinh tế tập thể
	Kinh tế Việt Nam đã đi qua đáy, đang phục hồi theo hình chữ V
	Việt Nam tiếp tục trong nhóm tăng trưởng kinh tế cao nhất thế giới

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, cú sốc Covid-19 lên nền kinh tế nặng nề hơn rất nhiều so với các cú sốc từ cuộc khủng hoảng tài chính – tiền tệ châu Á năm 1997 và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008.

Hai cú sốc sau làm cho tăng trưởng ở mức thấp nhất là 4,77% năm 1999 và 5,4% năm 2009, tốc độ tăng trưởng kinh tế này vẫn còn cao hơn so với năm 2020 (2,91%). Tuy nhiên, cú sốc Covid-19 có thể mang tính tạm thời, sẽ không kéo dài như hai cú sốc tài chính năm 1997 và 2008.

Phát biểu tại hội thảo, ông Bùi Nhật Quang, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho biết, năm 2020, đại dịch Covid-19 có tác động khác nhau theo nhóm ngành. Những ngành có sự tiếp xúc giữa người với người lớn – ngoại trừ các ngành sản xuất vật tư, thiết bị y tế phòng chống, chữa bệnh - có tăng trưởng GDP giảm mạnh, nặng nhất là dịch vụ, đặc biệt là du lịch, vận tải, nhà hàng,…

Trong khi đó các ngành kinh tế phi tiếp xúc (14 ngành, hầu hết các ngành các ngành kinh tế số) chịu tác động tích cực mạnh nhất, nhất là giáo dục từ xa, thanh toán điện tử,… và các ngành có đầu vào là sản phẩm từ dầu/khí (nhựa, ure, cao su). Những tác động đa chiều này thúc đẩy tái cơ cấu/chuyển dịch cơ cấu cũng như cắt giảm chi phí kinh doanh và thay đổi quản trị doanh nghiệp các ngành.

Theo Viện Kinh tế Việt Nam, tác động đối với lĩnh vực tài chính-ngân hàng mang tính đa chiều, nhìn chung tích cực, nhất là thị trường chứng khoán do tăng giao dịch và số lượng nhà đầu tư. Tuy nhiên, hạn chế ở Việt Nam là sự bùng nổ giá chứng khoán, lợi nhuận công ty chứng khoán không kéo theo số lượng/giá trị IPO mới hay cổ phần hóa. Đây là điểm bất cập và khác biệt của Việt Nam. Các công ty bảo hiểm Việt Nam cũng tăng lợi nhuận do ít trường hợp tử vong trong khi lo ngại Covid tăng. Các ngân hàng tuy biên lợi nhuận giảm song vẫn tăng lợi nhuận; tuy nhiên, rủi ro nợ xấu tăng. Cả ba dạng tổ chức tài chính này đều hưởng lợi từ giá chứng khoán nắm giữ tăng mạnh.

Dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến người lao động đang làm việc trong hầu hết các ngành. Ảnh minh họa: H.Dịu

Đối với lao động, tác động theo lĩnh vực hoạt động và kỹ năng là khác nhau. Theo đó, dịch Covid-19 đã ảnh hưởng đến người lao động đang làm việc trong hầu hết các ngành, trong đó một số ngành có tỷ lệ lao động bị ảnh hưởng lớn nhất là ngành nghệ thuật, vui chơi và giải trí, dịch vụ lưu trú và ăn uống (81,7%), vận tải kho bãi, hoạt động hành chính và dịch vụ hỗ trợ,…

Tuy nhiên, trình độ chuyên môn kỹ thuật càng cao, tỷ lệ thất nghiệp, thiếu việc làm càng thấp. Lao động mất việc sụt giảm mạnh nhất ở những ngành dịch vụ có liên quan tới du lịch quốc tế, bao gồm ngành vận tải hàng không và ngành du lịch; ngành dịch vụ lưu trú giảm 29,9%; ngành hoạt động thể thao, vui chơi và giải trí,…

Dịch bệnh Covid-19 cũng làm cho nền kinh tế rơi vào mức độ bất ổn lớn hơn. Nợ công, nợ nước ngoài gia tăng; nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ/thu ngân sách và nghĩa vụ trả nợ nước ngoài quốc gia/xuất khẩu cũng gia tăng; nợ xấu trong hệ thống ngân hàng cũng có xu hướng tăng.

Theo ông Phạm Sỹ An, Trưởng phòng kinh tế vĩ mô và thể chế kinh tế, Viện Kinh tế Việt Nam, Covid-19 tác động làm suy giảm nhiều chỉ số phản ánh chất lượng tăng trưởng như hệ số ICOR, tăng từ 6,08 (năm 2019) lên 14,28 năm 2020; đóng góp của TFP vào GDP giảm từ 47,71% (năm 2019) xuống còn 37,48% năm 2020.

Ngoài ra, tăng trưởng năng suất lao động cũng giảm từ 6,28% năm 2019 xuống còn 5,4% năm 2020. Tuy nhiên, các chỉ số này có khả năng được cải thiện khi đại dịch Covid-19 đi qua và tăng trưởng kinh tế nước ta phục hồi lại vào năm 2021 (như dự báo của các tổ chức quốc tế cũng như của Viện Kinh tế Việt Nam).