Cần lường trước những khó khăn để giảm thiểu rủi ro

	Sản xuất hồi phục trước hàng loạt khó khăn về nguồn cung, chi phí
	Tiếp tục giảm nhiều loại phí, lệ phí để tháo gỡ khó khăn bởi dịch Covid-19
	Dẫn mạch phục hồi kinh tế nhưng không nên đẩy ngân hàng vào rủi ro

PGS.TS Phạm Tất Thắng

2 tháng đầu năm, chỉ số sản xuất công nghiệp ước tăng 5,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 6,1%, đóng góp 5,2 điểm phần trăm vào mức tăng chung. Theo ông, đâu là nguyên nhân giúp sản xuất công nghiệp thu về kết quả khả quan này?

Đợt dịch Covid-19 lần thứ tư diễn ra từ cuối tháng 4/2021 đã tấn công vào các trung tâm sản xuất công nghiệp của nước ta. Ở phía Bắc có Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương; ở phía Nam có TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai… Đây là tổn thất nặng nề, gây ra khó khăn rất lớn cho công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam.

Tuy nhiên, nhờ chủ trương “sống chung” an toàn với Covid-19 của Chính phủ và sự hưởng ứng, nhanh nhạy của các DN, hoạt động sản xuất tại các DN nói riêng, các khu công nghiệp nói chung đã bắt nhịp lại được. Chuỗi cung ứng bắt đầu nối lại, các DN, nhà máy, khu công nghiệp trở lại quá trình hoạt động bình thường. Đây là điều rất đáng mừng.

Trong thời gian qua, Chính phủ và hệ thống ngân hàng cũng đã cố gắng tìm ra các nguồn vốn lãi suất thấp để cho các DN vay. Đây cũng là giải pháp hiệu quả giảm thiểu khó khăn, rủi ro cho DN. Ngoài ra, cũng phải nói thêm rằng, Việt Nam đã tận dụng được lợi ích đem lại từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Bên cạnh các FTA như FTA Việt Nam-EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), FTA Việt Nam-Vương quốc Anh (UKVFTA)…, trong năm 2022 còn có thêm Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) có hiệu lực. Việc tận dụng những ưu thế, ưu đãi của các FTA là vấn đề được Trung ương, địa phương cũng như các DN khá quan tâm.

Một số ý kiến cho rằng, thời gian trước mắt, sản xuất công nghiệp, nhất là công nghiệp chế biến, chế tạo của Việt Nam sẽ đối mặt không ít khó khăn, xuất phát từ biến động giá xăng dầu cũng như những bất ổn chính trị trên thế giới. Quan điểm của ông như thế nào?

Tôi cho rằng, khó khăn đầu tiên của các DN là thiếu nguồn nhân lực có tay nghề cao. Trong đợt dịch Covid-19 lần thứ tư vừa qua, lực lượng lao động của các khu công nghiệp đã bị tản mát nhất định, làm sao tập hợp và tuyển dụng mới được những lao động tay nghề cao là vấn đề đáng lưu tâm.

Bên cạnh đó, tình hình thế giới hiện nay đang bất ổn. Chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa biết sẽ diễn biến như thế nào. Đáng chú ý, gần đây lại nổ ra xung đột Nga và Ukraine. Những yếu tố này chắc chắn sẽ khiến các con đường vận chuyển, các chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng; ngoại tệ biến động khó lường.

Khi có những biến động như vậy, việc NK nguyên liệu, bán thành phẩm… sẽ rất khó khăn. Các lĩnh vực vận chuyển, logistics, cung ứng hàng hoá... của Việt Nam vốn đã yếu, khi gặp trở ngại chắc chắn sẽ chất chồng khó khăn hơn nữa. Việt Nam cần lường trước những khó khăn này, nhận thức rõ để quản trị cho phù hợp, giảm thiểu các rủi ro.

Cùng với đó, giá xăng dầu biến động theo chiều hướng tăng là một trong những khó khăn lớn đặt ra cho toàn bộ nền kinh tế nói chung và các ngành sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo nói riêng. Khi phục hồi kinh tế, tất yếu nhu cầu về xăng dầu sẽ tăng cao, thậm chí tăng đột biến. Trong khi đó, nguồn cung xăng dầu đang bị ảnh hưởng lớn do xung đột Nga-Ukraine cũng như sự bất ổn ở vùng Trung Đông. Giá xăng dầu sẽ ảnh hưởng lớn tới hoạt động sản xuất, XNK của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo.

Nhà nước đã khẳng định nguồn cung xăng dầu trong nước vẫn đảm bảo trong thời gian tới; đồng thời cố gắng áp dụng các giải pháp để có thể giảm thiểu tốc độ tăng giá. Thị trường thế giới biến động là bất khả kháng, đây là yếu tố ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình khôi phục sản xuất của Việt Nam. Bên cạnh các chính sách, giải pháp của cơ quan quản lý Nhà nước, hơn lúc nào hết, các DN cũng cần chủ động, linh hoạt có các phương án thích ứng với hoàn cảnh.

Bộ Công Thương đang đề nghị xây dựng Luật Phát triển công nghiệp, tập trung vào việc thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trên cơ sở tạo cơ chế, môi trường hấp dẫn để đẩy mạnh thu hút đầu tư. Ông đánh giá như thế nào về tính cấp thiết cũng như những lưu ý trong quá trình xây dựng, thực thi khi luật này có hiệu lực?

Rõ ràng hoạt động kinh tế luôn luôn phải được luật pháp hoá và hoạt động phát triển công nghiệp của Việt Nam cũng vậy. Bộ Công Thương đã tập trung để xác định lại hướng phát triển ngành công nghiệp Việt Nam, trong đó có ngành công nghiệp chế biến, chế tạo; đã có đề xuất cần luật hoá các hoạt động quản lý cũng như kinh doanh của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo. Đây là điều kiện cần thiết.

Tuy nhiên, từ trước tới nay các luật ra khá nhiều, đi kèm theo luật là nhiều thông tư, nghị định. Thực tế cho thấy, các tác động, tác dụng của các văn bản quy phạm pháp luật đến với DN liên quan còn hạn chế nhất định. Điều này cần được nhận thức rõ ràng hơn trong quá trình xây dựng, thực thi Luật Phát triển công nghiệp để luật thực sự đi vào cuộc sống, tạo đòn bẩy cho phát triển công nghiệp Việt Nam, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong tương lai.

Không chỉ luật, các chính sách hỗ trợ DN công nghiệp khôi phục sản xuất, phát triển trong thời gian tới cũng cần thúc đẩy triển khai nhanh chóng, sát thực tế hơn để DN thực sự tiếp cận, thụ hưởng được chính sách, đặc biệt là kể cả các DN nhỏ và vừa.

Xin cảm ơn ông!