Bộ trưởng Bộ Tài chính: Xây dựng cơ chế tự chủ cần thận trọng, chắc chắn, giữ chân nhân tài

	Đề xuất cơ chế tự chủ phù hợp với bệnh viện công lập
	Hướng dẫn mới về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập
	Sửa Nghị định 60 quy định cơ chế tự chủ tài chính đơn vị sự nghiệp công lập

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương điều hành phiên chất vấn sáng 5/11. Ảnh: Quochoi.vn

Bệnh viện Bạch Mai, K xin thôi tự chủ toàn phần là hợp lý

Chất vấn tại Quốc hội, đại biểu Nguyễn Danh Tú (đoàn Kiên Giang) nêu nhận xét, thời gian qua, việc thực hiện tự chủ đối với đơn vị sự nghiệp công lập còn thấp, chưa đạt được mục tiêu đề ra. Đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên, đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi đầu tư và chi thường xuyên mới chỉ đạt được tỉ lệ 6,6%. Vì thế, đại biểu đề nghị các bộ liên quan làm rõ nguyên nhân của vấn đề này.

Trả lời về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, việc thực hiện tự chủ ở các đơn vị sự nghiệp, đặc biệt ở ngành y tế, giáo dục là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước. Việc thực hiện tự chủ đã đạt được nhiều kết quả đáng kể, tuy nhiên một số mục tiêu vẫn chưa đạt được.

Bộ trưởng thông tin, tự chủ về tài chính, về chi thường xuyên và chi đầu tư đã đạt 6,6%, tự chủ toàn phần đạt 18,7% số các đơn vị sự nghiệp trên cả nước. Tuy nhiên nhìn tổng thể kết quả vẫn còn khiêm tốn do nhiều nguyên nhân, như chưa hoàn thiện hệ thống pháp luật về tự chủ; do ảnh hưởng đại dịch Covid-19; sự hướng dẫn của cơ quan chủ quản, cơ quan chức năng chưa thực sự quyết liệt…

Cũng tại phiên chất vấn, trả lời đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Chính phủ đã ban hành Nghị định 60/2021/NĐ-CP thay thế Nghị định 16/2015/NĐ-CP quy định về cơ chế tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó xác định tự chủ một phần hoặc tự chủ toàn diện.

Theo Bộ trưởng, việc xây dựng tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp là nhằm để thực hiện nhiệm vụ chính trị của Nhà nước giao và hoàn thiện các danh mục tự chủ để từ đó xác định được các nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn khác phục vụ cho các đơn vị sự nghiệp công lập được tự chủ và chủ động.

Việc hoàn thiện danh mục tự chủ theo nguyên tắc, đối với các dịch vụ thiết yếu thì Nhà nước đảm bảo về mặt kinh phí. Đối với các dịch vụ cơ bản thì Nhà nước hỗ trợ kinh phí. Đối với dịch vụ đặc thù của một số ngành, lĩnh vực thì thực hiện theo cơ chế đặt hàng hoặc đấu thầu để tạo điều kiện cho các đơn vị ngoài công lập tham gia. Cùng với đó là việc hoàn thiện một số chính sách, trong đó có đất đai thì liên quan đến Luật Đất đai đang sửa đổi, hoặc đấu thầu, đặt hàng dịch vụ công…

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay, hiện một số đơn vị sự nghiệp công lập đã thực hiện thí điểm tự chủ tài chính toàn phần vừa qua như Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện K hay Bệnh viện Việt Đức… Tuy nhiên, do huy động nguồn lực xã hội để thực hiện cho công tác tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập gặp khó khăn, nguồn thu và vấn đề liên doanh, liên kết cũng khó khăn… nên các đơn vị này xin thôi không thực hiện tự chủ toàn phần mà xin thực hiện tử chủ một phần. Tức là các đơn vị này sẽ tự chủ phần chi thường xuyên; còn chi đầu tư, ví dụ như mua sắm máy móc, thiết bị, xây dựng cơ sở mới... thì ngân sách Nhà nước phải đảm bảo.

Bộ trưởng Bộ Tài chính đánh giá, điều này là hợp lý, miễn sao phục vụ cho người dân tốt nhất và đơn vị ngày càng phát triển. Từ tự chủ chi thường xuyên sẽ tiến tới khi có nguồn thu ổn định và phát triển thì tự chủ toàn bộ, giúp chất lượng dịch vụ ngày một tăng lên và phục vụ người dân ngày một tốt hơn.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trả lời chất vấn về vấn đề tự chủ tài chính tại đơn vị sự nghiệp công lập. Ảnh: Quochoi.vn

Phải đảm bảo tài chính để giữ nhân tài

Giải trình thêm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, việc tự chủ tài chính tập trung ở các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, y tế và khoa học công nghệ, nhưng giáo dục và y tế có thể nói là hai trụ cột an sinh xã hội quan trọng nhất hiện nay. Người dân được nhờ từ hai lĩnh vực này, nếu 2 lĩnh vực này phục vụ không tốt sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng cuộc sống, sức khoẻ và tình hình học tập của người dân.

“Do đó, khi thực hiện cơ chế tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập trong hai lĩnh vực này cần phải rất thận trọng, chắc chắn, hiệu quả, tránh làm theo phong trào”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng lý giải, tự chủ là để tăng tính chủ động, sáng tạo và tự quyết của đơn vị sự nghiệp công lập. Nếu đơn vị sự nghiệp công lập đảm bảo tự chủ tài chính 100% có nghĩa là sẽ thực hiện được việc trả lương theo kết quả lao động. Nếu đảm bảo tự chủ về chi thường xuyên thì trả lương theo quy định, số tiền còn lại được đưa vào quỹ thu nhập hưởng vào cuối năm và là quỹ của cơ quan, đơn vị để tái đầu tư cơ sở vật chất. Nếu Nhà nước đảm bảo 100%, thì bây giờ vẫn đang khuyến khích khoán chi hành chính đến các bộ phận.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là phải làm thế nào để đảm bảo tốt nhất chất lượng dịch vụ để phục vụ người dân. Bộ trưởng lấy ví dụ, đối với y tế công lập, chi phí chụp X-quang chỉ khoảng 45.000 đồng, nhưng nếu ở bệnh viên tư nhân thì phải trả tới 500.000 đồng, không đảm bảo cho người nghèo và người có thu nhập thấp.

Do vậy, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh, những đơn vị nào không thu hút được nguồn lực từ bên ngoài thì ngân sách nhà nước phải đảm bảo, để luôn luôn đổi mới trang thiết bị, công nghệ và đảm bảo giữ được người có tài trong hệ thống nhằm phục vụ người dân tốt nhất.

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng cho rằng, có quan điểm cho rằng cần phục vụ dịch vụ công như dịch vụ tư, miễn là đóng góp cho xã hội, nhưng theo tìm hiểu kinh nghiệm quốc tế, việc trả lương của công chức cao hơn nhiều so với khối doanh nghiệp ngoài nhà nước. Bởi sẽ giữ được những người giỏi để kiến tạo chính sách, xây dựng, hoạch định chiến lược và để có thể quản lý nhà nước một cách tốt nhất, thúc đẩy và làm nền tảng cho sự phát triển đất nước.

“Ông cha đã nói “một người biết lo bằng kho người làm” nên cần phải giữ được lực lượng tinh hoa nhất, tinh tuý nhất trong bộ máy nhà nước, đặc biệt trong giáo dục và y tế để phục vụ nhân dân tốt nhất”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.

Nói về giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác tự chủ đơn vị sự nghiệp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, thời gian tới cần thực hiện một số giải pháp như: Tổ chức hội nghị đánh giá toàn diện việc thực hiện tự chủ các đơn vị sự nghiệp để có cái nhìn tổng quát, khơi thông những bế tắc; rà soát sửa đổi toàn diện, nhất quán, liên thông các văn bản quy phạm pháp luật về vấn đề này; các bộ, ngành địa phương, các đơn vị sự nghiệp cần nêu cao tinh thần quyết tâm trong việc thực hiện tự chủ.