Facebook Twitter youtube Tiktok

Chuyển đổi số là điều tất yếu đối với ngành Hải quan

(HQ Online) - Trong giai đoạn hiện nay, quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, xuất nhập khẩu tăng nhanh, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử đặt ra yêu cầu bức thiết về thực hiện chuyển đổi số đối với ngành Hải quan. Tạp chí Hải quan đã có cuộc phỏng vấn với ông Phạm Nam Long, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Abivin Việt Nam về vấn đề này.

Đề cao yếu tố công nghệ và con người trong tiến trình chuyển đổi số hải quan Quy định về kê khai trị giá hải quan đối với hàng chuyển đổi mục đích sử dụng Kiện toàn Ban Chỉ đạo chuyển đổi số của Tổng cục Hải quan
Ông Phạm Nam Long, Giám đốc điểu hành công ty Abivin
Ông Phạm Nam Long, Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Abivin Việt Nam. Ảnh: Hoàng Loan

Xin ông cho biết tầm quan trọng của chuyển đổi số đối với ngành Hải quan trong giai đoạn hiện nay?

Ngành Hải quan có ý nghĩa rất quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia, đặc biệt với Việt Nam do quá trình gia tăng hội nhập, xuất nhập khẩu hàng hóa tăng nhanh. Vì thế, chuyển đổi số trong ngành Hải quan đặc biệt quan trọng với 3 lý do:

Thứ nhất, chuyển đổi số giúp thúc đẩy hiệu quả thương mại quốc tế. Với vị thế ngày càng tăng trong thương mại quốc tế, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đang gia tăng đáng kể. Năm 2022, kim ngạch XNK cán mốc 730,21 tỷ USD - tăng 2,2 lần so với mức 327,76 tỷ USD của năm 2015. Cùng thời gian đó, số lượng tờ khai làm thủ tục hải quan điện tử đạt 14,5 triệu - tăng 2,9 lần so với 5 triệu tờ vào năm 2015. Tỷ lệ tăng trưởng này cho thấy áp lực quan trọng của Hải quan trong việc chuyển đổi số để đáp ứng xử lý lượng công việc lớn ngày càng tăng do áp lực phát triển của thương mại điện tử.

Thứ hai, đảm bảo tuân thủ tiêu chuẩn quốc tế và các hiệp định thương mại. Định hướng chiến lược và cam kết của Việt Nam trong thương mại quốc tế được thể hiện qua việc tham gia các Hiệp định thương mại như CPTPP, EVFTA, hay gần đây nhất là nâng cấp Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ. Những thỏa thuận này được kỳ vọng sẽ tiếp tục đưa tăng trưởng thương mại của Việt Nam lên những cột mốc mới. Với hệ thống thương mại đa dạng ở rất nhiều quốc gia, hoạt động chuyển đổi số ở ngành Hải quan là cấp thiết để đảm bảo tuân thủ với quy định và tiêu chuẩn được đưa ra bởi các thỏa thuận này, tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thứ ba, đảm bảo an ninh thương mại quốc gia. Chuyển đổi số ngành Hải quan không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động thương mại hợp pháp mà còn đảm bảo an ninh thương mại quốc gia bằng cách phát hiện và ngăn chặn các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại bất hợp pháp. Các hệ thống số có thể cung cấp khả năng theo dõi trong thời gian thực và năng lực phân tích dữ liệu, có thể được dùng để xác định những lô hàng và cá nhân có nguy cơ cao.

Theo ông, ngành Hải quan đang phải đối mặt với những thách thức nào khi thực hiện chuyển đổi số ?

Theo tôi nghĩ, thách thức lớn nhất đối với ngành Hải quan khi thực hiện chuyển đổi số là cần phải số hóa một khối lượng dữ liệu khổng lồ và số hóa hàng loạt quy trình nghiệp vụ phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp rất cao từ phía Chính phủ, các bộ, ngành, các doanh nghiệp và cả người dân, đặc biệt, các chương trình Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN đang được triển khai.

Khó khăn thứ hai đó là nhận thức và năng lực công nghệ của ngành. Chuyển đổi số là vấn đề mới, đòi hỏi nhận thức và quyết tâm từ các cấp, đặc biệt ở cấp lãnh đạo. Bên cạnh đó, khó khăn chung ở Việt Nam hiện nay là tại nhiều tổ chức chưa có sự tập trung đầu tư lực lượng chuyên môn công nghệ thông tin trong các giai đoạn trước. Do vậy, đội ngũ này còn mỏng, chưa được đào tạo và bổ sung kiến thức về chuyển đổi số.

Thứ ba, hạ tầng số của ngành cũng còn hạn chế, chưa đáp ứng ngay được yêu cầu chuyển đổi số toàn diện. Nhiều hệ thống cũ hoặc công nghệ cũ, dần không đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của nền kinh tế số.

Ngoài ra, còn có những thách thức khác liên quan phải kiện toàn hệ thống tổ chức, văn bản và môi trường pháp lý, hoàn thiện các quy trình nghiệp vụ trong mọi lĩnh vực Hải quan, bổ sung hệ thống văn bản pháp quy về xây dựng và ứng dụng chuyển đổi số, về đào tạo và tuyên truyền, phổ cập kiến thức Hải quan trong nội bộ, với các doanh nghiệp và người dân…

Ngành Hải quan cần phải làm gì để thực hiện thành chuyển đổi số một cách hiệu quả, thưa ông?

Để thực hiện chuyển đổi số một cách hiệu quả, ngành Hải quan cần thực hiện Kế hoạch chuyển đổi số của ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 tại Quyết định số 707/QĐ-TCHQ ngày 4/5/2022. Đây là kế hoạch toàn diện, đầy đủ và đồng bộ. Ngoài ra, ngành Hải quan cần:

Quản lý sự thay đổi về văn hóa trong tổ chức: Ngoài các khía cạnh cơ cấu tổ chức và kỹ thuật, việc triển khai một chương trình chuyển đổi số cũng đòi hỏi một sự thay đổi đáng kể về văn hóa tổ chức. Điều này bao gồm việc thu hút sự ủng hộ từ tất cả các cấp độ, phòng ban trong tổ chức, đảm bảo mọi nhân sự hiểu được lợi ích của chương trình; thực hiện lấy ý kiến, tương tác sớm và thường xuyên với nhân sự trong quá trình chuyển đổi số; khuyến khích văn hóa học tập liên tục và thích nghi với sự thay đổi.

Bên cạnh đó, cần định nghĩa rõ các chỉ số hiệu suất của chương trình chuyển đổi số và kiểm soát chúng. Việc triển khai chương trình chuyển đổi số tại mỗi giai đoạn nên đi kèm với các chỉ số hiệu suất rõ ràng và có hệ thống giám sát. Các chỉ số này nên cụ thể và đi xa hơn các chỉ số hiệu suất (KPI) về công nghệ thông tin tiêu chuẩn; tập trung vào việc chương trình chuyển đổi số đóng góp như thế nào cho các mục tiêu chiến lược của tổ chức.

Không những thế, khi thực hiện chuyển đổi số, ngành Hải quan cần tương tác với các bên liên quan bao gồm các đối tác thương mại, cơ quan hải quan từ các nước khác và các hiệp hội ngành, phối hợp với các bên để tạo ra các tiêu chuẩn và giao thức nhằm thúc đẩy giao dịch xuyên biên giới và trao đổi dữ liệu, đảm bảo rằng khung chương trình chuyển đổi số phù hợp với yêu cầu của các bên.

Ông đánh giá như thế nào về việc WCO lựa chọn Hải quan Việt Nam chủ trì tổ chức Hội nghị và Triển lãm công nghệ 2023 của WCO?

Được mời tham dự Hội nghị Công nghệ và Triển lãm của WCO 2023, tôi rất cảm ơn Ban Tổ chức đã tạo điều kiện để bản thân nắm bắt thêm nghiệp vụ một ngành quan trọng trong chuỗi cung ứng mà chúng tôi đã và đang tích cực tham gia gần 10 năm nay, đặc biệt, được tìm hiểu thêm các công nghệ liên quan hoạt động Hải quan của Việt Nam và các nước đến trình bày tại Triển lãm, điều này giúp chúng tôi có thêm tầm nhìn và sẽ có cơ hội hợp tác khi gặp các bài toán công nghệ có liên quan.

Tôi nghĩ, WCO lựa chọn Việt Nam để tổ chức hội nghị lần này thể hiện niềm tin của họ với ngành Hải quan Việt Nam, khẳng định uy tín và hiệu quả hoạt động của ngành trong những năm qua trên trường quốc tế và đặt niềm tin vào sự phát triển của ngành Hải quan Việt Nam cùng với sự bùng nổ của nền kinh tế Việt Nam trong tương lai tới đây.

Huyền Trang (Thực hiện)

Tin liên quan

Quảng Ninh: Phối hợp bắt 1.200 con vịt giống không rõ nguồn gốc

Quảng Ninh: Phối hợp bắt 1.200 con vịt giống không rõ nguồn gốc

Lực lượng Biên phòng và Hải quan cửa khẩu Hoành Mô (Quảng Ninh) vừa phát hiện, xử lý một vụ vận chuyển vịt giống không rõ nguồn gốc tại khu vực biên giới.
Quảng Ninh triển khai cao điểm ngăn vũ khí, vật liệu nổ, pháo từ biên giới

Quảng Ninh triển khai cao điểm ngăn vũ khí, vật liệu nổ, pháo từ biên giới

UBND tỉnh Quảng Ninh vừa chỉ đạo các cấp, ngành, địa phương tổ chức các đợt cao điểm vận động toàn dân giao nộp vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ và pháo, đặc biệt tại khu vực giáp ranh, biên giới, vùng sâu vùng xa, nơi tiềm ẩn nguy cơ cao phát sinh tội phạm.
Thủ tục hải quan đối với hàng hóa của doanh nghiệp chế xuất

Thủ tục hải quan đối với hàng hóa của doanh nghiệp chế xuất

Liên quan đến thủ tục hải quan đối với hàng hóa mua bán, thuê, mượn giữa DN nội địa và DN chế xuất, Cục Hải quan hướng dẫn các chi cục hải quan khu vực thực hiện các quy định theo đúng pháp luật hiện hành.
Vai trò của ngành Hải quan trong phát triển logistics xanh

Vai trò của ngành Hải quan trong phát triển logistics xanh

Với vai trò là "người gác cửa" trong chuỗi cung ứng toàn cầu, cơ quan Hải quan đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy và hỗ trợ phát triển logistics xanh thông qua các chính sách, quy trình và hoạt động kiểm soát, quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu.
Nỗ lực thi đua thu ngân sách ở một đơn vị hải quan

Nỗ lực thi đua thu ngân sách ở một đơn vị hải quan

Hải quan Bắc Ninh (thuộc Chi cục Hải quan khu vực V) đã có nhiều giải pháp để đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp vượt khó, phát triển sản xuất, kinh doanh và cũng là kinh nghiệm quý trong thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách.
Hải quan khu vực X tích cực chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần đầu theo mô hình mới

Hải quan khu vực X tích cực chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần đầu theo mô hình mới

Đại hội lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 là đại hội đầu tiên của Đảng bộ với tên gọi Đảng bộ Chi cục Hải quan khu vực X, sau khi thực hiện việc sắp xếp theo cơ cấu tổ chức mới.
Hải quan khu vực III tăng cường tuyên truyền về Đại hội Đảng các cấp

Hải quan khu vực III tăng cường tuyên truyền về Đại hội Đảng các cấp

Đảng bộ Chi cục Hải quan khu vực III vừa ban hành công văn số 16-CV/ĐU chỉ đạo các đơn vị trực thuộc về việc tuyên truyền trước, trong và sau Đại hội Đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2025–2030, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Hải quan Bắc Giang phát hiện nhiều doanh nghiệp khai sai thuế suất

Hải quan Bắc Giang phát hiện nhiều doanh nghiệp khai sai thuế suất

Qua rà soát xử lý thuế GTGT đối với một số nhóm mặt hàng 8%, 10%, Hải quan Bắc Giang (Chi cục Hải quan khu vực V) đã phát hiện nhiều doanh nghiệp khai sai thuế suất dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp.
(INFOGRAPHICS): Quá trình công tác của tân Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VIII Phạm Quốc Hưng

(INFOGRAPHICS): Quá trình công tác của tân Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VIII Phạm Quốc Hưng

Ngày 18/7/2025, Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ ký Quyết định số 1089/QĐ-CHQ về việc bổ nhiệm có thời hạn ông Phạm Quốc Hưng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VIII, giữ chức vụ Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VIII kể từ 1/8/2025.
Khảo sát phương thức vận chuyển hàng hoá tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị

Khảo sát phương thức vận chuyển hàng hoá tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị

Ngày 29/7, Đoàn công tác Ủy ban Hợp tác quản lý cửa khẩu phía Việt Nam do Thiếu tướng Võ Tiến Nghị, Phó Tư lệnh Bộ đội Biên phòng làm trưởng đoàn đã khảo sát và làm việc với Tiểu ban công tác cửa khẩu tỉnh Lạng Sơn về phương thức vận chuyển hàng hoá tại cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị. Tham gia đoàn công tác có đại diện Bộ Xây dựng; Bộ Tài chính; Bộ Công Thương và Cục Cửa khẩu, Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng.
Hải quan Hòn Gai đề xuất giải pháp điện tử hóa kiểm tra chuyên ngành

Hải quan Hòn Gai đề xuất giải pháp điện tử hóa kiểm tra chuyên ngành

Việc điện tử hóa toàn bộ quy trình kiểm tra chuyên ngành không chỉ giúp giảm áp lực công việc cho cán bộ Hải quan mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong quá trình làm thủ tục.
Hải quan khu vực V đào tạo ứng dụng AI hỗ trợ công việc hải quan

Hải quan khu vực V đào tạo ứng dụng AI hỗ trợ công việc hải quan

Chi cục Hải quan khu vực V vừa phối hợp với Viện Trí tuệ Nhân tạo tổ chức thành công lớp đào tạo “Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, trí tuệ nhân tạo tạo sinh hỗ trợ công việc hải quan” dành cho 60 cán bộ, công chức của các đơn vị thuộc và trực thuộc Chi cục.
Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng: Dấu ấn từ những chuyến tàu hàng

Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng: Dấu ấn từ những chuyến tàu hàng

Ga đường sắt quốc tế Đồng Đăng đang dần ghi dấu vai trò then chốt trong vận tải hàng hóa xuyên biên giới Việt – Trung. Những đoàn tàu nối dài qua cửa khẩu này không chỉ chuyên chở hàng hóa mà còn phản ánh nỗ lực kết nối thương mại, đầu tư và logistics giữa hai nền kinh tế trong bối cảnh mới.
Hải quan phối hợp bắt đối tượng nổ súng vào Công an ở Hà Nội

Hải quan phối hợp bắt đối tượng nổ súng vào Công an ở Hà Nội

Đối tượng Trần Hải Quỳnh - kẻ nổ súng khi bị công an kiểm tra hành chính ở Hà Nội vừa bị Hải quan và Công an bắt giữ tại khu vực Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo (tỉnh Quảng Trị).
Điều chỉnh thời gian thông quan hàng xuất nhập khẩu tại Tân Thanh, Cốc Nam (Lạng Sơn)

Điều chỉnh thời gian thông quan hàng xuất nhập khẩu tại Tân Thanh, Cốc Nam (Lạng Sơn)

Ngày 26/7, Ban Quản lý KKT cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cho biết nhận được thư công tác số 71-2025 ngày 25/7/2025 của Chính phủ nhân dân thị Bằng Tường (Quảng Tây, Trung Quốc) thông tin về việc tạm thời điều chỉnh thời gian thông quan XNKkhẩu hàng hóa tại đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa Tân Thanh (khu vực mốc 1088/2-1089) và lối thông quan Cốc Nam (khu vực mốc 1104 - 1105).
Hải quan khu vực III tổ chức các hoạt động tri ân trên đất thiêng Quảng Trị

Hải quan khu vực III tổ chức các hoạt động tri ân trên đất thiêng Quảng Trị

Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực III Trần Mạnh Cường và đoàn công tác của đơn vị tổ chức các hoạt động tri ân ở Quảng Trị nhân dịp kỷ niệm 78 năm Ngày thương binh – liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2025).
Xem thêm
toan-phat-group
trien-lam-quoc-te-logistics-viet-nam-2025
cong-ty-tnhh-vsl-viet-nam

Tin mới

Doanh thu quý 2/2025 của Vinamilk ghi nhận tích cực ở thị trường nội địa lẫn nước ngoài

Doanh thu quý 2/2025 của Vinamilk ghi nhận tích cực ở thị trường nội địa lẫn nước ngoài

Tổng doanh thu hợp nhất quý 2 của Vinamilk đạt 16.745 tỷ đồng, tăng 79 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước.
Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc họp với các doanh nghiệp, hiệp hội về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế)

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc họp với các doanh nghiệp, hiệp hội về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế)

Chiều 31/7, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã họp với các bộ, ngành, hiệp hội, doanh nghiệp chứng khoán, bất động sản về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế).
ASEAN hợp tác ngăn chặn buôn bán động, thực vật hoang dã nguy cấp

ASEAN hợp tác ngăn chặn buôn bán động, thực vật hoang dã nguy cấp

Sự đoàn kết và hợp tác khu vực là yếu tố then chốt để thực thi hiệu quả các quy định về bảo vệ động vật hoang dã.
Quảng Ninh: Phối hợp bắt 1.200 con vịt giống không rõ nguồn gốc

Quảng Ninh: Phối hợp bắt 1.200 con vịt giống không rõ nguồn gốc

Lực lượng chức năng phát hiện 12 lồng nhựa màu đen, bên trong mỗi lồng chứa khoảng 100 con vịt giống (loại 2 ngày tuổi), tổng cộng 1.200 con.
Siết chặt quảng cáo trên sàn: Người nổi tiếng vi phạm sẽ bị hạn chế xuất hiện

Siết chặt quảng cáo trên sàn: Người nổi tiếng vi phạm sẽ bị hạn chế xuất hiện

Cơ quan chức năng đang lên kế hoạch áp dụng các biện pháp mạnh để kiểm soát sự hiện diện của các nghệ sĩ, KOL, KOC vi phạm pháp luật trong lĩnh vực quảng cáo.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Quảng Ngãi.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Điện Biên.
(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

(INFOGRAPHICS): Cơ cấu tổ chức Thuế tỉnh Phú Thọ

Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu tổ chức của Thuế tỉnh Phú Thọ.
(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

(INFORGRAPHICS): Ông Nông Phi Quảng làm Chi cục trưởng Chi cục Hải quan khu vực VII

Các thông tin liên quan của Chi cục Hải quan khu vực VII.
(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

(INFOGRAPHICS): Ông Bùi Khánh Toàn làm Trưởng Thuế thành phố Đà Nẵng

Từ ngày 1/7/2025, ngành Thuế đã ổn định về tổ chức bộ máy, nhân sự của Thuế tỉnh, thành phố để hoạt động thông suốt theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Tạp chí Kinh tế - Tài chính giới thiệu đến bạn đọc thông tin cơ bản về nhân sự lãnh đạo, cơ cấu
Phiên bản di động