Chủ động để chính sách tín dụng đầu tư của Nhà nước thêm hấp dẫn

Nhà máy thủy điện Lai Châu là một trong những dự án được thực hiện có một phần vốn vay từ VDB. Ảnh: ST

Thúc đẩy và tạo tiền đề cho tăng trưởng kinh tế - xã hội

Theo quy định, Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) là ngân hàng chính sách, hoạt động theo mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận. Trong đó, Thủ tướng Chính phủ trực tiếp thực hiện quyền, nghĩa vụ của chủ sở hữu theo phân công của Chính phủ hoặc ủy quyền cho Bộ Tài chính.

Báo cáo của VDB cho biết, hơn 17 năm qua, tổng lượng vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước cung ứng cho nền kinh tế đạt trên 200.000 tỷ đồng, đáp ứng một phần quan trọng nhu cầu nguồn vốn cho phát triển cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội cũng như nâng cao năng lực sản xuất của các ngành kinh tế thông qua việc tài trợ, cho vay gần 200 dự án trọng điểm (nhóm A) trên phạm vi cả nước, trong đó hầu hết các dự án đều thuộc lĩnh vực công nghiệp cơ bản.

Chẳng hạn như các dự án: thuỷ điện Sơn La, thuỷ điện Lai Châu, nhà máy lọc dầu Dung Quất, nhà máy Đạm Ninh Bình, dự án vệ tinh Vinasat 1 và 2, đường ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, nhà máy điện gió Bạc Liêu, nhà máy chế biến sữa tươi sạch TH True Milk (thuộc dự án chăn nuôi bò sữa, chế biến sữa tập trung quy mô công nghiệp công nghệ cao - Tập đoàn TH), nhà máy Khí điện đạm Cà Mau… Theo VDB, các dự án này đã đi vào hoạt động, phát huy hiệu quả, tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế của các vùng miền, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của đất nước, đồng thời tạo tiền đề quan trọng để phát triển các ngành nghề, lĩnh vực, vùng miền cần ưu tiên theo đúng chủ trương định hướng của Đảng, Chính phủ trong từng thời kỳ.

Cùng với đó, VDB còn dành lượng vốn đáng kể cho vay các dự án thuộc các chương trình an sinh xã hội, góp phần đem lại hiệu quả thiết thực cho mục tiêu xóa đói giảm nghèo, phát triển nông thôn mới... Đồng thời, nguồn vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước còn dành để hỗ trợ các dự án đầu tư ra nước ngoài như dự án thuỷ điện Xekaman 1 và 3 đầu tư tại Lào, dự án đầu tư phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn một số tỉnh tại Lào thuộc Tổng công ty 15.

Gỡ vướng để thu hút vay vốn

VDB cho biết, hiện phải đối mặt với nhiều khó khăn như vướng mắc về cơ chế chính sách, sự thiếu hụt về nguồn lực tài chính, nhân sự… làm ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả và hiệu quả hoạt động của hệ thống. Vì thế, tại phương án cơ cấu lại, định hướng hoạt động của VDB giai đoạn 2023-2027 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, VDB đặt mục tiêu thực hiện đổi mới toàn diện về tổ chức bộ máy, nhân sự, quản trị và công nghệ; đồng thời thực hiện cho vay mới tín dụng đầu tư với tốc độ tăng trưởng bình quân khoảng 3-5% cho giai đoạn 2023-2025 và khoảng 10% cho giai đoạn 2026-2027.

Đặc biệt, vào tháng 11/2023, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 78/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 32/2017/NĐ-CP ngày 31/3/2017 của Chính phủ về tín dụng đầu tư của Nhà nước với nhiều nội dung quan trọng được điều chỉnh, sửa đổi. Nhờ đó, những nút thắt và vướng mắc cơ bản đã được tháo gỡ, giúp tăng cường khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước.

Cụ thể, chính sách tín dụng đầu tư của Nhà nước đã được điều chỉnh với mục tiêu tập trung cho vay các dự án đầu tư quy mô lớn, thuộc các lĩnh vực kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, công nghiệp, nông nghiệp, địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn có tác động lớn đến nền kinh tế. Trong đó, đã bổ sung các dự án kết cấu hạ tầng giao thông có nhu cầu vốn lớn vào danh mục đối tượng vay vốn; bổ sung thêm dự án đầu tư khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; bổ sung thêm dự án khí tự nhiên hóa lỏng.

Mức vốn cho vay tín dụng đầu tư của Nhà nước tối đa đối với mỗi dự án bằng 70% tổng mức vốn đầu tư của dự án (không bao gồm vốn lưu động). Dư nợ cấp cho một khách hàng không vượt quá 15% và cấp cho một nhóm khách hàng không được vượt quá 25% số vốn tự có và số dư trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh có kỳ hạn còn lại từ 5 năm trở lên của VDB. Thủ tướng Chính phủ quyết định việc cấp tín dụng tối đa vượt giới hạn nêu trên trên cơ sở báo cáo của Bộ Tài chính và đề nghị của VDB.

Theo ông Đào Quang Trường, Tổng giám đốc VDB, với số vốn tự có và số dư trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh như hiện nay, VDB có thể cho vay tối đa đến 15.000 tỷ đồng cho một khách hàng và 20.000 tỷ đồng cho nhóm khách hàng. Hơn nữa, sự thay đổi phương pháp xác định lãi suất cho vay, cùng với những quy định cởi mở hơn về một số điều kiện tín dụng liên quan cũng như thẩm quyền của VDB thì việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước được kỳ vọng sẽ trở nên thuận tiện hơn đối với các khách hàng có dự án đầu tư thuộc danh mục được Chính phủ quy định.

Vì thế, hiện nay có 104 dự án tiếp cận với các chi nhánh, sở giao dịch để thực hiện quy trình vay vốn tín dụng đầu tư của Nhà nước với nhu cầu vay vốn 67.430 tỷ đồng, trong đó, nhu cầu giải ngân năm 2024 là 18.018 tỷ đồng.

VDB cho biết sẽ tiếp tục chủ động và tích cực triển khai có hiệu quả chính sách tín dụng đầu tư của Nhà nước, tạo sự hấp dẫn cho doanh nghiệp vay vốn. Trong đó, theo Tổng giám đốc VDB, VDB sẽ xác định và công bố kịp thời lãi suất cho vay tín dụng đầu tư của Nhà nước trên cơ sở văn bản của Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính về số liệu lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng thương mại trong nước trong cùng thời kỳ. Cùng với đó là ban hành đầy đủ các quy định hướng dẫn, đào tạo nhân lực, tiết giảm chi phí để giảm mức lãi suất cho vay, hiện đại hóa công nghệ để tối ưu hóa thời gian thẩm định dự án đầu tư…