Cần thiết nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Ông Phan Linh, CEO Công ty TNHH Tư vấn và Đầu tư Take Profit Việt Nam

Ông Phan Linh (ảnh), CEO Công ty TNHH Tư vấn và Đầu tư Take Profit Việt Nam đã có trao đổi với Báo Hải quan xung quanh vấn đề này.

Thưa ông, hiện thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn chưa được nâng hạng theo đánh giá của FTSE mà vẫn thuộc danh sách theo dõi nâng hạng. Ông nhận định như thế nào về việc này?

Tôi không bất ngờ về đánh giá của FTSE Russel vì 2 trong số 9 tiêu chí chúng ta chưa đạt được ở kỳ xét duyệt hồi tháng 3/2019 vẫn chưa được hoàn thiện. Đó là chúng ta chưa đạt yêu cầu về hoạt động đảm bảo khả năng thanh toán vì vẫn chưa có cơ chế kiểm tra trước giờ giao dịch. Ngoài ra, tiêu chí “Bù trừ và Thanh toán – T+2/T+3” được đánh giá ở mức hạn chế do thông lệ thị trường của ta trong việc tiến hành kiểm tra trước giao dịch.

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán Việt Nam đã đạt về rất nhiều tiêu chí khác như sự cạnh tranh về môi giới, tính thanh khoản, cơ quan quản lý thị trường chứng khoán chủ động giám sát… Điều này thể hiện sự chủ động và nỗ lực phát triển thị trường của cơ quan quản lý Việt Nam trong một năm qua.

Mặc dù chưa chính thức được nâng hạng nhưng theo tôi việc này sẽ không còn lâu nữa. Thông thường những thị trường sẽ mất từ 2-3 năm ở trong danh sách trước khi được FTSE Russel chính thức cho nâng hạng, do vậy nếu không đạt kỳ này chúng ta cũng không cần quá lo lắng.

Có ý kiến cho rằng, việc FTSE vẫn giữ thị trường chứng khoán Việt Nam trong danh sách theo dõi nâng hạng cũng là thông tin tốt bởi họ vẫn đang quan tâm và dõi theo những thay đổi tích cực của Việt Nam. Ông đánh giá thế nào về quan điểm này?

Tôi hoàn toàn đồng tình với quan điểm này. Chúng ta chưa đạt nhưng không có nghĩa là chúng ta không đạt. Việc chúng ta rất thiện chí trong cải thiện môi trường đầu tư sẽ giúp các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá cao hơn.

Các tổ chức này đánh giá xếp hạng thị trường định kỳ hàng năm như MSCI, FTSE Russell và S&P Dow Jones chủ yếu tập trung vào các khía cạnh cơ bản như: Quy mô và tính thanh khoản của thị trường, hiệu quả vận hành của thị trường, khả năng tiếp cận thị trường của nhà đầu tư nước ngoài, khả năng lưu chuyển dòng vốn... Toàn bộ các tiêu chí này đều có một mục đích đó là đánh giá sự chắc chắn an toàn của môi trường đầu tư. Các tổ chức này đều mong muốn một khi đã đưa thị trường nào đó vào danh sách nâng hạng thì đó là một sự bền vững và ít thay đổi. Điều này sẽ giúp các quỹ đầu tư cũng như các khách hàng của họ tìm thấy cơ hội và không phải thay đổi danh mục đầu tư liên tục. Chính vì vậy, quy trình xét duyệt khá lâu với nhiều tiêu chí khắt khe và đòi hỏi sự đồng lòng của tất cả các thành viên thị trường. Nâng hạng suy cho cùng là đích cuối của con đường, còn quá trình đi trên con đường đó mới mang lại nhiều lợi ích cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

Theo ông, cơ hội thu hút dòng tiền ngoại của thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ như thế nào trong bối cảnh việc nâng hạng phải cần thêm thời gian?

- Việc được nâng hạng từ FTSE và MSCI là mục tiêu lớn của ngành chứng khoán. Nhưng nếu chưa đạt được thì không có nghĩa là dòng tiền ngoại sẽ bỏ quên một thị trường tiềm năng như Việt Nam. Để gia tăng quy mô dòng vốn ngoại theo tôi còn rất nhiều cách khác mà Chính phủ đang tiến hành song song như nới room, cổ phần hóa, niêm yết các doanh nghiệp lớn và thoái dần vốn nhà nước khỏi những doanh nghiệp này. Dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài FII thông qua thị trường chứng khoán năm 2018 đạt mốc kỷ lục 2,8 tỷ USD và nửa đầu năm 2019 đã đạt 1,28 tỷ USD. Theo tôi điều này chứng tỏ thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn là một mảnh đất đầy hứa hẹn với các nước bạn.

Vậy cần làm gì để thị trường chứng khoán Việt Nam sớm được FTSE nâng hạng và hướng tới là mục tiêu MSCI nâng hạng, thưa ông?

Nếu thị trường chứng khoán Việt Nam được cả MSCI và FTSE nâng hạng thì ngay lập tức chúng ta sẽ có hơn 1 tỷ USD chảy vào thị trường. Việc thỏa mãn các tiêu chuẩn nâng hạng của FTSE Russel có phần dễ hơn MSCI và chúng ta chỉ còn 2/9 tiêu chí nữa là đạt nên tôi nghĩ đến kỳ đánh giá tiếp theo vào tháng 9/2020 xác suất Việt Nam được là rất cao. Đây sẽ là bước đệm rất vững chắc để các nhà đầu tư nước ngoài tin tưởng hơn vào thị trường Việt Nam.

Tuy vậy, chúng ta cũng cần công nhận rằng mặc dù Ủy ban Chứng khoán Việt Nam đã rất nỗ lực trong thời gian qua nhưng chúng ta vẫn có những hạn chế nhất định về khả năng giao dịch, thanh toán bù trừ, thủ tục mở tài khoản mới và cơ chế thuận tiện cho nhà đầu tư nước ngoài trong giao dịch các cổ phiếu hết “room”…

Theo tôi được biết thì Ủy ban Chứng khoán Việt Nam cũng đang hoàn thiện dự thảo Đề án Nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam để hiện thực hóa mục tiêu nâng hạng thị trường mà Chính phủ và Bộ Tài chính đặt ra. Đây là điều cần thiết để rút ngắn khoảng cách giữa thị trường chứng khoán nước ta và các nước phát triển thông qua những kinh nghiệm đi trước của nước bạn.

Xin cảm ơn ông!