Chậm tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn: Quyết xử nghiêm

	Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng: Cổ phần hóa, thoái vốn đảm bảo công khai, minh bạch
	Không để xảy ra lợi ích nhóm trong cổ phần hóa, thoái vốn cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước
	Hoàn thiện thể chế để thúc đẩy cổ phần hóa, thoái vốn
	Cổ phần hóa, thoái vốn vẫn chậm

MobiFone là một trong những doanh nghiệp phải thực hiện cổ phần hóa trong năm 2020.

"Lãi" hơn 1.000 tỷ đồng từ thoái vốn

Theo thống kê mới nhất của Bộ Tài chính, trong 11 tháng năm 2020, đơn vị nhận được báo cáo phê duyệt phương án cổ phần hóa của 7 DN. Lũy kế giai đoạn 2016 đến tháng 11/2020, đã có 178 DN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án cổ phần hóa với tổng giá trị DN là 443.503 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 207.116 tỷ đồng. Về tình hình thoái vốn, trong 11 tháng năm 2020, cả nước đã thoái được 979 tỷ đồng, thu về 2.031 tỷ đồng. Lũy kế tổng số thoái vốn từ năm 2016 đến tháng 11/2020 đạt 25.749 tỷ đồng, thu về 173.103 tỷ đồng.

Đánh giá về kết quả cổ phần hóa, thoái vốn giai đoạn từ 2016 đến tháng 11/2020, ông Đặng Quyết Tiến – Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính cho biết, việc cổ phần hóa, thoái vốn giai đoạn này đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể, cổ phần hóa vượt kế hoạch về số lượng, giá trị cổ phần nhà nước bán được đạt 11% nhiều hơn so với giai đoạn 2011 - 2015 (8%); thoái vốn đạt kết quả tốt, có nhiều thương vụ thoái vốn hiệu quả cao (Vinamilk, Sabeco…). Bên cạnh đó, các DN cổ phần hóa, thoái vốn trong giai đoạn 2016 - 2020 không phát sinh tiêu cực thất thoát vốn, tài sản nhà nước, DN; DNNN được sắp xếp lại tinh gọn hơn, hiệu quả hoạt động được nâng cao…

Mặc dù vậy, quá trình cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN những năm qua vẫn còn có những tồn tại. Cụ thể như, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn chậm hơn so với kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ đề ra. Cùng với đó, công tác xây dựng và tổ chức triển khai kế hoạch cổ phần hóa DNNN và thoái vốn nhà nước tại DN chưa được quan tâm nghiêm túc. Số lượng DN cổ phần hóa tuy tích cực song chủ yếu các DN thực hiện được việc cổ phần hóa lại không nằm trong kế hoạch đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt (140 DN ngoài kế hoạch, 37 DN thuộc kế hoạch cổ phần hóa 128 DN đã được duyệt). Đó là chưa kể, công tác quyết toán cổ phần hóa chưa được thực hiện nghiêm túc tại một số DN dẫn đến khó khăn trong quá trình hoạt động của công ty cổ phần, ảnh hưởng đến quá trình thoái vốn tại DN,…

Chia sẻ về những nguyên nhân của các tồn tại nói trên tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIV, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng nêu rõ, thời gian vừa qua và đặc biệt là gần đây có nhiều nguyên nhân như: Căng thẳng trong quan hệ quốc tế, diễn biến khó lường của Covid-19, ảnh hưởng rất lớn, nghiêm trọng đến thị trường tài chính, chứng khoán trong nước và trên thế giới. Điều này khiến cho các doanh nghiệp cổ phần hóa phải cân nhắc thời điểm phê duyệt phương án và thời điểm đưa ra để bán cổ phần. Bên cạnh đó, về cơ chế, chính sách về cổ phần hóa, thoái vốn, thời gian vừa qua cũng đã được sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh theo hướng chặt chẽ hơn, tăng cường công khai, minh bạch hơn trong quá trình cổ phần hóa và tính đúng, tính đủ giá trị DN khi cổ phần hóa, hoàn thành việc xác lập hồ sơ quản lý về đất đai, tài sản trước khi cổ phần hóa.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng đề cập tới vấn đề, các DN cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại trong giai đoạn này hầu hết các DN lớn có tình hình tài chính phức tạp, sở hữu nhiều đất đai hoặc các DN đang hoạt động trong lĩnh vực công ích gắn liền với hoạt động của các địa phương, đóng góp vai trò quan trọng trong việc đảm bảo thực hiện chiến lược, mục tiêu về an sinh xã hội của địa phương. Vì vậy, việc cổ phần hóa, thoái vốn phải tiến hành thận trọng, đảm bảo tính đúng, tính đủ giá trị DN và không làm thất thoát vốn của nhà nước khi cổ phần hóa.

Đó là khách quan, từ phía chủ quan, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho rằng cần phải nghiêm túc xem xét, điều chỉnh để nâng cao chất lượng, đẩy nhanh tiến độ trong thời gian tới. Trong công tác tổ chức thực hiện, một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước chưa thực sự nghiêm túc triển khai kế hoạch cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN theo chỉ đạo của Thủ tướng. Công tác lập kế hoạch cổ phần hóa, thoái vốn để trình cơ quan có thẩm quyền ban hành danh mục cổ phần hóa, thoái vốn chưa sát với thực tế. Cùng với đó, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu DN, đơn vị còn chưa cao, chưa quyết liệt trong đổi mới hoạt động của DN… Đa số các tập đoàn, tổng công ty, DN không chủ động triển khai các chính sách của nhà nước, đến khi phải thực hiện cổ phần hóa mới bắt đầu thực hiện sắp xếp lại xử lý nhà đất, do đó ảnh hưởng rất lớn đến tiến độ cổ phần hóa.

Đặc biệt, việc phối hợp giữa cơ quan đại diện chủ sở hữu với các UBND các tỉnh, thành phố, bộ, ngành liên quan trong việc thực hiện, phê duyệt phương án sắp xếp lại xử lý nhà đất theo quy định của Chính phủ làm còn chưa tốt; tiến độ hiện nay còn rất chậm, đặc biệt là các cơ sở nhà đất tại thành phố lớn như Hà Nội và TPHCM.

Nguyên nhân nữa được “tư lệnh” ngành Tài chính chỉ ra là DN không muốn thoái vốn ở những ngành, lĩnh vực phát triển mạnh, có tỷ suất lợi nhuận cao làm cho tiến độ thoái vốn chậm, tuy là đã được quy định rõ trong tiêu chí phân loại DN của Thủ tướng.

Khẩn trương lập phương án sử dụng đất

Nhằm đẩy nhanh lộ trình cổ phần hóa, thoái vốn DNNN trong tháng cuối năm 2020 và năm 2021 cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động của cổ phần hóa, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh việc tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp về sắp xếp, đổi mới phát triển, nâng cao DNNN theo chủ trương của Đảng, của Quốc hội và Chính phủ. Ngành Tài chính cũng sẽ tiếp tục tham mưu các cấp hoàn thiện thể chế, khuôn khổ pháp lý về tổ chức, quản lý và hoạt động của DNNN về sắp xếp việc cổ phần hóa, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN theo hướng đảm bảo công khai, minh bạch theo cơ chế thị trường. “Tăng cường công tác chấp hành kỷ luật, kỷ cương và xử lý nghiêm những người sai phạm, xử lý nghiêm những người chậm tiến độ”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh thêm.

Về những giải pháp cụ thể, mới đây, Bộ Tài chính cũng đã có đề xuất, kiến nghị gửi tới Chính phủ. Trong đó lưu ý: Các DNNN thuộc diện cổ phần hóa cần khẩn trương rà soát toàn bộ quỹ đất đang quản lý, sử dụng để lập phương án sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trình UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ý kiến về phương án và giá đất để cấp có thẩm quyền phê duyệt trước khi tổ chức xác định giá trị DN cổ phần hóa theo đúng quy định. Bên cạnh đó, cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại các DN thuộc danh mục cổ phần hóa đến hết năm 2020 triển khai hoàn thành công tác xác định giá trị DN, xử lý tài chính, công bố giá trị DN trong năm 2020.

Ngoài ra, cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại các DN có vốn nhà nước phải thực hiện thoái vốn trong năm 2020 triển khai công tác thoái vốn theo quy định; kịp thời báo cáo cơ quan có thẩm quyền để tổng hợp, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quy định đối với các trường hợp thoái vốn gặp khó khăn, vướng mắc để điều chỉnh cho phù hợp.

Bộ Tài chính cũng đề nghị, đối với các DN cổ phần hóa, cần lựa chọn thời điểm phù hợp để thực hiện bán cổ phần lần đầu và thoái vốn, không thực hiện bán cổ phần, thoái vốn bằng mọi giá để đảm bảo quyền lợi của Nhà nước. Trong trường hợp cần thiết, cần phải giảm chi đầu tư từ nguồn cổ phần hóa, thoái vốn DN để đảm bảo cân đối ngân sách nhà nước.

Đối với các DN đã cổ phần hóa và chuyển sang hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần, đề nghị thực hiện quyết toán công tác cổ phần hóa; xác định số phải nộp/tạm nộp và thực hiện nộp về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và phát triển DN theo quy định...